Poreklo stanovništva sela Kaštavar, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Kaštavar se nalazi na levoj obali reke Šaranice, na oko tri kilometra uzvodno od Pečenjevaca. Sa zapadne strane sela postoji makadamski put Pečenjevce – Podrimce, pa se selo našlo između reke i puta, na blago nagnutoj kosi koja pada sa zapada ka istoku.
Tip sela.
Kaštavar je selo zbijenog tipa.
Ime sela.
Selo je dobilo ime po tome što je u Dobroj Glavi za vreme Turaka bilo hajduka koji su napadali putnike i pljačkali ih. Kako se na turskom jeziku hajduk zove kačak, mesto na kome su se često viđali oni kačaci, kada je nastalo, selo je nazvano Kaštavar.
Vode.
Od tekućica, istočno od sela, po dnu svoje doline, teče sa svog izvorišzta u ataru sela Dušanova, mala reke Šaranica. Reka je dobila ime po mrešćenju šarana, koji dolaze iz Južne Morave.
Šaranica je mala reka, ali kad nadođe, ima veliku rušilačku snagu.Ona je ispod Pečenjevaca, do skora, primala vode Čekminskog Potoka, pa tekla duž zapadne strane železničkog nasipa. Uliva se u Južnu Moravu kod sela Brestovca. Pečenjevčani su skratili njen tok, sprovodeći je u Jablanicu iznad železničkog mosta na ovoj reci. Kod izvođenja ovih radova izgubili su iz vida da Šaranica nije uvek mala reka, pa su, sprovodeći je ispod Midhat-pašinog druma, njenu vodu propustili kroz dve betonske cevi prečnika oko jednog metra što je bilo sasvim dovoljno kod njenog redovnog vodostaja. Ali, u proleće 1978. godine, usled obilnih kiša Šaranica je nadošla, betonske cevi nisu mogle da propuste veliku količini vode. Nalet vode je bio toliko snažan da je odneo deo nasipa i Midhat-pašin drum je bio prekinut.
Kladenci: Kapavac je ispod istoimenog brega, na desnoj obali Šaranice. Ploča je izvor iznad majdana. I jesen i zimu, na ovim mestima se pojavljuje voda koja ima za stoku primamljiv ukus.
Bunari: Gotovo savaka kuća ima bunar. Ima i zajedničkih bunara.
Vodovod: U poslednje vreme selo je sagradilo dva vodovoda za pojedine grupe domaćinstava. Prvi vodovod koristi izvorište pod Kapavcem i iz njega gotovo svaka kuća ima vodu u svome dvorištu. Drugi vodovod koristi izvor Biljevina. Ovaj izvor je jači i njega koristi 9-10 domaćinstava.
Zemlje i šume.
Atar sela Kaštavara se graniči sa ovim selima: Pečenjevca, Priboja i Podrimca. Prostire se na 505 hektara od čega na njive i bašte spada 211, voćnjaci 2, vinogradi 7, livade 9, pašnjaci 2, šume 251 dok je neplodno 23 hektara.
Zemlja nosi ove nazive: Beli Kamen, Dobra Glava, Crkvište, Bunari, Poza Lojze, Selište, Kapavac, Ramin Del, Jezero, Biljevina, Donje Polje, Carsko, Široka Arnicdža, Ašanke, Bugarsko Groblje, Crkvište i Manastirište.
Postanak sela i prošlsot.
Kaštavar je staro srpsko selo. Nastao je u vreme stvaranja prvih seoskih naselja Moravana. Turci ga beleže u svom popisu sela nahije Dubočice s početka XVI veka. O rimskom naselju postoji predanje u selu. Bilo je zidina od zgrada toga rimskog naselja. Nađene su nožice (makaze) za strižu ovaca u kamenu na gomili, koga je bilo je bilo dosta. Na lokalitetu Selište nađen je keramički sudić koji je dat hroničaru ovog sela. Temelji crkve ispod Kapavca nesumnjivo su dokaz nekog ranovizantijskog naselja na ovom prostoru. Nije isključeno da su ovde pre Rimljana ovde živeli Dardanci.
Kaštavar su potčinili moćni Pašagići. Gospdoar ovog sela bio istovremeno gospodar susednih sela Pečenjevaca i Čekmina. Kažu da se gospodar zvao Mehmed paša Agić. Kod njega je bio sluga Đela, osnivač roda Đelini.
Poreklo stanovništva.
Kaštavar je prilikom oslobođenja od Turaka imao samo 11 kuća. Prema popisu iz 1953. godine u njemu je bilo 39 domaćinstava i 253 stanovnika a 1971. godine – 41 domaćinstava i samo 174 žitelja.
U selu danas žive ovi rodovi:
-Đelini vode poreklo od Bošnjaka.
-Sokolovci, doseljeni iz Dejana – mahala Mankićeva.
-Paninci su iz Razgojne, gde im je voda u toku prvog svetskog rata odnela plac, pa se preselili u Kaštavar.
-Stanojkovići su doseljeni iz Buvca.
-Veljkovići su iz Pertata se ovde naselili posle odlaska Turaka.
-Stanojevići su iz Kruševice – Vlasotince.
-Jovinci su došli iz Cekavice za vreme Turaka.
-Krstićevi su iz Kruševice.
-Kačaci su iz Buvca.
-Mihajlovići su iz Kruševice.
-Zdravkovići su iz Prekopčelice.
-Dinići (Daka) su iz Prekopčelice.
-Marinkovićevi su iz Šumana, doseljeni za vreme Turaka.
-Mitići su doseljeni iz okoline Lebana.
Zanimanje stanovništva.
Kaštavarčani seju pšenicu i kukuruz. Gajili su i suncokret. Gaje povrće za svoje potrebe.
Od stoke čuvaju kravu, u proseku po dve.
Omladina nije orjentisana na zemljoradnju, već škole i zanate. Osnovnu školu završavaju u Pečenjevcima.
U selu nemaju perspektivu pa se sele iz svog rodnog sela, te naglo opada populacija. Tako, naprimer, iz roda Krstićevi, ima iseljenika u Leskovcu, Beogradu i Železniku – oko 10 domaćinstava dok u selu ima svega 3. Iz roda Sokolovci ima iseljenih u Batajnici, Ugrinovcima i Pečenjevcu.
IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)