Poreklo stanovništva sela Ljutež, opština Vladičin Han – Pčinjski okrug. Prema knjizi dr Jovana F. Trifunoskog „Grdelička Klisura“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Naselje je vezano za desnu padinu doline reke Mutnice čija je srednja visina oko 900 metara. Padina se pruža u pravcu severoistok-jugozapad i okrenuta je prema jugoistoku. Isti pravac pružanja ima i ovo selo u dužini oko 3 kilometra. Okolna naselja su: Suševlje, Garinje, Manjak i dr.
Vode.
Meštani koriste vodu za piće sa izvora. Poznatiji izvori su: Stražin, Kladenac, Javorovica, Raskrsje, Ivkovska Livada. Meštani kažu da su „to sve bukarske vode“.
Zemlje i šume.
Nazivi potesa u ataru su: Pričje, Loziški Čukar, Jabučinski Čukar, Ratkovac, Livade, Bojičina Dolina, Krilata Ornica, Trševinska Dolina, Lezište, Pažar, Dobrova Padina, Šilji Kamen, Golemi Grot, Rastoke, Gradeški Čukar, Džepska Dolina, Vlajinica, Javorovica, Milčin Rid, Doganovica, Bankov Čukar, Ostrilo, Raskrsje, Jankovica, Koprivna Padina, Selište, Ivkove Livade, Petkova Čuka i Bukovica.
Tip sela.
Ljutež je selo razbijenog tipa. Podeljen je na mahale: Bukovica, Pričje, Drenje, Bujinski Čukar, Mala Padina, Golema Padina, Dojkina Čuka, Mačurište i Repovica. Te su međusobno mahale oštro podeljene. U Ljutežu je 1961. godine bilo 78 domova.
Starine i prošlost sela.
Na ataru Ljuteža postoje različite starine i karakteristični topografski nazivi. Oni ukazuju da je ovde bilo stanovnika u ranije doba.
Mesto Gradišku Čukar leži pokraj reke Mutnice blizu mahale Padina. Na površini zemlje nema ostataka prošlosti. Po imenu i položaju Čukara izgleda da je na njemu nekada bila manja tvrđava.
U južnom delu sela, na potesu Vlajnica, u bukovoj šumi nalaze se stari grobovi sa pločama, ali bez krstova. U narodu se veruje da su tamo sahranjivani stanovnici zvani Džidovi, koji su nekada živeli na ovim prostorima. Na istom potesu jedan lokalitet nosi ime Streljin Grob.
U slivu Mutnica i Garavnice, od kojih postaje Džepska Reka, za vreme Turaka, bila je razvijena eksploatacija gvozdene rude. Tada je na ataru Ljuteža postojao je jedan samokov blizu Mutnice. Ruda se vadila na potesu Selište. Jedna kovačnica nalazila se u mahali Drenje. Rad u samokovu je prestao čim su Turci oterani, 1878. godine.
Dok je postojala pomenuta rudarska delatnost, u samokovu su kao kovači i ćumurdžije radili muškarci ovog sela. Lazar, ded sadašnjeg Velimira – star 63 godine, bio je jedan od glavnih kovača. Priča se da su Turci, starešine samokova, išli po kućama i tražili žene. Neka Marija od roda Miljkovci „legala je pri Turci“.
Postanak sela.
Kada je osnovano ovo selo – ne zna se. Po pričanju, u Ljutežu su najpre postojale samo dve kuće, Miljkova i Anđelkova, od koji potiču današnji najveći seoski rodovi – Miljkovci i Anđelkovci. Jedni od njih kažu „tuj su bili od pandivek“. Drugi vele da su i oni odnekud doseljeni.
Na dan većih verskih praznika stariji meštani posećuju crkvu u varošici Predejanu.
Seoska slava je dan Sv. Jovana – 21. maja. Tada meštani sa gostima posećuju sabor kod krsta u mahali Mačurište.
Selo ima jedno groblje u mahali Vujinski Čukar.
Poreklo stanovništva.
Svi stanovnici Ljuteža potiču od šest rodova.
U mahalama Mala Padina, Drenje, Dajkina Čuka i Mačurište žive žive stanovnici koji pripadaju rodu:
-Miljkovci, Aranđelovdan. Izgleda da su doseljenici nepoznatog porekla. Znaju ovo genealogiju: Velimir, 65 godina-Vasiljko-Lazar-Miljko, po kome nose rodovsko ime.
U mahali Golema Padina živi rod:
-Anđelkovci, Aranđelovdan. Sva je prilika da su i oni doseljeni, ali ne znaju odakle. Znaju ovo genealogiju: Simeon, 67 godina-Gligorije-Kosta-Anđelko, po kome nose rodovsko ime.
U mahali Bukovici živi rod:
-Đokinci, Nikoljdan i Aranđelovdan. Doseljeni su ali ne znaju odakle.
U mahali Vujinski Čukar živi rod:
-Vujinci, Aranđelovdan. Ne znaju za svoje dalje poreklo.
U mahali Repovci živi rod:
-Moninci, Nikoljdan. Ni oni ne znaju za svoje poreklo.
U mahali Pručje živi rod:
-Guskini, Nikoljdan. Ne zna se odakle su doseljeni.
Iseljenici.
Iz Ljuteža do sada je iseljeno oko 20 domaćinstava. Oni žive u okolini Preševa, Gnjilana, Kosovske Mitrovice i u Vojvodini. Veći deo se iselio posle Drugog svetskog rata.
-Stančići su se iselili u Predejane.
IZVOR: Prema knjizi dr Jovana F. Trifunoskog „Grdelička Klisura“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)