Poreklo stanovništva sela Margance, opština Trgovište – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Gornja Pčinja“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih delimično 1940. godine, kao i 1949. i 1950. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Margance se nalazi pored ranije srpsko-turske državne granice. Vezano je za jugoistočnu padinu planine Motina, na zemljištu visokom od 900 do 1200 metara. Susedna naselja su: Margance u slivu Južne Morave na jugozapadu, Šajince na jugu i Punuševce na severu.
Vode.
Meštani koriste vodu za piće iz četiri bunara (neki leti „seknu“), sa izvora i iz potoka. Izvori se zovu: Turski Kladenac, Virovi, Šein Kamen, Dalinci i dr.
Zemlje i šume.
Topografski nazivi njiva, paše i šume su: Čuka, Dolno Selo, Raovište, Virovi, Selište, Rbina, Livade, Prisoj i Ćajin Krst.
Tip sela.
Selo Margance je razbijenog tipa i podeljeno je na mahale: Donje, Selo, Čuka, Deda-Mladenovca, Selište i Livada ili Stanojinska Mahala. Poslednja mahala sada čini glavni deo sela, jer se u njoj nalaze: škola, crkva i groblje. Mahale su jedna od druge udaljene oko četvrt sata hoda; kuće u mahalama su rasštrkane.
Margance je 1949. godina imalo 9 rodova u 38 domaćinstava.
Postanak sela, prošlost i starine.
Pisani pomen o Margancu očuvan je u pomeniku manastira Prohora Pčinjskog. U navedenom pomeniku je zapisano kao Marganci.
Na ataru postoji mesto Selište – blizu Deda-Mladenovske Mahale. Tu ima „gramade“ od kamena, staro groblje a ranije su se iskopavali i veliki zemljani ćupovi. To je nekada bilo „staro srpsko selo“ u kome je jedna devojka kod česme ubila Turčina. Zbog ovog ubistva, Turci su selo zapalili a neke stanovnike pobili.
Ostataka od carina ima i pored crkve u Livada Mahali, sagrađene 1850. godine i posvećena Sv. Pantelejmonu. Po kazivanju meštana, tu su postojali grobovi za koje pojedinci misle da su „rimski“. Ostaci od grobova sada se ne poznaje na površini zemlje.
Današnje Margance osnovali su, odnosno obnovili, preživeli stanovnici, koji su najpre živeli na Selištu. U njih spadaju preci rodova: Deda-Stanišljevi, Baba-Kitinci, Baba-Kaninci i dr.
Margance u slivu Pčinje i susedno Margance u slivu Južne Morave do 1878. godine su činili jedno selo. Pomenute godine preko atara povučena je srpsko-turska državna granica, koja je selo podelila. Margance na turskoj teritoriji, koje je veće, tada se počelo zvati Tursko a Margance na srpskoj teritoriji, koje je manje – sada 19 kuća – počelo se zvati Srpsko. Pomenuta sela ostala su kao posebna naselja i posle oslobođenja od Turaka 1912. godine.
J. H. Vasiljević navodi da ime Margance ukazuje na „davnu starinu“.
Dok je Margance ležalo pokraj granice, Turci su jako uništili njegove šume.
Poreklo stanovništva.
Rodovi su:
-Deda-Stanišljevi, Aranđelovdan, su starinci. Najpre su živeli na Selištu. Kada je naselje na Selištu uništeno, onda su osnovali Čuka Mahalu. Kasnije su se četiri porodice izdvojile iz pomenute mahale, prešli na zemljište gde je pre toga imali stočarske stanove. Od ovog roda ima porodica u leskovačkom selu Gurgurovcu(?) – iselili se posle 1878. godine i u Preševu.
-Baba-Kitinci ili Đorinci, Aranđelovdan, su takođe starinci. Kuće su im u Livada Mahali. Jedna njihova porodica se 1946. godine iselila u Karavukovo – Bačka.
-Baba-Kaninci ili Škamarci, Aranđelovdan, su starinci. Kuće su im u Livada Mahali. Znaju pet iseljenih porodica, tri u Vranju i dve u okolini Leskovca.
-Tatarci, Aranđelovdan. I za njih se kaže da su starinci. Kuće su im u Livada Mahali. Jedna njihova porodica je iseljena u Biljaču kod Preševa.
-Manasija, Aranđelovdan, su starinci. Za ovaj rod se priča da ne „firaje“ i da su uvek „jedna pa jedna kuća“. Danas su svi stanovnici u ovom rodu gluvi. Kuća im je na Selištu.
-Deda-Mladenovci, Sv Đorđe Alimpije, ne znaju za svoje poreklo. Kuće su im u istoimenoj mahali. Jedna njihova porodica je iseljene u Letovicu kod Preševa.
-Deda-Ilijinci, Sv. Đorđe Alimpije, je ogranak roda Deda-Mladenovci sa kojima ni do danas ne sklapaju bračne veze. Kuće su im u Livada Mahali. Imaju jednu iseljenu porodicu u Gramadi kod Preševa – tamo se zovu Nedeljkovići.
-Popovci, Nikoljdan, ne znaju za svoje poreklo. Ime su dobili po tome što su uvek u rodu imali sveštenika, izuzev danas. Kuće su im u mahali Donje Selo i Livada. Neke njihove porodice su se iselili u Kumanovo – pop Mita, Preševo i leskovački kraj.
-Stanojinci, Nikoljdan, ne znaju za svoje poreklo. Rod su sa Popovcima. Kuće su im u mahali Livada. Neki njihovi iseljenici nalaze se u okolini Leskovca.
Seoska i crkvena slava je Sv. Pantelejmon.
Iseljeni rodovi.
-Krsta Marganski živi u Barju u Poljanici.
-Zarije se pre 10 godina iselio u susedno Margance u slivu Južne Morave.
-Mladenovići su se iselili u Strezovce kod Preševa, 1927. godine.
-Jovanovići su se iselili 1930. godine u Letovicu kod Preševa.
IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Gornja Pčinja“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih delimično 1940. godine, kao i 1949. i 1950. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)