Poreklo stanovništva sela Sveta Petka, opština Bujanovac – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“ nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Selo Sveta Petka leži na granici dolinske ravni Kleničke Reke na zapadu i desne dolinske padine na istoku. Neposredno do Svete Petke su naselja Klenike i Drežnica.
Vode.
Meštani koriste vodu za piće iz bunara – ima ih oko 30 i sa jedne česme – Kadijina Češma. Dalje od sela izbija izvor Bara.
Zemlje i šume.
Njive se nalaze oko sela na potesima zvanim: Strana, Lovački Dol, Golema Kruša, Bare, Stance, Zabel, Selište I, Selište II, Čiflak, Širina, Reka, Šaljica, Kanin Dol i Kukavica. Meštani oskudevaju u paši i šumi.
Tip sela.
Sveta Petka je selo zbijenog tipa. Deli se u tri mahale – Marinkoska (19 kuća), Đorinska (18) i Baratliska (8).
Postanak sela, ime, starine i prošlost.
U samoj Svetoj Petki kao i u njenoj bližoj okolini ima starina i karakterističnih naziva. Za njih se vezuju narodna predanja. Ti podaci govore da je na zemljištu ovog sela bilo stanovnika u davnim vremenima.
Iznad Svete Petke na dolinskoj padini postoje dva mesta zvana Selište – jedno se zove Kanin Dol. Međusobno su udaljena oko kilometar. Na ovim potesima su „njive, rovine i dolovi“; mestimično se iskopavaju veliki zemljani ćupovi („svaki bere po 300 kgr žito“) i stari grobovi. Priča se da su neki stanovnici sa selišta prešli u susedni Baraljevac a dva roda su se premestila u današnje selo. Tragova od starina bilo je i u današnjem selu; postojale su razvaline crkve posvećene Sv. Petki. Na njenim ruševinama 1858. godine sagrađen je današnji hram, koji je zajednički za pet okolnih naselja – Svete Petke, Drežnice, Baraljevca, Mezdraje i Klenika.
U selu Svetoj Petki postoji pisani pomen iz Srednjeg veka. Njega je, pored ostalih naselja, kao prilog sevastokrata Dejana, 10. avgusta 1355. godine car Dušan potvrdio Bogorodičinom manastiru u Arhiljevici. Srednjevekovno selo je kasnije opustelo, zbog čega današnje selo nije mnogo staro. Osnovano je pored stare porušene crkve Sv. Petke po kojoj je i dobilo ime, kao što se zvalo i u Srednjem veku. Osnivači današnjeg sela bili su srpski doseljenici koji su došli iz drugih, sada pretežno arbanaških sela. Kao prvi doseljenici računaju se preci roda Marinkovci, Oni su doseljeni pre oko 140 do 150 godina. Iza njih su došli Đorinci, zatim Baratlici, Zelci i ostali seoski stanovnici.
Krajem XIX i početkom XX veka Sveta Petka, kao čifčijsko selo, pripadalo je nekom Kadri-Zaimu, naseljeniom u Skoplju.Čiflik-sahibija posedovao je svu seosku zemlju; u selu je imao dve kule, ambare, koševe i ćaje muslimane. Od čifčistva stanovnici su se oslobodili 1916. godine „za oko 2000 šinika zemlje platili su 4100 banke“.
Crkva i selo slave Petkovdan, Preslava je na dan Prepodobnog Marka – 11 aprila. Groblje je kod crkve.
Poreklo stanovništva.
Srpsko stanovništvo Svete Petke, kako je već rečeno, potiče od doseljenika. Najviše ih ima iz okoline Preševa i to iz sela Trnave, Žujinca i Rajinca. Rodovi, po vremenu kako su se doseljavali su:
-Marinkovci, Aranđelovdan, ne znaju za svoje poreklo. Ovde žive od pre 140 do 150 godina: Danilo, 55 godina – Mana – Dimitrije – Zdravko – Marinko, osnivač roda koji se doselio.
-Đorinci, Sv. Vrači, su poreklom iz Trnave kod Preševa. Odatle su „ih isterali Arnauti“.
-Baratlici, Aranđelovdan, su se doselili iz nekog arbanaškog sela u Preševskoj Moravici (bili „ispudeni od Arnauti“).
-Zeljci, Nikoljdan, su doseeni iz sela Žujinci u Preševskoj Moravici.
-Arsini, Sv. Vrači, su došli iz Rajinca kod Preševa ili njemu nekog susednog sela.
-Kalpaci i Ćajini, Nikoljdan, su ranije živeli na mestu Kanin Dol, iznad današnjeg naselja. Moguće je da su starinci u ovom selu i ovoj oblasti.
-Đavolci, Sv. Vrači, su rod koje je osnovao domazet, doseljen iz Kuštice. Tamo je pripadao istoimenom rodu čije je dalje poreklo iz, sada raseljenog, sela Dragušice u okolini Preševa, iznad Biljače.
Iseljenici.
-Marinkovci i Kalpaci, jedna porodica se iselila posle Drugog svetskog rata u Karavukovo (Bačka).
-Valičkovići i Ilići žive u Čukarki kod Preševa.
-Nastići žive u susednom Kleniku.
IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“ nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)