Poreklo prezimena, selo Slišane (Lebane)

Poreklo stanovništva sela Slišane, opština Lebane – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Pusta Reka“. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Selo Slišane se nalazi na najvišoj diluvijalnoj ravni ispod same Petrove Gore. Na zapadu od sela je prostrana zalivađena površina, obrasla starim divljim kruškama. Ova zaravan može imati dužinu do dva kilometra a onda se odatle uzdiže Petrova Gora sa Malim i Velikiom Petrovcem. Na severu od ove zaravni uzdiže se ogoleli rid, koji se proteže od Velikog Petrovca i blago spušta ka Slišanu i koji odvaja Slišane od Borinca. Pored ovog rida, usekao je svoje korito Slišanski Potok.

Tip sela.

Slišane nije u jednoj mahali i na jednom mestu, već su mu mahale razbacane po okolnim brežuljcima, ali uglavnom pored puta iz pravca Bačevine koji se račva u pravcu Bučumeta levo i produžuje na zapad za Gajtan pa se može reći da je ovo selo drumsko naselje kao i u vreme Rimljana na važnoj saobraćajnici i raskrsnici puteva, pa tu karakteristiku ni do danas nije izgubilo. Svaka mahala je skup zbijenih kuća. Te mahale nose nazive po rodovima koji su se tu naselili ili ih, pak, po nazivu naselja iz koga su preci današnjih stanovnika ovde došli. Slišanske mahale nose ove nazive: Mečkarska, Gadžulije, Beščiska, Prestojčovi, Jankovići, Jankovci, Džokanovci, Dojčinovci, Ovsari, Grobari, Crnogorci, Vlasinci, Ridarci, Šumarci, Bačkariši, Lujina i Ognjanovska Mahala.

Atar sela Slišana graniči se sa atarima ovih susednih sela: Borinca, Mijajlice, Majkovca, Orana, Bačevine, Bučumeta i Gajtana. Zapadnu granicu slišanskog atara čini greben Petrove Gore i poklapa sa granicom pustorečke oblasti.

Ime sela.

Po legenci selo je dobilo svoje ime po tome što se voda, kada je svinjar iz Svinjarice gradio vodovod iz Radana za Caričinn Grad, na ovom mestu slila. Plastika okolnog terena je takva da se ka Slišanu iz pravaca voda sliva, pa je po tom osnovu i ovo selo dobilo svoje ime.

Vode.

Glavna tekućica je Slišanski Potok, koji izvire na istočnoj padini Petrove Gore i to iz izvorišta na lokalitetima Leštar i Krušare. Od Slišana potok teča ka selu Mijajlica, od koga nosi naziv Mijajlički Potok, pa se, iznad Kamenice, sastaje sa Caričinimo Potokom od kog mesta dobija ime Kamenička Reka.

Na ataru sela Slišana ima mnogo izvora-kladenaca. Osim pomenutih Leštara i Krušare to su Miloševe Livade, Topla, Ćunci, Kisela Voda, Bakarna Voda, Šašinski Kladenac. Postojala su još dva izvora, zvana Čabure (Čubure) i Stublina. Selo ima vodovod izrađen 1937. godine sa šest javnih česama. Skoro svakakuća ima bunar dubine od 5 do 20 metara.

Zemlje i šume.

Slišane ima veoma prostran atar, jedna od najvećih u Pusstoj Reci. Zahvata prostor od 1495 hektara. Od te površine su oranice i bašte na 607 hektara, voćnjaci 47, vinogradi 12, livade 203, pašnjaci 394, šume 199 dok je neplodno 33 hektara.

Zemlja nosi ove nazive: Ravnjak, Širine, Srednji Rid, Crnogorci, Vlajkovci, Vlasinci, Ćunci, Topola, Bele Kuće, Terzije, Malo Jezero, Prema Terzije, Rušitovo, Janina Padina, Paraspur, Vasin Rid, Veliko Jezero, Krivlja, Oranice, Trševine i Pavlov Grob.

Starine u selu.

U zaseoku Petrovcu postoji kamena crkva pokrivena ćeramidom, posvećena Sv. Petki Trnavski. Ostaci crkve postoje i u slišanskom groblju. I na lokalitetu Topola postoje tragovi razrušene crkve.

U Slišanu je 1916. godine postojala džamija. Njeni temelji se i danas poznaju u dvorištu mesne kancelarije.

Postanak sela i prošlost.

Iako se Slišane nalazilo na važnoj rimskoj saobraćajnici, koja je spajala Niš sa Jadranskim morem, do sada nisu otkriveni ostaci rimske ili romejske naseobine u ovom kraju. Sudeći po tragovima nekoliko starih crkava, sigurno je u doba srpske srednjovekovne države ovde bilo naselja. Prvi pisani trag o Slišanu sačuvao nam je Mihajlo Lukaarević, koji je u ovom selu imao dužnike i jemce. Po mišljenju Mihaila J. Dinića, savremenog srpskog istoričara, Turci su već 1433. godine bili gospodari oblasti severno od Novog Brda povezujući to sa udajom kneginje Mare za Murata II povodom čega je Turcima predata Toplica i Dubočica.

Slišane pominje i Mita Rakić u svojoj studiji „Iz Nove Srbije“ ističući da je ono bilo veliko, lepo i bogato arnautsko selo.

Poreklo stanovništva.

Iako na prvi pogled Slišane odaje utisak sela koje napreduje, njegovo stanovništvo je u stalnom i osetnom opadanju. Tako je 1953. godine u njemu živelo195 porodica sa 1135 stanovnika dok je po popisu iz 1971. godine broj kuća iznosio 194 a broj stanovnika 816.

Sadašnje stanovništvo čine ovi rodovi:

-Ognjanovići su doseljeni sa Vlasine.

-Jankovići su sa Vlasine.

-Strahinići-Milenkovi su sa Vlasine.

-Andrići su sa Vlasine.

-Stojanovići su sa Vlasine.

-Milčići su iz Dobrog Polja.

-Stojanovići su sa Vlasine.

-Stankovići-Dojčinovci su sa Vlasine.

-Pešići su sa Vlasine.

-Ilići su sa Vlasine.

-Jovanovići su sa Vlasine.

-Mitrovići su sa Vlasine.

-Petkovići su sa Vlasine.

-Petkovići drugi-Beščije su sa Vlasine.

-Ljubići-Dinčini su sa Vlasine.

-Mikići su sa Vlasine.

-Radovanovići su sa Vlasine.

-Ivkovići-Rusimovi su sa Vlasine.

-Ignjatovići su sa Vlasine.

-Anđelkovići-Tufedžije (iz Tufedžijske mahale) su sa Vlasine.

-Milčići drugi-Deda Belini su sa Vlasine.

-Golubovići su iz Crne Gore.

-Stolići su iz sela Boljevce kod Giljana.

-Bogdanovići su sa Vlasine.

-Stankovići drugi su sa Vlasine.

-Sinadinovići su sa Vlasine.

-Ristići su sa Vlasine.

-Ivanovići-Grobari su sa Vlasine.

-Golubovići drugi-Šopovi su sa Vlasine.

-Stojanovići drugi su sa Vlasine.

-Nikolići su sa Vlasine.

-Radojčići su sa Vlasine.

-Anđelkovići drugi su sa Vlasine.

-Cvetkovići drugi su sa Vlasine.

-Milosavljevići su sa Vlasine.

-Novakovići su sa Vlasine.

-Kocići su iz Krive Reke.

-Perići su Krivorečani.

-Bogdanovići su iz Krive Reke.

-Cakići su iz Krive Reke.

-Filipovići su iz Krive Reke.

Rodovi iz Krive Reke naselili su se u zaselak Slišana – Petrovac 1912. godine.

Zanimanje stanovnika.

Slišančani su zemljoradnici. Na svojim njivama seju pšenicu, kukuruz, raž, ječam i ovas. Imaju voćnjake, naročito dobre šljivike. Imaju i vinograde.

Osim toga oni su i pečalbari. Preko leta poljoprivredna gazdinstva ostaju na rukama staraca. Omladina ide na rad van sela ili se školuje.

Slišančani se smatraju kao valjani i radni ljudi. Nisu kavgadžije i parničari. Nema alkoholičara iako svako domaćinstvo potroši u proseku 200 litara godišnje, koju peku od šljiva, krušaka, divljih krušaka i komine posle otakanja vina.

Stočarstvo je stajsko. Obično svaka kuća ima po dve krave. Ima nešto i ovaca.

Migracija iz ovog sela upravljena je prema Nišu, Leskovcu i Beogradu.

Slišane ima petorazrednu osnovnu školu, ambulantu u koju dva puta nedeljno dolazi lekar iz Lebana dok je medicinska sestra svaki dan u njoj.

IZVOR:  Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Pusta Reka“. Priredio saradnik Porekla Milodan.