Poreklo prezimena, selo Mokra (Bela Palanka)

Poreklo stanovništva sela Mokra, opština Bela Palanka. SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK, KNJIGA LXVII, MIHAJLO M. KOSTIĆ, KORITNICA, ANTROPOGEOGRAFSKA ISPITIVANJA, BEOGRAD, 19 5 4. Priredio saradnik portala  Poreklo  Vojislav  Ananić.

Položaj i tip.

Selo leži pod Ravništem u podnožju Suve Planine i u dolini Mokranjske Reke. Smešteno je po kosama: Rosulji na istoku i Balvanu na zapadu. Dolinu Mokranjske Reke sa zapada zatvaraju padine Čuke, čija temena zaravan odgovara Malom Kurilu (oko 470 m), a sa istoka terasa Koritničke Reke od 60 m. Na temenu te terase a na visini od 380 m leži deo sela koji se zove Kujin Del. Od njega potokom Dolom, koji teče od I prema 3 upravno na Mokranjsku Reku, u koju ugiče u Mokri, od sela je odvojena mahala Progon smeštena na stupnjevitim padinama Golemog Kamena, poslednjeg krečnjačkog izdanka Suve Planine, koji se najniže spušta u Mokranjsko proširenje i zatvara prolom Mokranjskog Vrela na jutu. U selu se služe vodom sa Mokranjskog Vrela, izvora, česama i seoskog bunara. Vodom se služe i sa kaptiranih izvora: Šopa, Plandište i Sv. Petka. Voda sa izvora: Golemo Drvo, Mutavin Kladenac, Radin Trn i Guševac sprovedena je u seoske česme. Seoski bunar, u Kujin-Delu služi za snabdevanje vodom tog dela sela. Voda iz Mokranjske Reke takođe se pije.

Granice seoskog atara su na mestima: Lazinje, Golemo Drvo i Rije, sa Oreovcem; Veliko Kurila Tri Mosta, Malo Konjsko, Varoški Put i Banjica, sa Belom Palankom; Prra Karaula i leva obala Nišave sa Moklištem; Jovin Most, Ribarski Put, Brdalica, Krstato Bučje i Divna Gorica, sa Novim Selom; Preslap, Rženac, Duga Lokva i Smrdan sa Kosmovcem; Malo Konjsko, Padina, Orej, Preki Put, Ciganska Poljana i Igrište sa Divljanom. Topografska imena za obradive površine su: Balvan, Bivolica i Lazinje. Seoska utrina zahvata: Divnu Goricu, Rženac, Smrdan, Malo Konjsko i Golemo Konjsko.

Selo je zbijenog tipa. Kuće su ušorene oko seoskih puteva i u dolini i na Kujin-Delu. Razlikuju se ovi krajevi: Sred-selo, Kujin Del, Rasulja, Mala, Progon i Novo Naselje. Sred-selo (oko 50 k) obuhvata Igrište i Pesak, a pruža se od Dela, pregiba kojim se na zapadu završava terasa Kujin Dela, do Obora (mesta gde se zatvara stoka uhvaćena u šteti). To je stariji deo u kome su kuće vrlo zbijene. Kujin Del („kuja“ = pas) oko 12 kuća, proteže se od Obora prema Koritničkoj Reci. Rasulja (6 k) zauzima deo sela od Obora do Sv. Petke. Mala (oko 35 k) je na mestima Graorište i Del oko puta za Vrelo, od vrela do crkve. Progon je najstariji kraj zaseljen pod Golemim Kamenom. Novo Naselje (oko 70 k) nasganjuje se od pre 50 godina duž puta za Belu Palanku. Ono je u blizini škole, a ova, uz crkvu i do Mokranjske Reke. Danas se naselje razvija uglavnom u tom delu i unekošiko oko puteva za Divljanu i Divljanski manastir.

Poreklo stanovništva.

Starinci su:

–  Krstinci (Krstići),

– Pejčovci (Tošići, Cvetkovići, Jovanovići, Nešići, Bogdanovići, Pavlovići, Ranđelovići, Stefanovići),

– Petrinci (Pejići, Živkovići),

– Petrovci (Petrovići, Ranđelovići),

– Đurinci (Stanojevići, Spasići) 60 k., sv. Jovan Krstitelj. Pobrojani rodovi su potekli iz „Vojničke loze“„ Pejčovaca ima u Zaječaru, a Petrinaca i Đurinaca u B. Palanci.

– Ognjanovci (Milojevići; 3 k., sv. Jovan Krstitelj). Ima ih u Moklištu i Selevcu, Srez jasenički.

– Čućinci (Živkovići; 4 k., sv. Jovan).

– Garginci (Pejčići; 9 k., sv. Nikola). Ima ih u B. Palanci i Americi.

– Raminci (Veljkovići, Ćirići, Spasići; 7 k., sv. Nikola). Privodnjak Todor Spasić iz Kremenice. Ima ih u G. Koritnici, Čačku i Kraljevu.

– Čurulinci, Žerinci (Pejčići, Spasići, Golubovići; 15 k., sv. Đorđe Alimlije). Ovi rodovi su potekli iz „Jerinčovske loze“. Privodnjak Josif Golubović iz Moklišta od Zagorčevih.

– Đorinci (Đorđevići), Jacinci (Mladenovići, Kostići) 7 k., Mratin dan. Zajednički „prekor“ Konstrundžije. Ima ih u Paraćinu.

Rodovi nepoznatog porekla su:

– Staninci (Mitrovići; 11 k., sv. Nikola).

– Pavlovci (Ćirići, Adamovići; 3 k., sv. Nikola). Privodnjak Jelenko Cvetković od Pejčevaca. Ima ih u Beogradu.

Doseljenici su:

– Đorgovci (Đorđevići, Nikolići),

– Babadžanci (Stojkovići),

– Rakinci (Rakići),

– Puzinci (Rančići, Đorđevići),

– Rovelci (Živkovići),

– Jocini (Jocići),

– Kosilamovci (Pešići) 41 k., sv. Jovan Krstitelj: iz Beloinja, Srez svrljiški. Pobrojani rodovi potekli su iz „Todorokovske loze“. „Zapatnik“ Todor doselio se „pre 400 godina“. Đorgovaca ima u Nišu, Jocinih u B. Balanci i Americi, 1919. g., Babadžanaca „negde oko Smedereva“, a Rakinaca u B. Palanci.

– Pejinci (Ranđelovići),

– Popovci (Popovići) jedni i drugi,

– Džuninci (Mladenovići) 22 k., sv. Dimitrije.

Pobrojani rodovi razvili su se iz „Popoveke loze“. „Zapatnik” Dimitrije zbog ,,čume“ pobegao je kao dete siroče iz Dola kod B. Palanke, u prvoj polovini XVIII veka, u manastir Sv. Dimitrija. Tu je odrastao, oženio se od Ognjanovaca i zapopio. U manastiru je dobio ime Dimitrije po imenu sveca kome je posvećen hram. Promenio je i krsno ime. Slavio sv. Nikolu pa uzeo sv. Dimitrija, koga slavi svo njegovo potomstvo. Privodnjaci u Džunince su: Branko Ćirić iz Bežišta i Konstandija Mladenović iz Vrgudinca. Pejinaca ima u B. Palanci, Nišu (Sveta Aranđelović sa braćom pre poslednjeg rata držao tekstilnu tkačnicu), Beogradu, Sarajevu, kuda su kao grnčari prešli 1935. g., i Americi. Popovaca ima u Nišu, B. Palanci, Babušnici i Pančevu.

– Jerišovci 2 k. Na ženskinje nekog od potomaka popa Dimitrija privedeni su „kalemnjaci”: Krstić 1 k., iz Mokre od Krstinaca (sv. Jovan) i Mišić iz Klisure od Nejantića (sv. Nikola).

– Aranđelovci – Džuninci (5 k.) Mladen, brat Peje, od koga su Pejinci, imao sina Džunu, od koga su Džuninci. Mladen se oženio udovicom iz Ljubatovice, koja je dovela Ranđela, svog sina iz prvog braka. Ranđela je Mladen posinio i od njega su Aranđelovići. Ranije slavili sv. Vrače pa uzeli sv. Dimitrija.

– Ristići-Jacinci (8 k). Iga, brat Đorđa Jacinca, nije imao dece pa usinio Ristu iz Šljivovika, koji je kod njega radio u najam. Ristini potomci primili prekor i slavu Mratin dan.

– Stojkovići-Jovičinci (1 k., sv. Vrači). U Mali živeli iseljeni Jovičinci, od kojih se, 1928. g., oženio i na ženinom imanju nastanio Petar Stojković iz Kosmovca od Mlađinaca, koji se zovu i Juruci.

– Ka-đorinci (Đorđevići; 12 k., sv. Jovan). Đora iz Željuša, srez Dimitrovgradski, oženio se kao privodnjak, pre 1877. g., Stojankom od Krstinaca. Ranije slavio sv. Arhanđela, koga prislužuje potomstvo. Ima ih u Nišu.

– Veličkovci (Krstići, Veličkovići; 3 k., sv. Đorđe Alimpije). Veličko iz Ljubatovice oženio se kao privodnjak, pre 1877. g., Denom od Jerinčovaca.

– Milutinovci (6 k., Alimpijev dan): iz Kozje za vreme Turaka.

– Pančići (1 k., Alimpijev dan): iz Lužnice

– Čakavci (Tričković 1 k., sv. Nikola): iz Moklišta pre 1877-

– Mihajlovići (1 k., sv. Arhanđeo): iz Rakov Dola u Vlasini („Bukovik”) srez Lužnički od Kačarevaca pre 15 g.

– Čorbanovci (Kasamovići 3 k., Nova Godina). Pokršteni Cigani kovači i svirači u „plek muziku“ doseljeni 1900. g. iz Visočke Ržane preko Gnjilana.

Selo slavi Pejčin dan (sv. Paraskeva, Petkovača, 14 oktobra), preslava Uskrs; zavetina sv. Bogorodica. Ima svoje posebno groblje.

IZVOR : SRPSKI  ETNOGRAFSKI  ZBORNIK,  KNJIGA  LXVII, MIHAJLO M. KOSTIĆ, KORITNICA, ANTROPOGEOGRAFSKA ISPITIVANJA,  BEOGRAD,  1954.  Odabrao   i  priredio  saradnik portala   Poreklo  Vojislav  Ananić