Poreklo prezimena, selo Ljutići (Pljevlja)

Poreklo stanovništva sela Ljutići, opština Pljevlja (Crna Gora). Prema istraživanju Vidoja Despotovića. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić

Od Osnovne škole u Matarugama, pa do Krakalica, lijevo i desno od asfaltnog puta Pljevlja – Bijelo Polje, prostire se selo Ljutići. To je dio mataruškog mjesnog područja, ograničen sa istoka rijekom Kozičkom i Klađem, sa jugozapada Ćehotinom, a sa sjevera linijom Kartalov vrh – Gačevića Breza. Nadmorska visina Ljutića je oko 1000 metara, a pojedinih uzvišenja i do 1200 metara. Ljutići imaju zaseoke: Ljutiće, Kleke, Puriće, Ćiroviće, Klađe, Kavalu i Dubravu. Zaseoci su oko Ljutićkog polja po čijem obodu su kuće i ostale zgrade, a polje čista livada – kosanica. U polju, kroz koje protiče Purića potok i nekoliko potočića, po tvrdim barama – ljuticima raste tvrda trava, koja namuči, dok je pokose, i dobre kosce.

Otuda valjda i ime sela Ljutici – Ljutići. Ljutiće okružuju visovi: Kartalovo brdo, Breza, Purića krš, Kleke, Gradina, Gospića vrh i Markuša. Na pravcu sjever-jug selo nema prirodnih zaklona, pa sjeverac, naročito zimi, briše i puteve zameće, hladnoću donosi i pronosi i svu bijes i oštrinu iskaljuje. Selo je odavno elektrificirano, a mjesto starih karavanskih puteva od Korijena preko Zemunca na Ćehotini i Ćirovića i Kleka ka Orliću i od Vrulje preko Kleka ka Matarugama i dalje, su seoski i šumski putevi kojima se može vozilima doći do gotovo svake kuće. U novim kućama, mjesto one stare arhitekture, mjesto lučarnica, čučavaca i malih i velikih lampi, sija od 1958. godine električna sijalica, a mjesto bremenica i bucata pred kućom i u kućama je dovedena voda.

Moderno urećene kuće i namještaj ne zaostaju u dosta domova iza gradskih kuća, a što sve govori koliko je selo uznapredovalo u drugoj polovini 20. vijeka. Starija domaćinstva i u Ljutićima žale za brojnim komšilucima sa dosta čeljadi i buljucima djece. Sve je manje seoskog žagora, rike govedi i glasa zvona brojnih stada ovaca i koza. Ljutići su sve više u tišini kao da izumiru, jer se mladost u njemu sve manje roji. Prisjećaju se stari da tako nikad u Ljutićima nije bilo, sem možda iza Velike seobe kada iz ovih krajeva sve odseli ili bi pobijeno ili u islam otjerano.

O životu u dalekoj prošlosti u Ljutićima svjedoče brojni spomenici. Groblje u Dubravi sa spomenicima još iz rimskog doba, te groblja u Purićima i Klekama, ostaci naselja u Dubu i Kavali i tumule čuvaju posmrtne ostatke stanovnika koji su tu živjeli u 16. i 17. vijeku i mnogo ranije, te predaka Ljutičana koji tu žive od polovine 18. vijeka. U groblju u Dubravi su brojni stećci sa i bez oznaka, molika stara, prema proijenama, preko 650 godina, temelji crkvice koja je u groblje prenešena iza seobe pod Čarnojevićem početkom 18. vijeka.

Crkvu su, prema predanju, vjernici prenijeli u groblje u Dubravi iz mjesta zvano Dub gdje su i sada vidni ostaci drugih staništa i groblja. Molika u groblju na Dubravi, zvana mataruška molika, je priča za sebe. Stara je, kažu, preko 650 godina i jedinstveno je drvo u ovim krajevima, ko zna kad je i kako tu prenesena i uzrasla. Ovo rastinje, slično boru, uspijeva u primorskom kraju i kršu iznad 1000 metara nadmorske visine. Kao svetinju u groblju je čuvaju Ljutičani. Sa molike ni grančicu niko nikad ne ubere. Što samo opadne, a zbog starosti toga je sve više, pod molikom ostane. “Đe je niko tu i nek počiva”, kažu vjernici. U Ljutićima je i zaseok Kleke. U literaturi i predanjima se pominje i grad Klek u više mjesta. Zna se da je u srednjem vijeku i ranije svaka knežina, župa, nahija ili oblast, zavisno kako se kad zvala, imala grad, selo i pašnjake, pasišta ili ljetišta. Grad je bilo sjedište kneza, odnosno starješine, zavisno od toga kako se kad nazivao, pa otuda nazivi sjedište kneza grad, kulina, gradina. Uzvišenje oko 1100 metara, zvano Kleke, vjerovatno su bile i mjesto odbrane i zaštite naselja u Kavali, te sporednog puta od Korijena preko Ćirovića, Ljutića, Kleka i Klađa ka Kozniku i Orliću gdje je bila veća karavanska stanica na putu ka Limskoj dolini.

Kleke, Klađe, dolina Kozičke rijeke i Ćehotine su bila pasišta. U Klekama, obraslim zelenim rastinjem, klekom, a onda borom i smrčom, pa otuda valjda i ime, i sada su vidni ostaci staništa ko zna iz kogperioda, posebno na uzvišenjima za odbranu i u rejonu  izvora Studenac, gdje su živjeli stočari. Kroz Kleke prolaze odavno pješačke staze, neke su već ceste, od Ljutića ka Vrulji i Orliću, od Krakalicaka Klađu i Brezi,  istina sada neke već zapuštene. Ljutičani su odavno imali na Kozičkoj rijeci mlinove, raspoređene na desnoj strani ispod Praga i Gradine do ušća Kozičke rijeke u Ćehotinu u Krakalicama i na Ćehotni.

Prema Klekama, na prostoru između Ćehotine i Kozičke rijeke, u zaseoku Donji klopet u Vrulji je uzvišenje do 1200 metara, Gradina, sa nekadašnjimi utvrđenjem za odbranu, naročito putnog pravca od Marine šume preko Vrulje ka Kozniku i dalje. Ovo uzvišenje nadvisuje Kleke i u vidnom je polju Katabuna, Kartalova brda i Breze i služilo je za osmatranje i širu odbranu i naselja i putnog pravca koji je išao preko Ljutića. Kleke su bile bliže i služile za odbranu Kavale i Breze, ali i u vezi sa širim okruženjem za odbranu, kako naselja tako i putnih pravaca.

Putnim pravcem, od Municipijuma S i Onogošta je, u zimskim uslovima i u vrijeme opasnosti putovanja preko Ranča polja i Savina lakta, vršen pokret karavana sa robom ka Komaranu i dalje i obratno, preko Ljutića. Karavanom su prenošeni so, luč, koža, vuna, zlato, svila, ruda i druga roba od mora i ka moru između država Nemanjića kojima je ovaj kraj pripadao do polovine 14. vijeka, kada je potpao pod vlast humskog kneza Vojislava Vojinovića i njegovog nasljednika Nikole Altomanovića, i država i trgovačkih centara na moru. Nakon podjele posjeda Nikole Altomanovića između Srbije i Bosne 1373. godine ovaj kraj je pripao bosanskom kralju Tvrtku i koji se 1377. godine u Mileševi krunisao za kralja Srbije, Bosne i Pomorija. Pri podjeli bosanske države poslije Tvrtkove smrti pljevaljski kraj je pripao velikašima porodice Hranić – Kosača. U posjedu ove porodice, prvo Sandala Hranića, a iza njega od 1435. godine Stefana Vukčića Kosače, koji se od oktobra 1448. godine naziva “Hercegom”, bio je i ovaj kraj. Pljevaljski kraj i Polimlje su od 1465. godine potpali pod tursku vlast.

Pljevaljeki kraj, pa i krajevi u gornjem toku rijeke Ćehotine, nalazeći se na perifernom dijelu zemlje Stefana Vukčića Kosače, imao je važnu ulogu, budući da je bio na granici Srpskoj Despotovini, u trgovini i razmjeni i njime je prolazio najkraći i veoma važan karavanski put, čiji je jedan od sporednih pravaca prolazio i preko Ljutića i Kleka, koji je povezivao centralne i istočne dijelove balkanskog poluostrva sa primorjem i srednjem dijelu jadranske obale.

Iz ovog perioda, zbog čestih sukoba i potrebe odbrane i obezbjeđenja putnih pravaca i tokova roba, izgrađeni su brojni gradovi i utvrđenja za odbranu naselja, u kojima je obezbjeđivana hrana za ljude i stoku, smještaj i prihvat karavancija, putnih pravaca, rudnika i vođenje borbe. Iz ovog perioda datira vjerovatno i grad Koznik u Kozici, Gradina u Vrulji između Ćehotine i Kozičke rijeke, za koji se po predanju kaže da je tu prvo počet da se gradi grad proklete Jerine, pa kad nije bilo moguće dovesti vodu odustalo se i grad građen u Kozici, a tu ostalo samo grad za odbranu putnog pravca preko Vrulje i Klopeta ka Kozniku. Iz tog perioda datiraju vjerovatno i ostaci naselja Kavala i Kleke, utvrđena u Brezi Gačevića i Marinoj Šumi.

Prema predanju u ovim krajevima su živjeli iza Rimljana Grci, da su rejon Mataruga i okolina bili prenaseljeni, da su tu živjeli plemena Mataruge i Kriči, da je sve ovo bilo prenaseljeno i da su poslije pada pod Turke Mataruge i Kriči ostali vjerni svojoj vjeri i nijesu prelazili u islam. Bili su to i poznati stočari, zvani Vlasi, koji su sa stadima putovali veoma daleko i povremeno se povraćali i asimilirali u Srbe-pravoslavce. Nazivi Kavala u Ljutićima i Kalipolje u Vrulji su grčkog porijekla. Tu su i groblja, neka se i sada zovu grčkim, u kojima su grobovi i spomenici Rimljana, potom Grka i Srba. Neka od ovih groblja su napuštena, a neka i sada služe za sahrane. U groblju u Dubravi su stećci iz rimskog perioda, u blizini tumule gdje su vršena sahranjivanja Ilira, a u Dubu i humke sa nadgrobnim pločama. Sve ovo, sa nešto pisanih dokumenata, svjedoči da su i u Ljutićima živjeli stanovnici iz najranijeg perioda datiranja obilježja o životu.

Na sjevernom dijelu Ljutića je zaseok Purići koji nadvisuje uzvišenje Breza, nazvana Gačevića Breza. Tu je bila, prema predanju, veoma poznata karavanska stanica u 14. i 15. vijeku. Breza je, kao i cio kraj, pripadala bosanskoj državi, a onda u doba vladavine Sandala Hranića i Stefana Vukčića Kosače bila je granično mjesto između Bosne i Srbije. Nalazila se na sporednom putnom pravcu koji je od Dubrovnika preko Pljevalja vodio ka Komaranu i Limskoj dolini. Za odbranu ove stanice i putnih pravaca su korišćena utvrđenja na Katabunu, Gradini i Vrulji, Klekama i Gačevića Brezi. Karavanska stanica je bila smještena u objektima istoimenog visa Breza nadmorske visine 1226 metara. U rejonu ove stanice je groblje, zvano grčko i izvor Zavoj, kao dokaz i uslov života i življenja i sahranjivanja Ilira.

Breza, kao karavanska stanica, se pominje u ugovorima iz 14. vijeka između dubrovačkih trgovaca i vlaha o prevozu kao krajnja stanica ili kao mjesto gdje se upućuju karavani, zatim kao mjesto preko kojeg je vodio put do krajnjeg odredišta (Komaran). Prema Brezi se određivao bliži položaj Komarana kao cilja karavana. Na Brezi je bila osmatračnica i utvrđenje, jer je u vidnom polju sa Gradinom u Vrulji, Katabunom, Kartalovim brdom i uzvišenjima od pravca Pljevalja preko Otilovića i Ivovika. Aktivnosti ove karavanske stanice je bila izrazitija kada je Polimlje postalo granička oblast Srbije i Bosne u 15. vijeku. O životu u Ljutićima u dalekoj prošlosti, čak i prije Ilira, postoje i drugi dokazi. U nekim pećinama rijeke Ćehotine, prilikom nekih istraživanja u 20. vijeku, su nađeni ostaci ljudskih staništa još iz perioda starijeg kamenog doba. Ovo i još neki arheološki nalazi svjedoče da su ovi krajevi bili naseljeni još i prije više hiljada godina prije nove ere. Kriči su u ove krajeve bili naseljeni još u 7. vijeku bježeći pod najezdom Srba u Donju Hercegovinu.

Prešavši rijeku Taru stvorili su državu koju su, prema Luburiću, naseljavali prostor Pive, Durmitora, Jezera, Sinjajevine, čak do rijeke Ćehotine. U donjem dijelu Ljutića blizu Ćehotine bilo je ilirsko-rimsko naselje. Ljutićko polje je bilo pod šumom, a okolo su bile kuće i staništa za ljude i stoku koja je činjela glavni izvor prihoda i života. Kopajući u ljutičkom polju je nađen lučev panj velikih razmjera, koji je tu vjerovatno ležao stotinama godina. U dolini Ćehotine ispod Ljutića je nađeno vodeničko kamenje i ugljen.

Prema predanju, tu je bila ilirska vodenica. Iznad ceste, u rejonu Odaja je, prema predanju, bio Čardak Selmanovića, potomka Selmana Tomaševića iz 16. vijeka. Čardak je držala neka Milja Bubanja iz Vraneša. Kod Čardaka je bilo i tursko groblje, iako u Ljutićima nijesu Turci nikad živjeli, u koje su sahranjivani Turci koji su ginuli u borbama sa hajducima u rejonu Mataruga prije 1800. godine. Kod Krakalica, pod brdom Karuše, bila je carska kuća sa magacinima u kojoj je kupljena carska mirija (porez) i okupljana raja radi prenošenja saopštenja. Ljutići i mataruški kraj su mijenjali age, jer su zemlju Selamanovići davali u miraz. Obilježja i spomenici o životu prije dolaska Turaka u ove krajeve su nestajali, rušeni i zarastali, a naročito od seoba i bježanija kada je srpski narod uništavan ili tjeran da mijenja vjeru. Najveći broj predaka sadašnjih Ljutičana je doselio u Ljutiće polovinom 18. vijeka. Život pod Turcima predaka sadšnjih Ljutičana kao čifčija je bio veoma težak. Imanja su bila svojina Turaka iako oni u Ljutićima nijesu nikad živjeli. Pored ropstva Srbi čifčije su bili pretvoreni u puke izvršioce turskih prohtjeva. Plaćanje raznih poreza i davanja prihoda sa imanja u vidu polovine, trećine ili četvrtine, su dovodila do sve većeg siromašenja brojnih srpskih porodica Devedžića, Ćirovića, Obrenića, Purića, Gačevića, Filipovića i drugih koje su tada naseljavale Ljutiće. Kao odgovor na težak život Ljutičani su početkom 20. vijeka uzimali učešća u raznim bunama protiv Turaka, a naročito u Raoničkoj buni koji su vodili seljaci odbijanjem da u proljeće oru njive. Oni su u grupama odnosili pred age raonike u znak odbijanja obrade imanja, čime su nanosili štetu i sebi i agama. U Balkanskom ratu je učestvovao jedan broj Ljutičana, pridružujući se vojsci Janka Vukotića kada je preko Vrulje dijelom vojske prodirala ka Pljevljima.

Oslobađanjem od Turaka čifčije su u Ljutićima posjele imanja koja su do tada obrađivali po pravu prečeg, jer je država platila Turcima zemlju u vidu desetogodišnje rente. Po oslobođenju od Turaka Ljutići su pripali mataruškoj opštini koja je imala sjedište u Otilovićima, a onda u Obardama. Ovi krajevi su od 1913. godine pripali Crnoj Gori u kojoj je formirana i vojska. Ljutičani su bili organizovani u Kamenogorski bataljon u kome su ratovali u Prvom svjetskom ratu. U doba turske vladavine u Karinu je bila turska karaula i mehana na putu koji je od Breze vodio ka Komaranu. Od 1916. godine, kada je okupirala Austro-Ugarska vojska, razrušena je karaula u Karinu i na Matarugama izgrađena austrougarska žandarmerijska stanica.

Austro-ugarsku i Njemačko-italijansku okupaciju Ljutičani su dobro upamtili i žrtvama platili. I u ovim okupacijama su preživjeli teror, paljevine, pljačke, robovanja i pogibije. U Prvom svjetskom ratu je iz Ljutića učestvovalo oko 20 boraca u Kamenogorskom bataljonu. Iza Mojkovačke bitke i kapitulacije Crne Gore, u januaru 1916. godine, dio Ljutičana je otjeran u ropstvo iz porodica Ćirovića, Obrenića, Sokića i drugih. Grupa Ljutičana: Obrenić Jakša, Aleksa, Perko, Milan i Ivan i Sokić Milun su komitovali u vremenu 1916- 1918. godine. U švapskim logorima su robovali u Mađarskoj Ćirovići: Sava, Arsenije, Antonije, Božo, Bojo, Jović, Milivoje, Milan, Ćiro, Vučko, Novica i Nikola. Na robiji su umrli: Vučko, Novica i Antonije.

U ratu 1941-1945. godine učestvovalo je dosta Ljutičana. Veliki broj njih je zatekao rat 1941. godine na granici prema Albaniji u 48. pješadijskom puku, a ostale u Ljutićima ili u drugim mjestima. Cestom kroz Ljutiće je često prolazila kolona okupatorske vojske, pa je često u rejonu Ljutića dolazilo do sukoba i borbi. Do sukoba je obično dolazilo u rejonu Krakalica, Kleka i Kartaolova brda. U ovim borbama je bilo pogibija i ranjavanja, a imovinu Ljutičana je odnosila okupatorska vojska, palila kuće i progonila porodice partizanskih boraca. Jedan broj Ljutičana se stavio na stranu okupatora i učestvovao u četničkim jedinicama u borbama protiv partizana. Od Italijana su strijeljani Ćirović Miluša i Radoman.

Od partizana su strijeljani ili sa okupatorskom vojskom 1945. godine nestali Gačević: Diko, Perko, Vaso, Spaso, Milija, Radoman, Živko; Ćirović: Perko, Ivan, Milojica; Cvijović Mišur i Obrenić Krstonije. U junu 1941. godine u Ljutićima je formirana teritorijalna četa za odbranu i zaštitu sela i građana od raznih razbojnika i pljačkaša. Komandir čege je bio Dragiša Milunović koji je u decembru 1941. godine stupio u četničke redove i nestao 1945. godine. U borbama 1941-1945. godene u jedinicama NOV su poginuli, kao borci NOR: Obrenić Manojle, Filipović Mihailo i Stevan, Janković Miloš i Purić Miloš.

U Ljutićima je od 1945. do 1955. godine radila osnovna škola u kući Milanka Obrenića za djecu iz Ljutića. Do tada su djeca iz Ljutića pohađala osnovnu školu u Matarugama od 1919. do 1941. godine. U školi u Matarugama 1919-1941. godine su radili učitelji: Stanko Durković, Radoje i Angelina Zečević, Panto Mališić i Mihailo Aletić. U školi u Ljutićima 1945-1955. godine su radili učitelji: Ljubica Jović, Danica Lučić, Milijana Topović, Gojko Vučetić, koji je poginuo 1947. godine u Zekavicama od četničkih grupa, Jošo Andrijašević, Danica Vojinović, Rajna Petrović, Mileva Saveljić i Nada Bosnić.

Otvaranjem i početkom rada osnovne osmogodišnje škole u Matarugama 1956/67 godine djeca iz Ljutića se uškoluju i završavaju osnovno osmogodišnje školovanje iza čega odlaze u srednje i više škole ili na razne zanate. Završetkom školovanja u srednjim ili višim školama niko od djece Ljutičana se ne vraća da živi i radi u Ljutićima. Potomci Ljutičana žive i rade širom zemlje i u inostranstvu. Svoje rodno mjesto ne zaboravljaju. Dolaze i pomažu roditelje i stariju braću i čuvaju i prenose uspomene i sjećanja na mlađe. Mnoga imanja zarastaju, a kuće ostaju prazne. Ljutičko polje možda bude ponovo obraslo velikim borovima kao što je bilo prije blizu 1000 godina.

JOŠ NEKE POJEDINOSTI O LJUTIĆIMA I LJUTIČANIMA

Ljutići su dosta bezvodan kraj. Naslanjaju se na rijeke Ćehotinu i Kozičku rijeku koje su, posebno u toku ljeta do prekošenja, služile kao pojila velikih stada ovaca i koza i krda govedi. a njihove strane kao pasišta ljeti, a zimi kao mjesta kreše četine i brsti za koze i ovce. Kroz Ljutiće protiču potoci i potočići: Purića potok, Bobovište, Zmajevac i Prijevorovina koji u toku ljeta najvećim tokom presuše. Izvori pijaće vode su: Studenac, Zmajevac, Zaboj, Stublina, Česma, Gačevića česma, Bobovište, Vrelo, Bjelovac i drugi od kojih u jesen, zimi i u proljeće višak vode služi za napajanje stoke. Mlinovi potočare su jedino građeni na Kozičkoj rijeci i to klekaški mlin, Purića mlin i Obrenića mlin.

Groblja u Ljutićima su: na Dubravi, u Klekama, na Goveđem Brdu i u Klađu. Ostaci turskog groblja su u mjestu zvanom Odaja, a grčkog na Dubu i u Kavali. Na Dubu i u Kavali su bile i crkvice koje su iza seobe 1690. godine porušene, odnosno crkvica iz Duba prenesena na Dubravu gdje su i sada vidni ostaci. U pećinama zvanim Mališina pećina i Nozdre u dolini rijeke Ćehotine su nađeni ostaci skeleta još iz kamenog doba. Preci sadašnjih Ljutičana su jedino Devecići iz perioda prije seobe pod Čarnojevićem. Ostali preci sadašnjih Ljutičana su u Ljutiće doselili početkom 18. vijeka i slave krsnu slavu i to:

Devedžići, Sokići, Jankovići i Filipovići Đurđevdan;

Ćirovići, Purići i Čamdžići Aranđelovdan;

Obrenići, Kartale i Gačevići Lazarevdan;

Cvijovići Šćepan dan i

Cakovići Nikoljdan.

Karakteristični nazivi – toponimi su izvedeni po porodicama, rastinju, prirodnim osobenostima ili iz drugih razloga. To su: Ćirovići, Ljutici-Ljutići, Kartalovo Brdo, Gospića Brdo, Markuša, Kleke, Kavala, Klađe, Purića krš, Goveđe Brdo, Dub, Purića Dolina, Liješće, Kosa, Babin krš, Ravne, Jazavčeve jame, Dolina, Zemunac, Suvodo, Sušica, Milovanova stijena, Vrtača, Varaljište, Glavica, Ražište, Dubrava, Prijevorovina, Gradina, Obod, Ulica, Medena stijena, Gospovina, Lokvice, Omar, Bajovo brdo, Odaja, Bjelovac, Krstača, Kupine, Brkljače, Snežnica, Smrkovača, Guke, Brezov vrt, Strane, Devedžića brdo, Dokova ograda, Borje, Kurtuša, Hamzina ravan, Demirova njiva, Krivodo, Goli brijeg, Krive njive, Bare, Klađansko brdo, Trešnjica, Jankovića njive itd.

U Žandarmima su bili do 1941. godine:Bojo i Boško Ćirović, Radojica Janković i Momčilo i Ratko Purić.

Radnici službe unutrašnjih poslova od 1945. godine bili su iz Ljutića:Marinko i Dojčlo Ćirović, Radoje, Miloš, Milorad i Nenad Sokić, Rade, Dragiša i Radoman Devedžić, Radoman, Vukajlo, Milanko, Momir, Sreten, Velizar, Milanko i Rade Purić, Sekule i Radojica Janković, Dobrilo i Melenko Obrenić.

Kao šumari iz Ljutića su radili: Živko Pavlov Sokić, Miloš Filipović, Milan Filipović, Vučeta Sokić.

Kao putari su u Ljutićima i iz Ljutića radili:Šimun Mitar, Miloš Filipović, Josif, Obrad i Radiša Purić, Dašo Sokić, Bogdan Ćirović i Vladimir Obrenić.

Ljutiće su pripadale opštini Mataruge od njenog formiranja iza Balkanskog rata 1913. godine sa sjedištem u Otilovićima. Kad je počeo Prvi svjetski rat 1914. godine sjedište opštine Mataruge je bilo u Obardama, do zavođenja austro-ugarske vlasti, a onda u Matarugama sve do 1952. godine. Od 1919. godine opštinu Mataruge su činjela sela: Mataruge, Ljutiće, Vrulja, Kozica i Obarde. Spajanjem opština Mataruge i Premćane 1952. godine sjedište novoformirane opštine je bilo u Vrulji.

Predsjednici Mataruške opštine do 1941. godine bili su:Mitar Janjušević, Miko Despotović, Mile Vukašinović i Joko Knežević.

Od decembra 1941. godine, pa do spajanja sa opštinom Premćane 1952. godine, predsjednici mataruške opštine su bili:Simo Despotović, Rade Koćalo, Joja Janjušević, Dašo Sokić, Miloš Janjušević, Miloš Koćalo i Milanko Janjušević. Po spajanju opština Mataruge i Premćane predsjednik novoformirane opštine je do 1955. godine bio Miloš Ćirović.

PORIJEKLO I RODOSLOV PORODICA U LJUTIĆIMA

Ljutići su, kao i brojna okolna sela, bili naseljeni od najranijih vremena. Ovo pogvrđuju brojni ostaci iz kamenog doba, zatim ostaci o životu Ilira (mjesto Kućište u donjem dijelu Ljutića), Grka (u Purića Dolini postoji grčko groblje i ostaci nadgrobnih ploča), Srba i Turaka. To su groblja, gradine, mazivi, putni pravci, staništa i spomenici. Predanja su davnašnja i prenošena s koljeno na koljeno, naročito od perioda doseljenja Slovena, a sa više detalja i činjenica iz perioda 18., 19. i 20. vijeka. Ljutiće su od najranijeg vremena, prema predanju, naseljavale porodice Gospića, Vujkovića, Devedžića, Jankovića, Gačevića, Bijelića, Purića, Grbovića, Kovinića, a onda Sokića, Kartala, Obrenića, Ćirovića, Cakovića, Čamdžića, Cvijovića itd.

Smatra se da su u Ljutićima najstariji potomci koji sada žive u Ljutićima Devedžići. Za njih predanje kaže da su im preci bili sluge na konaku koji su držli Selmanovići, potomci Selmana Tomaševića, u mjesto zvane Odaje, što znači da su preci Devedžića živjeli u Ljutićima još u periodu iz prije seobe pod Čarnojevićem. Smatra se da ta porodica nije tada nigdje selila. Preci ostalih porodica čiji potomci sada žive u Ljutićima su doselili u Ljutiće u 18. i 19. vijeku.

Purići su doselili iz Morače i iz te porodice su bili sveštenici u crkvi u Dubočici oko 300 godina. Gospićisu iz Ljutića davno odselili, a po njima su nazivi Gospića brdo i Gospovina. Obrenići, porijeklom iz Mataruga od kojih su i Šarcii Kartale, su dobili prezime po Obrenu ili nekoj Obreniji, u Ljutiće su doselili početkom 19. vijeka. Ćirovićisu u Ljutiće doselili iz Bratosavine, Sokići iz Ravne Rijeke, Filipovići iz Kolašinskih Polja, a Gačevići iz Gačevića Doline, a tu iz Gacka i prezime su uzeli po nekom Gaču. Čamdžići su porijeklom iz Kolašina, a u Ljutiće su doselili iz Crljenica, a Cvijovići iz Lijeske. Sva seljenja i doseljenja Ljutičana su vršena iz nužde. Neki su iz Ljutića bježali, a drugi u Ljutiće doseljavali. Seljenja od polovine 20. vijeka su bile ekonomski nužna i dosta opravdana.

PORODICE

Porodice Gačević

Gačević su, prema predanju, dosta rano doselile u rejon Mataruga, Gačevića Dolina, iz rejona Gacka. Prezime su dobili, prema nekim bilježenjima i predanju iz porodice Gačević, po nekom Gaču. Slave Lazarevdan i u srodstvu su sa porodicama Obrenić, Šarac i Kartal. Iz Gačevića Doline su se neke porodice Gačević pomjerale prema Jabuci i dalje Srbiji, a predak Gačevića u Ljutićima je prije dolaska u Ljutiće živpo na Brezi, kasnije prozvana Gačevića Breza. na Brezi su živjeli braća Savić i Mićo Gačević. Od Savića vode porijeklo Gačevići na Brezi, a u Ljutićima od Mića Gačevića.

Mićo Gačević je imao sinove:Bejta, Jovana (Garana), Ristana. 

Bejto Mićov je imao sinove:Mališu i Marka. Mališa nije ostavio poroda, od Marka su Vojo i Vojislav (Mile) od koga je sin Nikola.

Jovan (Garan) Mićov je imao sinove: Jova, Đila, Mila, Milana, Živka i Lazara. Jovo je imao sinove Vukajla i Momčila. Od Vukajla su Velibor i Dalibor, a od Momčila nije ostao porod. Đile je imao sinove Mihaila i Sredoja. Sredojevi sinovi su Srđan i Siniša. Mile Jovanov je imao sinove Ljubana i Rajka. Živko Jovanov nije ostavio porod, a Lazar Jovanov je imao sina Obrada od koga nije ostao porod.

Ristan Mićov je imao sinove:Nikolu, Milojicu, Josifa i Dika. Nikola Ristov je imao sinove: Obrena, Radojicu i Miluna. Od Obrena su Zlatko i Veljko. Veljko ima sina Nikolu. Milunov sin je Slavko. Milojica Ristanov je imao sinove: Radenka, Milanka i Radomana. Od Radenka je Milanko koji ima sina Ratomira. Od Milanka i Radomana nije ostao porod. Josif Ristanov je imao sinove Uroša i Boška. Od Uroša je Radomir, a od Boška nije ostao porod. Diko Ristanov je imao sinove: Vasa, Spasa, Perka i Manojla. Vaso Dikov je imao sinove: Dušana, Draga, Milivoja i Radivoja. Dušanovi su Vaso i Milenko, a Vasov je Veljko. Drago Vasov ima Bata, a Milivoje Ljubišu i Peđu. Radivoje ima sina Milana. Spaso Dikov je imao sina Velizara. Perko Dikov je imao sina Ljubišu od koga je sin Diko. Manojle Dikov je živio u Mijakovićima i imao sina Miloša od koga su sinovi Diko i Miko. Diko ima sina Dragana, a Miko Milana.

Tane Mićov je imao sina Maksima. Maksimovi sinovi su: Miko, Vojin, Milija i Tane. Miko je imao sinove Zorana i Zdravka. Zoranovi sinovi su Ratomir i Vojin, a Zdravkovi Marko i Filip.

Najmanje potomaka Mića Gačevića iz Ljutića sada živi u Ljutićima. Život ih je odveo i žive širom Jugoslavije i šire.

Porodice Devedžić

Porodice Devedžić u Ljutićima su, prema predanju, naseljene još u 16. vijeku iz Rijeke Crnojevića. Doseljeni predak Devedžića je bio sluga kod Selmanovića koji su tada držali Ljutiće, a potiču od poturčenog Tomaševića koji je bio vlastelin ovih krajeva. Predanje kaže da su Devedžići u znak priznanja od Selmanovića dobili pravo da se nasele na najkvaltetnijoj zemlji u Klekama. Ljetnikovac paše Selamnovića bio je na mjestu Odaja blizu sadašnjeg mosta na Purića potoku. Tu su i ostaci turskog groblja i ako u Ljutićima nijesu nikad Turci živjeli. Devedžići su prezime naslijedili od doseljenog pretka koji je služio u komori gdje su se tovarile kamile-deve. Poslije seobe pod Čarnojevićem Devedžići su ostali tu i bitisali pod turskim, a onda švapskim ropstvom. Niko od njih nije prelazio u islam i mijenjao krsnu slavu.

U Prvom svjetskom ratu 1914-1918. godine učestvovali su Nikola i Niko, a onda su robovali u švapskim kazamatima. Risto Devedžić se odmetnuo u komitu negdje oko 1925. godine u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca. Predak sadašnjih Devedžića, prema sjećanjima iz porodice Devedžića, se zvao Šurko i imao je sinove Vasa i Rada. Vaso Šurkov je imao sinove Ristana i Đorđija. Od Ristana su ostali sinovi: Milanko, Vukosav i Dragiša. Milanko je imao sinove Moma i Draga. Vukosav ima sina Dragana od koga je sin Srđan. Dragiša ima sina Dušana koji živi u Ljubljani i ima sina Franca.

Rade Šurkov je imao sinove:Nikolu, Nika, Toda i Savu. Od Nikola su sinovi: Sava (Sajo), Mihailo i Milojica. Od Toda je Jovan, a od Jovana: Milenko, Nole i Slavenko. Od Save je sin Radoman, a od njega Nikola. Niko Radov je imao sinove: Miloša, Milisava i Miletu. Od Miloša je Rade, a od Milisava Milan i Miloš. Neđeljko nije ostavio porod, Milosav Nikov je imao sinove Darka i Slavka. Od Darka je Danilo, a od Slavka Ilija. Milisav Nikov nije ostavio porod. Todo i Sava Radovi nijesu ostavili porod.

Porodice Janković

Prema predanju Jankovići su u Ljutiće doselili iz Ravne Rijeke u 19. vijeku, a tu su doselili u 18. vijeku iz Jankovića kod Cetinja. U srodstvu su sa Sokićima. Potiču od Milovana koji je imao sinove Vlada i Nikolu. Iz Ljutića su neki Jankovići selili u Crljenice kao čifčije kod Katana. Od njih su Radovan, Stevo, Staniša i Savo. Od Jankovića koji su ostali u Ljutićima su brojni potomci koji žive i rade širom Jugoslavije. U Prvom svjetskom ratu su učestvovala četiri Jankovića iz Ljutića. Vlado Milovanov je imao sinove Milorada, Vojka i Miloša. Milorad Vladov je imao sina Ratomira koji živi u Australiji i ima sina Sašu. Vlajko Vladov je imao sinove Miloja i Miliju (Jala). Miloje živi i radi u Sivcu i ima sina Zorana. Milija (Jale) živi i radi u Pljevljima, poznat je narodni guslar, ima sinove Danila i Vuka. Miloš Vladov je poginuo kao borac NOR-a i nije ostavio porod. Nikola Milovanov je imao sinove: Momira, Milojicu i Ljubomira. Od Milojice su sinovi Mile i Dragan. Milov sin je Goran, a Draganov Nikola. Momirovi spnovi su Zoran i Vukoman, a Vukomanov je Momir (Gile). Ljubomir nije ostavio porod.

Među najstarijim Jankovićima u Ljutićima se pominje i Jovan, vjerovatno Milanov brat, koji je imao sinove Jovicu, Milivoja i Radojicu. Jovica Jovanov je imao sinove Obrada i Mila. Obrad je imao sina Ljubišu, a ovaj sinove Slobodana i Sašu. Mile Jovičin je imao sinove Dragoslava i Tomislava. Milivoje Jovanov nije ostavio porod, Radojica Jovanovje imao sina Jovana. U Ljutićima su živjeli i Neško, Petar i Mato Janković čiji se predak ne pamti. Neško je imao sina Mitra, a ovaj Vasilija. Petar je imao sina Ostoju od koga su Sekule i Ilija. Od Sekule je sin Željko. Mato Janković nije ostavio porod.

 Porodice Kartale

Prema predanju porodice Kartale, Obrenića i Šaraca vode porijeklo od istog pretka Bijelića. Prezime su promijenili početkom 19. vijeka. Svi slave Lazarevdan. Kartale su se naselile ispod Kartalova Brda prema Ljutićima. Predak Kartala se zvao Gile i imao je sina Pavla od koga su ostali sinovi: Miloš, Radoš, Milorad, Boško i Dušan. Miloš Pavlov je imao sinove: Vukadina, Nikolu i Vuksana. Vuksan ima sinove Miloša i Milana, a Nikola Marka i Milorada. Radoš Pavlov je imao sinove: Miomira, Novaka i Vitomira. Novak ima sina Dejana, a Vitomir Mlađena. Milorad Pavlov je imao sina Ivana, a Boško Pavlov je imao sinove Dragana i Damjana. Od Dušana Pavlova nije ostao porod.

Porodice Cvijović

Predak Cvijovića u Ljutićima je doselio iz Lijeske. Okica Cvijović je imao sinove Sretena (Mišura) i Rajka. Mišur Okičin Cvijović je imao sinove: Gojka, Žarka i Brana. Od Gojka su sinovi: Branislav, Mišo, Radisav, Radomir i Sreten. Rajko Mišurov je imao sina Obrada, a ovaj sina Radoja.

Porodice Obrenić

Prema predanju porodice Obrenića u Ljutićima vodi porijeklo od Bijelića koji su veoma davno prebjegli iz Hercegovine i naselilise u Matarugama. Potomak Bijelića od Obrena ili Obrenije je uzeo prezime Obrenić. Ima mišljenja da su prezime dobili po tome što su se nekako nenadno tu obreli, pa ih prozvaše Obrenići. U porodici Obrenić i inače je najprihvatljivije da potiču od pretka Obrena. Neki od njegovih su se odselili u rejon Obrenovca, a drugi u rejon Banja Luke. Predak sadašnjih Obrenića se iz Mataruga preselio u Ljutiće iod njega potiču Obrenići u Ljutićima, a odatle su se u ovom vijeku raseljavali u više mjesta Jugoslavije.

Porodica Obrenića je preživjela sve torture i nedaće u doba robovanja pod Turcima, a onda Austro-Ugarskom, pa u vremenu 1941-1945. godine pod njemačko-italijanskom okupacijom. U Prvom svjetskom ratu 1914-1918. godine učestvovalo je dosta Obrenića: Aleksa, Jakša, Perko, Ivan, Milan, Mile i Obrad (Šoro) Đilov koji je bio barjaktar u ljutičko-vruljanskoj četi Kamenogorskog bataljona Pljevaljske brigade. U vremenu 1916-1918. godine komitovali su iz porodice Obrenića: Aleksa, Jakša, Perko, Milan i Ivan. Poznato je da je 1909. godine, poslije mladoturske revolucije, mobilisan da služi asker Ivan Obrenić. Pobjegao je iz turske vojske preko Grčke i pridružio se srpskoj vojsci sa kojom je u Prvom svjetskom ratu odstupao preko Albanije 1915. godine, a onda se, iza kapitulacije Crne Gore 21. janara 1916. godine, vratio u svoj kraj i komitovao do 1918. godine.

Obrenići su, prema pisanju Tanasija Pejatovića, s Kartalima, Šarcima i Gačevića, jedna familija. Obrenići u Ljutićima su od nekoliko predaka: Jovića, Jova, Jovana i Danila. Nema pouzdanih podataka ko je bio njihov predak i da li potiču od Jovićevih brata. Jović Obrenić je imao Dimitrija i još dva sina čijih se imena niko ne sjeća.

Dimitrije Jovićev je imao sinove: Nikolu (Nika), Antonija, Krstonija, Jovana i Mića. Nikola (Niko) Dimitrijev je imao sinove: Rada, Stevana i Aleksu. Od Rada su ostali sinovi Uroš i Miloš. Uroš je imao sinove: Borivoja, Svetozara i Miomira, čiji su sinovi Svetozar i Dejan. Miloš Nikolin je imao sina Zorana koji je imao sinove: Miloša, Miomira, Vladetu i Nebojšu. Miloš ima sinove Milana i Nikolu. Stevan Nikolin je imao sina Dušana, a ovaj Nenad i Predraga. Predrag ima sina Dušana. Aleksa Nikolin je imao sinove: Vukomana, Draga, Veljka, Slobodana i Mihaila. Od Vukomana Aleksina su sinovi Radovan i Radoman od koga je sin Danilo. Drago Aleksin nije ostavio porod. Veljko Aleksin je imao sinove Ljubišu i Radišu. Ljubiša ima sina Nikolu. Slobodan i Mihailo Aleksin nijesu ostavili porod. Antonije Dimitrijev nije ostavio muški porod.

Krstonije Dimitrijev je imao sinove Jakšu i Perka. Jakša Krstonijev je imao sinove Radomira i Branka. Od Radomira su sinovi Milorad, koji ima sinove Radomira, Ratomira i Milivoja. Branko je imao sinove: Boža, Bora i Bokana. Jovan Dimitrijev je imao sinove Radojicu i Mirka. Od Radojice su ostali sinovi Neđeljko i Petar. Petar ima sina Željka. Od Mirka su ostali sinovi: Jovan, Stojan i Mirčeta. Jovan ima sina Mirka, a Stojan Milenka i Milana.

Mićo Dimitrijev je imao sinove: Novicu. Milovana i Dimitrija, zvanog Puja. Od Novice Mićova su ostali sinovi Lazar i Vojin. Lazar je imao sinove: Vladetu, Vlajka i Vladimira. Vladeta ima Ivana, Vladimir Miloša, a Vlajko Bojana. Milovan Mićov je imao sinove Dragišu i Mila koji žive u Sivcu. Dimitrije Mićov, zvani Pujo, je imao sinove Radoša i Manojla. Radoševi sinovi su: Mirko, Manojle, Petar i Slavko. Mirko ima sina Željka. Manojle Dimitrijev nije ostavio porod.

Jovo Obrenić je imao sinove: Đila, Mila (Šabana) i Milovana (Muja). Đile Jovov je imao sinove Obrada (Šora) i Sava. Od Sava je sin Blagoje koji je živio u Čačku i nije ostavio porod. Obrad (Šoro) Đilov je imao sinove Đorđa (Đila) i Miliju. Od Đorđa su sinovi: Miodrag, Veroljub i Slavko. Miodragov sin je Davor, Veroljubov Dalibor. Milija ima Nebojšu. Mile (Šaban) Jovov nije ostavio muški porod, a Milovan (Mujo) Jovov je imao sina Milana (Nurka) od koga nije ostao porod.

Diko Obrenić je imao sinove: Rada, Miloša, Milinka i Mihaila. Od Rada su sinovi Dragutin, koji živi u Belom Manastiru i ima tri sina i Milutin koji živi u Beogradu i od njega nije ostao porod. Mihailo Dikov je imao sinove Obrena i Milomira koji žive i rade u Beogradu. Od Miloša Dikova je ostala ćerka Bojana, a od Milinka sinovi: Lazar, Milić i Milan. Lazar ima sina Ivana i živi u Somboru. Od Milića nije ostao porod. Otac Jovana i Danila Obrenića Njego je živio u Ljutićima. Jovan je imao sinove Milana i Mila. Od Milana su: Vukajlo, Obrad i Žarko. Vukajlo ima sinove Ranka i Žarka, a od Obrada nije ostao porod. Mile Jovanov je imao sinove Jovana i Vukolu. Od Jovana su ostali sinovi Živko i Vukadin. Vukadin ima sina Mila. Vukola Milov ima sina Brana, a ovaj sina Miloša.

Danilo Obrenić je imao sinove: Aleksu, Sima i Sava. Od Alekse je Radivoje koji ima sinove: Dobroslava, Slavka, Dušana i Zdravka. Dobroslav ima sinove Danila i Dejana, Slavko Nenada, Dušan Nikolu, a Zdravko Marka i Darka. Simo Danilov je imao sinove Momira i Vojina. Od Momira su sinovi: Goran, Božidar i Dragan. Savo Danilov je imao sinove Draga, Buba i Vuksana. Od Dragoljuba je Danilo, a od Vuksana Siniša.

Porodice Purić

Prema predanju predak Purića, rodonačelnik Purko, je bio vojvoda Raške u doba Stevana Nemanjića i od njega je ostalo brojno potomstvo koje se po Purku prozva Purići. Iza Kosovske bitke i najezde Turaka na zemlje Stare Srbije Purkovo potomstvo – Purići su pobjegli u Hercegovinu. Tamo su se u velikoj siromaštini hercegovačkog krša i tortura i pritisaka od Turaka i Latina namnožili. Odatle su se počeli raseljavati, pa su jedni pošli prema Lici i Dalmaciji i prešli u katoličanstvo, drugi su prešli u islam (poznat je Salih Purić), a treći su se odselili u Morače. U Ljutiće su se doselili iz Morače i od njih je ostalo brojno potomstvo. Iz porodice Purić su sveštenici, njih nekoliko, dugo držali crkvu u Dubočici. Zadnji je u ovoj crkvi bio pop Vasilije Purić. Imao je četiri brata. Kad je Vasilije Pprić ubio nekog Selmanovića sa porodicom je pobjegao iz Klađa i naselio se u Purića Potok kod Prijepolja. Tu je ostao kratko, a onda se preselio u mjesto Radojeviće kod Nove Varoši i od njega vode porijeklo novovaroški Purići i Purići u okolini Užica. Od onih što su ostali u Purića Potoku vode porijeklo prijepoljski Purići. Za učešće u proboju Solunskog fronta od ovih Purića su trojica nosioci Karađorđeve zvijezde. Od Purića koji su ostali u Ljutićima su Purići u Ljutićima, Kozici, Obardama i Kovrenu. Od ovih je učestvovalo šest Purića u Prvom svjetskom ratu.

Odseljavanjem popa Vasilija u Ljutićima su osgali neki Purići od kojih vode porijeklo sadašnji Purići. Od njih idu linije Purića u Smrkovači, Klađu, Kozici, Obardama i Kovrenu. Purić Milun je imao sinove: Rada, Jefta, Mijaila i Milisava. Rade Milunov je imao sinove Bogdana i Milojicu. Bogdanovi sinovi su Miloš, Mile, Mihailo i Milan. Miloš nije ostavio porod, a Mile je imao sina Dragana od koga je sin Veljko. Mihailo ima sina Milenka, a Milan sina Miška. Milojica Radov je imao sinove: Milanka, Milorada i Milića. Od Milana su sinovi: Marinko, Zoran i Nenad i žive u Lovranu. Milorad je imao sinove Vukajla i Veselina. Od Vukajla je Miloš, a od Veselina Danilo i Milorad. Jefto Milunov je imao sinove Milinka i Jovana. Milinkovi sinovi su Milun i Vojin. Od Miluna je Momčilo, a od Momčila Milun. Jovan Jeftov je imao sinove Budimira i Raska. Od Budimira su Momir i Dragomir, a od Raska Mićo. Mijailo Milunov je imao sina Milivoja od koga su: Mijailo, Jovo i Rajko. Mijailo ima Milinka, a Jovo Dragana i Dragoslava. Od Rajka je Milivoje. Milisav Milunov je odselio u Župu kod Prijepolja i njegovi potomci žive u prijepoljskom kraju i širom Jugoslavije.

Danilo Prodanov je imao sina Miloša od koga je sin Ognjen. Ognjenovi sinovi su: Prodan, Marko, Pavle, Jeremije, Mplovan i Mlađen. Prodan Ognjenov je imao sinove: Marinka, Rista, Cnacoja i Radomana. Od Marinka je Drago, a od Draga Marinko i Željko. Risto je imao sina Mila koji živi u Beogradu. Spasoje Prodanov nije ostavio porod. Radomir Prodanov ima sinove Branka i Ivana. Od Branka je Ognjen. Marko Ognjenov ima sinove: Miloša, Boža i Voja. Od Voja su sinovi: Ranko, Rajko i Žarko. Ranko Vojov ima sinove: Vojislava, Vlada i Danila. Pavle Ognjenov je imao sinove: Živka, Toma i Branka. Jeremije Ognjenov je imao sinove: Milana, Mirka, Pera i Milenka. Milovan Ognjenov nije ostavio porod, a Mlađen Ognjenov je imao sinove: Slobodana, Slavka i Zdravka. Slobodan Mlađenov ima sinove Dika i Dragana. Od Dragana je Mlađen. Zdravko ima sina Ljuba, a Ljubo Marka. Milovan Prodanov je imao sinove Marjana i Vuka. Od Vuka su ostali sinovi: Vukola, Nikola i Jovan. Vukola ima Čeda i Ljuba i njihovi potomci žive u Vojvodini. Nikola nije ostavio muški porod. Jovan Vukov je imao Radoša i Radisava. Od Radisava su sinovi Radenko i Radoje i žive u Podgorici. Marjan Purić je imao sinove Kića i Joksima. Od Kića nije ostao porod, a Joksimovi potomci žive u Beogradu. Potomci Purića koji je iz Klađa odselio, u Kozicu su: Arsenije, Todor i Marjan. Od Arsenija su ostali sinovi Dušan i Vlado, a od Marjana: Radojica, Obren i Stevan. Todor je imao sina Mila koji je živio na Kovrenu i imao sinove: Vojina, Gojka, Jagoša, Radoša, Milivoja i Todora. Braća Purići: Ivan, Sava i Mitar su iz Klađa odselili u Obarde. Ivan je imao sinove: Milovana, Ognjena, Jovana i Mikaila. Od Milovana su Dragomir i Jovan. Dragomir ima sinove Duška i Mikaila, a Jovan Ivana i Gorana. Od Ognjena, Jovana i Mikaila nije ostao porod.

Sava je imao sinove Aleksu, Milorada, Tomislava i Jezdimira. Od Mitra je ostao sina Radovan. U Klađu su živjela braća Ristić i Bogdanić Purić. Ristić je imao sinove: Rada, Okicu, Mijaila i Milovana. Od Rada Ristićeva su ostali sinovi: Radoje, Ratko, Radojica i Mlađen. Radoje je imao sinove: Neđeljka, Rajka, Momčila, Voja i Milenka. Neđeljko, Vojo i Milenko nijesu ostavili porod. Rajko ima sina Dragoljuba koji živi u Švedskoj. Momčilo živi u Sivcu i ima sinove Slavka i Zdravka. Ratko Radov je imao sinove: Borivoja, Miloja, Mirka i Dana i žive u Prijepolju. Borivoje ima dva sina. Miloje ima sinove: Dragoljuba, Slobodana i Aleksandra. Mirko ima sinove Radovana i Milovana, a Dane nije ostavio porod. Radojica Radov je imao sinove: Nikolu, Zorana i Vlajka.

Nikolini sinovi Dragan i Milan žive u Vrbasu. Zoran ima sina Velizara i živi u Lovćencu. Vlajko ima sina Milka. Mlađen Radov živi u Pljevljima i ima sinove: Ljubomira, Dragišu i Blagišu. Ljubomir ima sinove Rada i Ratomira, a Blagiša Sašu. Dragiša živi u Ljubljani i ima sina Nenada. Okica Ristićev je imao sinove: Miletu, Radomana i Petra. Od Milete su sinovi Obrad i Milosav. Obrad je imao sinove: Radovana, Miliju i Dušana. Milosav živi u Beogradu i ima sina Perišu. Radoman Okičin nije ostavio porod, a Petar Okičin je imao sinove Milutina i Dragutina. Milutin živi u Bijelom Polju i ima sinove Petra i Nikolu. Dragutin živi u Beogradu i ima sina. Mijailo Ristićev je živio u rejonu Rudog i imao sina Radoša, a Milovan Ristićev nije ostavio porod. Bogdanić Purić je imao sinove Goluba i Rista. Golub je imao sinove: Radula, Ljuboja i Miliju. Od Radula Golubova nije ostao porod, a Ljuboje je imao sinove Mirka i Milosava. Mirko živi u Beogradu i ima sina Vlada. Milosav živi i radi u Nišu kao pukovnik i ima ćerku. Milija Golubov je imao sinove: Milanka. Miletu, Miladina i Momira. Milanko živi u Staroj Moravici i nije ostavio porod. Mileta živi i radi u Rusiji. Miladin živi  u Svetozarevu (Jagodini). Momir živi i radi u Svetozarevu. Risto Bogdanićev je imao sinove Obrada i Josifa. Obrad Ristov je imao sinove Radišu i Radoja. Od Radiše je sin Goran, a od Radoja Obrad, Slavko i Stevan i žive u Beogradu. Josif Ristov je imao sinove: Radenka, Zorana, Radomana, Sretena i Petra. Od Zorana je sin Vladan, a od Sretena Andrej i Dušan.

Porodice Čamdžić

Prema predanju i pisanju Tanasija Pejatovića porodica Čamdžić je u Crljenice doselila iz rejona Kolašina. To je malobrojna porodica koja je u Crljenicama živjela kao čifčije. Odatle se jedna porodica Čamcić preselila u Korijen gdje i sada žive njihovi potomci, a Ilija Čamdžić se naselio u Ljutiće, mjesto Smrekovača. Imao je sina Milana od koga je Vuk koji živi u Ljutićima.

Porodice Sokić

Porodica Sokić, prema predanju, vode porijeklo od Robovića, uzevši prezime po udovici Soki rodom od Obrenića. Njen sin Pero se prozvao Sokić. Soka je u Ljutiće doselila sa sinom Perom početkom 19. vijeka i živjeli su u Klekama dok su im Selmanovići u drugoj polovini 19. vijeka dozvolili da se nasele u Polje ispod sadašnje ceste. Neki Perovi preci su ostali u Klekama i njihovi potomci i sada žive u Klekama. Pero Sokin Sokić je imao sinove Stevana i Sretka. Stevan Perov je imao sina Živka, a ovaj sinove: Marinka, Mirka, Milutina, Pera, Momčila, Radomira, Stanka i Slavka. Od Marinka je sin Dejan, od Mirka Miroslav, od Milutina Filip, od Stanka Marko, od Momčila Danilo, a od Slavka Stevan i Srđan.

Sretko Perov je imao sinove: Ivana, Boška i Dobricu. Dobrica Sretkov je imao sinove: Daša, Boža (Pinćura) i Perka. Od Daša su Vučeta, Vukoman, Blagoje i Radoman. Vučeta ima sinove Milovana i Dobricu, a Vukoman Dejana. Od Perka Dobričina nije ostao muški porod. Božo ima sina Radomana koji živi u Sivcu. Ivan Sretkov je imao sinove Obrada i Radoja. Od Obrada nije ostao porod,  Radoje je imao sinove Vukotu i Vukašina. Vukašin ima sina Vukotu.

Boško Sretkov je imao sina Miloša od koga nije ostao porod. Preci Sokića u Klekama su bili: Maksim, Lale, Milan i Risto. Maksim je imao sinove: Pavla, Sreda i Savu. Pavle je imao sinove: Grubana, Maksima i Živka. Gruban ima sina Mihaila. Maksim Pavlov je imao sinove Milorada i Miletu. Od Milorada je Pavle. Živko Pavlov je imao sinove Slobodana i Veljka. Lale Maksimov je imao sinove: Miluna, Rista i Mlađena. Milunovi sinovi su: Dobrlo, Dragiša, Milosav (Lujo) i Jovo. Od Dobrila su sinovi: Dragan, Zlatko i Bogoljub (Boban). Milosavljev sin je Dragiša. Od Rista nije ostao porod, a Mlađenovi potomci žive u Sivcu.

Milan Sokić je imao sinove: Mirka i Neška. Od Mirka nije ostao porod, a Neško je imao sinove: Vidoja, Dušana i Aleksu. Vidoje je imao sinove: Sretena, Radenka i Voja. Sreten ima sinove: Branka i Ranka, Radenko Mija i Mila, a Vojo Dejana i Darka. Dušan Neškov ima sina Milana, a ovaj Veka. Od Alekse Neškova nije ostao porod. Sredo Maksimov je imao sinove Jova, Trivuna i Momčila. Jovovi sinovi su: Dragan, Željko i Dušan. Trivun Sredov je imao sinove Sreda i Branka. Momčilo Sredov ima sina Dejana. Jovovi potomci žive u Čačku, a Trivunovi i Momčilovi u Crvenki. Potomci ostalih Sokića žive, uglavnom, van Ljutića, ponajviše u Podgorici, Beogradu i Vojvodini. Sava Maksimov je imao sinove: Draga, Nenada, Boža, Dika, Mira, Baja, Ljubana i Momčila. Od Draga je Nebojša, a od Nenada Đorđe i Lazar. Božo Savin ima sinove Novaka i Radivoja, a Diko Zorana i Mira, od koga je sin Čedo. Od Baja je Marko, a od Ljubana Saša i Miško.

Porodice Gospić

U Ljutićima su živjeli Gospići u rejonu brda koje se zove Gospića brdo, a zaseok Gospovina. Prezime su dobili po udovici Gospi. Predak Gospića Stevan rođen oko 1765. godine je pobjegao iz Ljutića. Stevan je imao sina Prodana, Prodan Vukolu, Vukola Vasilija. Vukola i Vasilije su bili sveštenici i poginuli su nenamjerno od hajduka 1877. godine u Brvenici, na mjestu zvanom Popov grob. Od Vukole su ostali sinovi Spaso i Jovan. Od Jovana su: Vasilije, Vojislav i Vukota i njihovi potomci su živjeli u Hoćevini i drugim mjestima pljevaljskog kraja i šire.

Porodice Ćirović

Ćirovići vode porijeklo iz Morače. Predanje kaže da su u doba gradnje Manastira Morača polovinom 13. vijeka u Morači živjele samo dvije porodice: Ćirovići i Damjanovići. Kasnije je jedan Ćirović preselio iz Morače u Vaškovo i imao sinove: Ćira, Goluba i Peja. Oko 1720. godine se ova porodica preselila u Krupice. Golub, od koga su Golubovići, naselio se u Kotlajiće, Ćiro, od koga su Ćirovići, u Gorište, a Pejo, od koga su Pejovići, kod Reljina Kamena.

Poslije pedesetak godina življenja u Gorištu Ćirović preseli u Bratosavinu i tu je živio desetak godina. Iza ubistva nekog Hrapovića Ćirović dobije odobrenje od Selmanovića da se preseli u Ljutiće oko 1800. godine kako bi izbjegao osvetu za ubistvo. Zasela u koji su se naselili dobi, valjda po njima, naziv Ćirovići. Od tog Ćirovića Jovana, koji se naselio u Ćiroviće, su, prema predanju, ostali sinovi: Miloš, Risto, Mileta i Mališa. Od Miloša i Mile Bubanje je ostalo sedam sinova i svi su izginuli sem jednog. Prema predanju Miloš je bio hajduk. U hajdukovanju u 19. vijeku je, kažu, poginulo sedam Ćirovića. Iza Balkanskog rata u Pljevljima je strijeljan Neđeljko Ćirović, a u Prvom svjetskom ratu u ljutičko-vruljanskoj četi je učestvovalo oko 30 Ćirovića. Komandir ove čete je bio Diko Gačević, a barjaktar Obrad (Šoro) Obrenić. Poslije borbi na Mojkovcu 1916. godine, Švabe su otjerale u ropstvo Ćiroviće: Savu, Arsenija, Antonija, Boža, Boja, Jovića, Lazara, Milivoja, Milana ,Ćira, Vučka, Novicu i Nikolu. Na robiji su umrli: Vuko, Novica i Arsenije. Od braće Nikole i Milisava su ostali brojni potomci. Nikola je imao sinove Marijana i Sekulu. Marijanovi sinovi su: Mićo, Nikola, Milivoje, Mile i ćerke Mileva i Nasta. Mićo Marijanov je imao sinove Vukoja i Vukomana. Od Vukoja nije ostao porod, a Vukoman je imao sinove Rajka i Miljana – Miška. Miljan – Miško ima sina Predraga.

Nikola Marijanov je imao sina Radoša od koga su ostali sinovi: Tadija, Velibor i Nikola. Velibor ima sina Dragišu, a Nikola Radoša i Nemanju. Milivoje Marijanov je imao sinove: Vukašina, Draga i Dragomira. Od Vukašina nije ostao porod, a od Draga su sinovi: Vukomir, Radivoje i Milivoje. Dragomir ima sinove Sašu i Miljana. Mile Marijanov je imao sinove Marinka, Miloša i Velimira. Od Marinka je ostao sin Momir – Mujo od koga su sinovi Mile i Miroslav. Miloš ima sinove Radomira (Radeta) i Ratomira (Batka). Sekule Nikolin je imao sinove Mihaila i Lazara. Od Mihaila su sinovi: Vukadin, Radosav i Gojko. Vukadin ima sina Ljubišu, a Radosav sinove Željka i Slavka. Od Gojka su ostali sinovi: Dragiša i Veliša. Dragiša ima Nikolu i Rajka.

Lazar Sekulin je imao sinove: Jagoša, Vujadina, Mira i Buda. Vujadinov sin je Boris, a Budov Miljan. Ćirović Milosav je živio u Ljutićima i od njega su ostali sinovi Perota i Jovo. Od Perote su ostali sinovi: Dušan, Josif i Nikita. Dušan je imao sinove Miloša i Masja. Od Miloša je ostao sin Dragan. Josif je imao sinove: Jakova, Perka, Milanka i Živojina. Perko i Živojin nijesu ostavili porod, a Milanko je imao sina Radomira – Muja. Nikita Perotin je imao sinove Živka i Jovana. Od Živka su: Radivoje, Gruban, Dobrilo i Milisav. Radivoje ima sinove: Milovana, Gojka i Dejana. Gruban nije ostavio porod, a Dobrilo ima sinove Drakče i Dragana. Milisav živi Smederevskoj Palanci i ima sina i ćerku. Jovan Jovov je imao sinove Vukomana i Zorana. Od Zorana su Zlatko i Dragan. Stevan Ćirović je živio pod Kavalom i imao je sinove Dobricu i Ratka. Dobrica je imao sinove: Boška, Milinka, Uroša i Miloša. Boško nije ostavio porod, a od Milinka su sinovi: Novak, Drago, Dobrilo i Milko. Novak ima sina Dragana, a Dragan Danila. Dragovi sinovi su Slavko i Vladan. Milko ima Zlatka i Igora. Uroš i Miloš Dobričin nisu ostavili porod.

Ratko Stevanov je imao sinove: Ivana, Obrada, Neđeljka, Mlađena, Milorada, Radula i Vlada. Ivan je imao sina Sretena od koga su sinovi Goran i Dragan. Obrad Ratkov je imao sinove: Miluna, Stojana, Milana i Miloja. Miloje ima sina Branka, a Milan Stevana. Neđeljko Ratkov ima sina Sašu. Miloš Ćirović je iz Kavale odselio i živio u Klađu. Imao je sinove: Novicu i Vukića. Od Novice Miloševa iz Klađa su sinovi: Pavle, Grujice i Sredo. Pavle je imao sina Miloša, od koga su Svetozar i Slobodan. Slobodan Milošev ima sina Mila. Grujica Novičin je živio u Klađu i ima sinove: Bogdana, Draga, Ratomira i Novaka. Dragov je sin Miodrag. Sredo Novičin ima sina Grubana i živi u Kraljevu. Vukić Milošev iz Klađa imao je sina Marka od koga su sinovi Radenko i Neđeljko.

Spasoje i Pero Ćirović su živjeli u Varaljištu, zaseok Ljutića. Spasoje je imao sinove Antonija, Arsenija i Sava. Antonije je imao sinove Boža, Boja, Miletu i Miladina. Božo je živio u Bjelovaru, a onda u Sivcu, pa u Vinkovcima. Bojo je imao sina Marka čiji potomci žive u Sivcu. Mileta je imao sinove: Momčila, Milenka i Rajka. Miladin je živio u Velikoj Župi i imao je četiri sina. Arsenije Spasojev je imao sinove Spasa, Čeda i Dušana. Spaso je imao sinove Slobodana i Radomana i žive u Ljubljani, odnosno Beogradu. Čedo nije ostavio porod, a Dušan je imao dva sina: Miloja i Ljuba. Savo Spasojev je imao sinove: Ljubana, Radomira, Radoja i Milosava. Ljuban ima sinove Tomislava, Blaža, Blagoja i Zdravka. Radomir je živio u Beogradu i ima sina. Radoje nije ostavio muški porod. Milosav ima sina Ljubomira, a ovaj sina Milana. Pero Ćirović je imao sinove: Ćetka, Iliju i Vidoja. Ćetko Perov je imao sinove: Savu, Sretka i Boška. Sava Ćetkov je imao sina Mirka koji živi u Beogradu i radi kao profesor Medicinskog fakulteta i ima sina Predraga. Sretko Ćetkov je imao sinove: Milovana, Milana, Radoša i Radivoja. Milovana živi na Dolenjskom i ima sinove Željka i Žarka. Milan živi u Ljubljani i ima sina Sretka. Radoš je imao sinove: Radoja i Aleksu. Radivoje Sretkov živi u Beogradu i ima sina Miljana. Boško Ćetkov je imao sinove: Branka, Marka i Miljana. Od Marka su Marko i Darko.

Vidoje Perov Ćirović je imao sinove: Daša, Mitra, Milojicu, Iliju, Vojislova i Aleksu. Dašo je imao sinove: Vlada i Velimira. Mitar je imao sinove: Dragišu i Novaka. Dragišini sinovi su Vladimir i Goran. Milojica nije ostavio porod, a Ilija je imao sinove Ljubišu i Žarka. Vojislav nije ostavio porod, a Aleksa živi u Podgorici i ima sina. Mićo Ćirović je imao sinove: Ristana, Vukolu,Radojicu i Jovića. Ristanovi sinovi su: Boško, Manojle, Novica, Milinko i Miloš. Boško je imao sinove Branka, Žarka i Radomira-Zeka. Žarko ima sina Igora, a Zeko Janka. Manojle je imao sina Ratomira, a ovaj Ivana. Novica živi u Podgorici i ima sina Miodraga. Milinko ima sinove Željka i Vlada. Od Vlada je Miloš. Miloš Ristanov je imao sinove: Zvonimira, Miodraga i Ljuba. Od Ljuba su Vuk, Filip, Ognjen i Đorđije. Vukola Mićov je imao sinove: Mila, Milorada i Iliju. Mile ima sinove: Zorana, Ognjena, Obrena, Bora i Vitomira. Radojica Mićov je imao sinove: Vukajla, Vukomana, Milana i Bogdana. Vukoman ima sinove: Dragana, Gorana i Dragoljuba. Bogdan ima sinove: Predraga, Miodraga i Radojicu. Od Miodraga je Bojan. Jović Mićov je imao sina Milutina od koga su sinovi: Milorad i Mićo. Milovan Ćirović je imao sinove: Miliku, Ćirka, Dika i Ćira. Milika je imao sinove Vojina i Slobodana. Od Vojina su Jovan, Zoran i Slavko, a od Slobodana nije ostao porod. Ćirko je imao sina Obrada od koga je sin Ivan. Diko je imao sina Radomana, a Ćiro nije ostavio porod.

Milan Ćirović je imao sinove Ostoju i Miluna. Od Ostoje je Radenko i Stanimir. Radenkovi su Ljubo i Čedo. Ljubo ima sina Miljana. Stanimir nije ostavio porod. Milun Milanov nije ostavio porod. Vukojica Ćirović nije ostavio muški porod. U zaseoku Dubrava su živjeli Mijailo i Miladin Ćirović. Od Mijaila je Milun, a Miladin živi u Sivcu od 1946. godine i ima sinove: Toša, Srboljuba, Petra i Tomaša.

Porodice Filipović

Predak porodice Filipović u Ljutićima je, prema predanju, živio u Zagarču, a prezime su dobili po nekom Filipu. Iz Zagarča je jedan Filipović, zbog ubistva, pobjegao i nastanio se u Prošćenje. Odatle je žena tog Filipovića sa sinom Pejom pobjegla i nastanila se u Ljutiće, zaseok Goveđe Brdo oko 1810. godine. Pejo je tu odrastao, oženio se i stekao potomke, koji su se početkom 20. vijeka, kao čifčije Selmanovića, preselili na sadašnje imanje.

Pejo Filipović je imao sinove: Dmitra, Boška, Bogdana, Sgevana, Petra i Vidoja. Od Dmitra, Boška, Petra i Vidoja nije ostao porod. Bogdan Filipović i Mila, rođena Kljajević, je imao sina Mila i ćerke: Nedu i Savetu. Mile Bogdanov poslije očeve smrti je odselio sa majkom u Vraneš i živio na majčinom imanju. Mile Bogdanov i Ilinka, rođena Bajčetić, je imao sinove: Mitra, Petra i Ljuba čiji potomci žive u Vojvodini. Stevan Pejov i Staka, rođena Purić, je imao sina Jovana i ćerke: Staku, Milušu i Jovanu. Jovan Stevanov i Anđa, rođena Pejović, je imao sinove: Miloša, Mihaila i Stevana i ćerku Milicu udatu za Obrenića. Stevan Jovanov je poginuo kao borac NOR 1945. godine i nije ostavio porod.

Miloš Jovanov i Mara, rođena Pejović, je imao sinove: Dušana, Milana, Draga, Iliju, Radivoja, Ljubomira i Milivoja i ćerku Ljubicu i Ljubinku. Dušan ima sinove Dragana i Dragoslava, Milan Milenka i Milorada, Drago Rajka i Stevana, Ilija Dragana, Radivoje Aleksandra, Ljubomir Dobrila i Zorana, a Milivoje Veselina. Mihailo Jovanov je poginuo kao borac NOR 1944. godine i imao je sinove Miloja, Miliju i Miodraga i ćerku Zagorku. Miloje ima sinove Momira i Miomira. Miomir ima sinove: Nemanju, Nikolu i Miodraga. Milija ima sina Željka, a od Miodraga nije ostao porod. U Prvom svjetskom ratu učestvovao je Jovan Filipović kao borac ljutičko-vruljanske čete Kamenogorskog bataljona.

Porodice Caković

Predak porodice Caković je doselio u Ljutiće, zaseok Klađe, iz Krnjače prije oko 200 godina poslije jednog sukoba sa Turcima i ubijanja nekog od Turaka. Prema kazivanju starijih Cakovića, Cakovići su u Krnjaču doselili iz Gvozda kod Nikšića poslije nekog sukoba sa Turcima i ubistava. U Klađe je doselio Risto Caković i imao je sina Tanasija, a ovaj Doka koji je odselio u Gorice i od njega su ostali sinovi Blagoje i Radoje i Mila, koji je odselio u perotin i od njega su Cakovići u Perotinu. Tanasije Ristov je imao sinove: Rista, Tola i Mila. Od Rista su sinovi Živko i Milovan. Živko je imao sina Radomana, a ovaj sinove Dragojla i Dragoslava. Milovan Ristov je imao sinove: Toma, Čedomira. Marinka, Milana i Mirka. Od Toma su sinovi Džon i Robert i žive u Kragujevcu. Od Milana Milovanova su sinovi Slobodan i Milovan. Tole Tanasijev je imao sinove: Toda, Tana, Milojicu i Đila. Todo Tolov je imao sinove: Spasoja, Vasa i Branka. Spasoje ima sinove: Tadiju, Boža i Radomira. Tane Todov je imao sinove Sredoja i Milana. Milojica i Đile Todov nijesu ostavili muški porod. Branko Todov ima sinove Dragana i Vučetu i žive u Klađu. U Prvom svjetskom ratu su učestvovali Cakovići: Todo, Tane, Mirko i Đile. U toku Drugog svjetskog rata poginuo je Sredoje Caković. Seljenja i iseljenja iz Ljutića su bila stalna. Najmasovnija su bila 17. i početkom 18. vijeka u doba velikih seoba pod Čarnojeviće.

Novonaseljeni Ljutičani su se bili dosta ustabilili i tek polovinom 20. vijeka počinje masovnije iseljenje trbuhom za kruhom. Godine 1946. iz Ljutića su odselile i kolonizirale u Sivac porodice, njih 14, Ćirović Radoša, Miladina, Boja, Milete, Ostoje i Lazara, Obrenić Milovana, Purić Radija, Janković Novice i Vlada i Sokić Daša, Boža (Pinćura) i Mlađena. Neke od ovih porodica su se kasnije povratile, ali su kratko živjele u Ljutićima.

Pedesetih godina ovog vijeka dio Ljutičana odlazi u službu milicije, vojske ili na rad u tek formirana preduzeća u Pljevljima, Prijepolju ili drugom mjestu. Od 1960. godine, završetkom osnovne osmogodišnje škole, djeca iz Ljutića se upisuju u srednje škole, a onda više i visoke i završetkom ovih škola ostaju na radu u gradovima, formiraju porodice, a imanja u Ljutićima ostavljaju starijem na obradu. Tako od mladih gotovo niko ne ostaje da živi u Ljutićima, pa iza 1995. godine mali broj djece iz Ljutića polazi u školu ili omladinaca na služenje vojnog roka. Iseljenjima, starenjem i nestajanjem smanjuje se broj stanovnika u Ljutićima, imanja ostaju neobrađena kao nekada, kuće zatvorene i život zamire. Njive pretvaraju u livade, a livade i pašnjake u šumom obrasle površine.

Smanjuje se broj stanovnika, stoke i života u Ljutićima. Koze se ne drže odavno, smanjio se broj ovaca i govedi. Staračka domaćinstva drže po nekolike krave, a volujsku snagu zamjenjuje sve više mehanizacija za osnovne potrebe. Ljutičani u dugim noćima prepričavaju život iz dapeke prošlosti. Vele sve se kreće i okreće, pa se plaše da će Ljutići, kao prije oko 2500 godina zarasti u šume, naravno sa modernim putem kojim će mehanizacije, mjesgo volova i konjskih zaprega, izvlačiti drvnu masu. Ljutička groblja i još moderne kuće će svjedočiti kako se u Ljutićima živjelo u 20. vijeku, a pisana dokumenta svjedočiti kad je ko tu živio i kud se i zašto odselio.

IZVOR: „Breznički zapisi“, br. 11-12, Pljevlja 1999. Odabrao i priredio: Vojislav Ananić