Poreklo prezimena, selo Bošnjace (Lebane)

Poreklo stanovništva sela Bošnjace, opština Lebane – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Donja Jablanica“. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj i tip sela.

Bošnjace se zaselilo u aluvijalnoj ravni reke Jablanice na oko 12 kilometara zapadno od Leskovca. Ovo veliko selo Donje Jablanice je gomilastog oblika i sa orjentalnim obeležjima više ma koje selo u prostranoj Leskovačkoj Kotlini. Selo je podeljeno na mahale: Rosulja, Golemo Selo i Kolce.

Ime sela.

Bazu ovog sela čini reč Bošnjak, a po legenci je poreklom od Bošnjaka, negde iz vremena Turaka, kada su se doselile četiri porodice iz Bosne i nastanile na zemljištu preko puta bošnjačke crkve. Bila su to četiri brata. Njihovim naseljavanjem na lokalitetu koje danas ima naziv Staro Selo, stvoreno je selo, koje se nazvalo Bošnjace, po nekima Bošnjak. Neko vreme po naseljavanju, u starom selu Bošnjacu, nastala je „mreška“ – pomor ljudi. Po savetu neke vračare, stanovnici su napustili svoje naselje i nastanili na obali reke Jablanice i potoka, koji se u selu Bošnjacu uliva u Jablanicu. Na tom prostoru nastalo je selo Bošnjace, jedno od najvećih sela u Donjoj Jablanici.

Komunikacije.

Bošnjace se nalazi na putu Leskovljac – Lebane, koji povezuje Moravu sa Kosovom i Metohijom. Od pomenutog puta, preko puta bošnjačke crkve odvaja se put Donje Vranovce.

Vode.

Bošnjace se nalazi na levoj obali reke Jablanice i oko korita slabašnog potoka, koji se sliva iz pravca Nove Topole i koji leti presušuje. Budući da je selo u neposrednoj blizini reke Jablanice, izdanska voda je veoma visoka, što olakšava kopanja bunara. Izvori su Jazbinska Dolina i Šovar („lekovit“ za oči).

Zemlje i šume.

Atar sela Bošnjace obuhvata prostor od 1516 hektara, što je najveći atar svih sela u oblasti. Oranice i bašte zahvataju 935, pod voćnjacima je 17, vinograda je na 34, pod livadama je 159, pašnjacima 258, šumom samo 53 dok je pod utrinom 60 hektara. Zemlje i šume su ovim potesima: Starom Selu, Barice, Livade, Turske Njive, Delovi, Trnice, Delnice, Jazbinska Dolina, Nikoš, Kopaci, Padeži, Jaruga, Jezave, Talakovica, Suve Topole, Pejčin Zabel (šuma), Lojze (vinogradi), Zastanci (vinogradi), Među Put, Ornice u Brdo, Tupajinsko Jezero (šuma), Ašansko Torište, Padine, Kitka i Šovar Dolina.

Iz prošlosti sela.

Iz turskog deftera (teftera) iz 1516. godine selo Bošnjak beleži se u dva navrata; najpre kao selo kruševačkog sandžaka pod imenom Šušelj-Bošnjak a potom kao selo u mahali Dubočici pod imenom Bošnjak. Lokalitet Kopaci u ataru sela ukazuje na mogućnost vađenja rude, što je vrlo verovatno jer se Donja Jablanica graniči sa Pustom Rekom i Gornjom Jablanicom, koje su u srpskoj serdnjovekovnoj državi obeležene kao rudarske. Naziv planina Radan, moguće je, da je postao od imena Rudan (rudne planine).

Za istoriju ovog sela od nesumnjivog značaja je Bošnjačka Crkva, kao kulturni i ideološki spomenik daleke prošlosti ovog sela. Smatra se da je crkva podignuta, kada je i Bošnjace zaseljeno – u prvoj polovini XIV veka. Crkva je više puta rušena i obnavljana, poslednji put je obnovljena početkom XIX veka. U dvorištu crkve nalazi se dobro očuvani stari konak. U crkvenoj porti bila je 1879. godine smeštena sreska kancelarija sreza jablaničkog.

Poreklo stanovništva.

Rodovi su:

-Tošići, starosedeoci.

-Colići-Stambolci, starosedeoci.

-Kolarovići (Denići), nazvani po Deni kolaru, otuda prezime Denići.

-Janjini (Stevanovići) su nepoznatog porekla.

-Adžijini (Stojiljkovići) su doseljeni iz Ćenovca.

-Guzini (Cvetkovići) su nepoznatog porekla.

-Prokopijevići (Pavlovići) su nepoznatog porekla.

-Diskini (Diskići) su poreklom iz Gornje Jablanice.

-Tupejkini (Stankovići) su nepoznatog porekla.

-Smiljkovi (Stojiljkovići) su nepoznatog porekla.

-Colini su nepoznatog porekla. Nisu u srodstvu sa Stambolcima.

-Dišini su nepoznatog porekla.

-Muljinci (Stankovići) su nepoznatog porekla.

-Boškovi (Đokići) su nepoznatog porekla.

-Dedivanovi (Stankovići) su nepoznatog porekla.

-Mladžini (Petrovići) su nepoznatog porekla.

-Cvetkovi (Cvetkovići) su nepoznatog porekla.

-Deda Đokini (Đorđevići) su nepoznatog porekla.

-Prčkini (Pešići) su nepoznatog porekla.

-Crnogorkini su dobili naziv po Mari, poreklom iz Crne Gore.

-Stašini su nepoznatog šorekla.

-Miljkovi su nepoznatog porekla.

-Dipini su nepoznatog porekla.

-Čačini su nepoznatog porekla.

-Mitini su nepoznatog porekla.

-Parčini su nepoznatog porekla.

-Boškovi su nepoznatog porekla.

-Pavlovići (Stamenkovići i Kocići) su nepoznatog porekla.

-Uroševi su nepoznatog porekla.

-Kačarevi su nepoznatog porekla.

–Vakini (Pavlovići) su nepoznatog porekla.

-Džakini, pastiri, su grčkog porekla, stalno nastanjeni u ovom selu.

-Vedžinci su srodnici sa Deda Janjinim, su nepoznatog porekla.

-Smiljkovi su nepoznatog porekla.

-Budžini (Stefanovići) su nepoznatog porekla.

-Niškini su nepoznatog porekla.

-Jelikići (Stamenkovići) su nepoznatog porekla.

Osobitu grupu stanovnika sela Bošnjaca čine Rimi-Cigani.

Ovo su njihovi rodovi:

-Radosavljevići su poreklom iz Rumunije.

-Gavazovići su nepoznatog porekla.

-Durmiševići su iz Giljana. Osnivač roda oženjen je iz Geglje.

-Kamberovići su nepoznatog porekla.

-Osmanovići su nepoznatog porekla.

-Šabanovići su nepoznatog porekla.

-Ljatifovići su nepoznatog porekla.

-Macići su iz Geglje.

Zanimanje stanovnika.

Osnovno zanimanje čini zemljoradnja. Seju pšenicu i kukuruz. Ostala strna žita u manjim količinama. Ranije su uzgajali konoplju. Sada su se usresredili na uzgajanje paprike, paradajza i ostalih povrtarskih kultura. Od stoke imaju u proseku dve krave mlekulje. Ranije su imali bivole.

Značajan činilac i privrednom životu Bošnjaca, a i cele Donje Jablanice, čini zadružna organizacija, koja posluje pod nazivom „Poljoprivredno-trgovinski kombinat – Lebane“ sa 674 hektara zemlje od čega 317 u ovom selu, poslovnim prostorom, mašinskim i voznim parkom, stambenim prostorom itd.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Donja Jablanica“. Priredio saradnik Porekla Milodan.