Poreklo stanovništva sela Velika Biljanica, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Velika Biljanica se nalazi na desnoj obali Južne Morave, sedam kilometara istočno od Leskovca na blago naggnutoj najnižoj diluvijalnoj terasi koja pada sa istoka na zapad jednim delom, a drugim, nižim na aluvijalnoj ravni koju je ovde izmodelirala Južna Morava.
Tip sela.
Selo se nalazi na putu Leskovac – Orašac a još u početku sela, čim se pređe most na Slatinskoj reci, vodi u pravcu juga sa severu dosta širok seoski sokak sa vrlo lepim stambenim zgradama pojedinih domaćinstava sa obe strane, pa se ima utisak da se nalazimo u nekoj varoškoj ulici iz čega proizilazi da je selo zbijenog tipa.
Ime sela.
Velika i Mala Biljanica su do skoro činila jedno selo – Biljanica.
Po legendi u doba Stevana Nemanje na blagim brežuljcima raslo je raznovrsno bilje lekovitih svojstva. Kada je Stevan Nemanja pohodio ovaj kraj, uživao u bilju i veoma cenio njegovu lekovitosst. Po tom lekovitom bilju i kladencu ispod sela, čiju vodu narod smatra lekovitom, ovo selo se nazvalo Biljanica.
Vode.
Velika Biljanica, kako je reečeno, nalazi se na samoj desnoj obali Južne Morave pa se Biljanica se smatra moravskim selom. Ova reka je oduveek igrala značajnu ulogu u životu ovog sela. Na njoj su bile vodenice-plovke; vode Morave su do skora bile bogate raznim vrstama riba koju su meštani lovili mrežama. Južna Morava na svojoj najnižoj plavnoj terasi navukla lebdeći, fini materijal i nataložila ga severno od sela. Tu su danas bogate bašte Biljaničana u kojima se gaji raznovrsno povrće: paprika, praziluk, mrkva, kupus i dr.
Zbog pritiska Južne Morave i Slatinske Reke, izdanska voda je blizu površine zemlje, pa su bunari duboki 3 do 4 metra, ali je u njima voda dobra za piće i stoku.
Zemlje i šume.
Atar sela Velika Biljanica ograničen je atarima susednih sela: Orašca, Jelašnice, Kumareva, Male Biljanice, Manojlovca, Donje i Gornje Sletine i zahvata prostor od 425 hektara od čega su njive i bašte na 192 hektara, Voćnjaci 3, vinogradi 41, livade 1, pašnjaci 52, šume 56 i neplodno zemljište 80 hektara.
Potesi nose ove nazive: Moravište, Trševine, Golemi Vrbak, Goljak, Pavunov Most, Grčko Trlište, Gornja Rosulja, Rasputine, Naglog, Nerezine, Beli Nreg, Bače, Stara Morava, Kumarevsko, Paraspur i Saitovo.
Postanak sela.
I pored toga što nema podataka o tome može se pouzdano reći da selo Biljanica nije mlađe od mnogih drugih srpskih sela u ovom kraju. Ako je Grabovica postojala u prvoj polovini XIVveka, kao i Krajince sa druge strane Južne Morave, nema razloga da se ne veruje da je u to vreme postojalo i selo Biljanica. Već u početku XVI veka o Biljanici postoje podaci o ovom selu očuvane u turskom tefteru iz 1516. godine. U ovom dokumentu selo se navodi kao zijametsko selo u nahiji Dubočici.
Poreklo stanovništva.
Selo Biljanica posle oslobođenja od Turaka imala je 36 domaćinstava. Popisom iz 1953. godine Velika Biljanica je imala 88 domova sa 495 stanovnika a 1971. godine popisom je utvrđeno da ovo selo ima 109 domaćinstava sa 508 stanovnika.
U Velikoj Biljanici žive ovi rodovi:
-Ćoskini (Jovanovići) su starosedeoci.
-Keseranci su došli u Malu Biljanicu iz Razgojne pa za vreme Turaka došli u Veliku Biljanicu.
-Gavazovi su starosedeoci.
-Tukarci (Ranđelovići) su starosedeoci.
-Đurci su starosedeoci.
-Menjini su starosedeoci.
-Čikičanci-Ćuljkovi su starosedeoci.
-Tarzijini su iz Rajnog Polja.
-Robijaški (Petkovići) (?).
-Stojiljkovići su starosedeoci.
-Miletnici su starosedeoci.
-Pešići su starosedeoci.
-Čekminci (Živkovići) su doseljeni iz Čekmina.
-Jankovci su nepoznatog porekla.
-Mihajlovići su starosedeoci.
-Mihajlovići drugi su starosedeoci.
-Stojanovići su nepoznatog porekla.
-Krstaševi (Trajkovići) su starosedeoci.
-Krstaševi (Krstići) su starosedeoci.
-Mičići su starosedeoci.
-Kardaci (Stankovići) su poreklom iz Skopske Crne Gore – Karadaga.
Zanimanje stanovnika.
Meštani Velike Biljanice se bave zemljoradnjom. Seju pšenicu i kukuruz. Usevi uspevaju i na najnižoj diluvijalnoj terasi istočno od sela i u alivujalnoj ravni Južne Morave. Poznati su proizvođači kropmpra „đevrekara“. Bave se povrtarstvom za šta ima mnogo pogodnosti na zemlji pored reke na lokalitetima Bače i Stara Morava. Imaju vinograde u potesu Nerezine, u proseku svako domaćinstvo po 40 ari.
Uzgajaju krave simentalke za mužu a imaju nešto ovaca. Na utrinskom zemljištu pored Morave čuvaju „pašićne“ svinje. Mlekare proizvode sir.
Od povrća gaje papriku, kupus, krompir i mrkvu. Veoma su dobrog kvaliteta tako da se rado kupuju na leskovačkoj pijaci.
IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)