Poreklo prezimena, selo Srednji Del (Vranje)

Poreklo stanovništva sela Srednji Del, Grad Vranje – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Srednji Del je izrazito planinsko selo; laži na masivu Motina, na visini od 900 do 1100 metara. Okolna sela su: Leva Reka, Luka, Duga, Duga Luka, Brezovica i druga.

Vode.

Meštani koriste vodu za piće sa izvora i iz potoka. Izvori izbijaju iz plitke izdani i zbog toga su slabi.

Zemlje i šume.

Nazivi potesa su: Gavranovo Brdo, Ciganska Dolina, Sevdina Dolina, Lešje, Gnojište, Selište, Krivo Pantelej, Rusaliski Groblja, Široka Ornica, Mitina Padina, Zlatica, Vardište, Trap, Markov Čukar, Stojkova Padina, Golema Livada, Ključ i Zarožak.

Tip sela.

Srednji Del je selo razbijenog tipa još od svog osnivanja. Sastoji se od mahala koje se zovu: Donja, Ćosačka, Garvanska, Čifčiska, Kovačevska, Belilovska i Livađanska.

Srenji Del je 1955. godine imao ukupno 58 domaćinstava.

Postanak sela, starine i prošlost.

Pre nastanka današnjeg sela ovde je živeo „neki stari narod“. Kuće tih stanovnika nalazile su se na potesu Selište, koji se nalazi na desnoj strani Manastirske Reke. Tamo su danas njive, današnje seosko groblje i krst. Ostataka od starina na površini zemlje nema. U severoistočnom delu sela je Garvanovo Brdo. Tamo u vinogradima nalaze se ostaci kamenih zidova i „ognjišta“. U vinogradu Stojadina Ilića, pokraj česme, otkopan je „zemjani grnac, težak preko sto kila“. Potes Gnojište leži desno od seoske reke. Tu je sadapnja osnovna škola. Pored Gnojišta leži mesto Crkvište sa ostacima od zidova i starim hrastovima. Priča se da je tu bila crkva. Sadašnji meštani kažu da „proglasili smo je Sv. Nikola letnji“. Potes Rusaliski Groblja leži u istočnom delu sela. Tamo su livade u kojima se nalaze „ploče od groblja“. Tu su „nekada neki ratovali, da su s Rimljanima ili s Turci koje znae, a naziv nosi“.

Današnji Srednji Del nije staro naselje. Osnovale su ga pre oko130 godina šest doseljenih porodica. Od prve porodice potiču rodovi Parlinci i Garvanci. Potomci ostalih starih doseljenika kasnije su se iselili. Prilikom osnivanja sela „ovde je bila sva šuma“. Posle osnivanja u Srednji Del su se doselili rodovi Jeličinčani, Stublinčani, Kovačevci i drugi. Poslednji doseljeni su Fogurci,Čifčije, Puniševčani i Belilovci.

Seoska slava je prvi četvrtak posle Duhova. Toga dana je sabor kod krsta na seoskom groblju.

Ciganska Dolina leži jugoistočno od sela. Tamo je bujna bukova šuma. U Ciganskoj Dolini ranije su živeli pravoslavni Cigani. Od tih Cigana neki su izumrli a drugi se prešli u sela Viševce i Prvonek. Pamti se Ciganin Doca Đorđević, kovač i njegov sin Radisav; krajem XIX veka oni su se odselili u Prvonek – mesto Ciganske Njive, gde su izumrli. Cigani u Srednjem Delu imali su grobove pokraj današnjeg srpskog groblja.

Poreklo stanovništva.

Stanovništvo se deli na ove rodove:

-Parlinci i Garvanci, Nikoljdan. Ranije su činili jedan rod. Poreklom su iz Lisine kod Bosiljgrada. Doselili su se pre oko 130 godina preci Parla i Petko, „bili su od čiča braća“: Stojadin, 65 godina – Jovan – Ilija – Petko, doseljeni i osnivač roda Garvanci.

-Jeličinčani, Aranđelovdan, su došli nakon osnivanja Srednjeg Dela iz nekog sela u okolini Bisiljgrada.

-Stubličani, Aranđelovdan, su poreklom iz Gornje Pčinje.

-Kovačevci, Jovanjdan, „oni su od kud Gilane“. Došli su kada i prednji rodovi. Imali su nekog deda Jovana, kovača – koga su ubili Turci.

-Vardištani, Jovanjdan, su nekada činili jedna rod sa Kovačevcima.

-Livađani, Aranđelovdan, su „došli tuj“, ali se ne zna odakle.

-Livadica, Nikoljdan, su doseljeni iz sela Crne Reke u Gornjoj Pčinji.

-Ćisinci, Nikoljdan,  „ne mogu da znam odakle su i kako su“. Rod je osnovao neki Ognjen.

-Rečani, Aranđelovdan, potiču od nekog pretka doseljenog iz Starog Gloga. Dalje poreklo im je iz Gornje Pčinje.

-Dogurci, Nikoljdan, su „došli od kud Pčinju“ 1878. godine.

-Čifčije, Aranđelovdan, su doseljeni 1878. godine iz Crne Reke u Gornjoj Pčinji. Naselili su se na mestu gde je „neki Turčin imao čiflik“.

-Punoševčani, Aranđelovdan, su doseljeni pre 60 godina iz Punuševca u Vranjskoj Kotlini.

-Belilovci, Aranđelovdan, su doseljeni 1878. godine iz Gornje Pčinje. Osnivač roda imao je šest sinova i mnog stoke. Jednom oko Božića sinovi su ostali u lovu sedam dana. Kada su došli zatekli su stoku „lipsanu od gladi“.

Iseljenici.

Od 1912. godine iselilo se oko 30 porodica; 10 u Gornju Moravu:

-Kovačevci i drugi;

i 10 porodica u Karavukovo (Bačka), ostali u okolinu Leskovca i Senjski Rudnik;

-Punoševčani i drugi.

Pojedinačno se znaju ovi iseljenici iz Srednjeg Dela:

-Dimitrijevići od 1925. godine žive u Drobešu kod Gnjilana.

-Dodići i Stankovići iselili su se u Čerkez-Sadovinu kod Gnjilana.

-Vojinovići žive u Nesalcu kod Preševa.

IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“ nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.