Poreklo stanovništva sela Gugalj i Jelen Do, opština Požega – Zlatiborski okrug. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Užička Crna Gora“. NASELJA I POREKLO STANOVNIŠTVA (knjiga 19) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga XXXIV), Zemun 1925. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
Položaj i tip sela, vode i zemlje.
Odakle nastaje Ovčarsko-Kablarska Klisura sa visokom Kratovskom Stenom nastaje u Gugalj i proteže se niz Moravu više od 5 km. Loretskim kosama i Smišljem, priljubljenim uz Moravu, stešnjeno selo se moralo podići pod stene i zauzeti veliki prostor u dužinu. Strane visokih i zaravnjenig loretskih brda nad selom su strme, krševite, gole i sa teškim naporima se može na njih izlaziti. Gugalj je odvojeno selo, sa vrlo malo moravskih lukavica, krševito i pravo brdsko selo. Suvati njegovi su po Loretu i Tabanovićima, koji su nad njima, na visini od 1000 metara. Kad se sa dragačevskih brda posmatra Gugalj, jasno mu se daju videti dve moravske terase, jedna od druge viša za 50 metara, obe su terase od početka do kraja sa naseljima. Prva nad Moravom se izdiže 50-60 metara. Kako su penjanja strma, u selo se vrlo teško izlazi i vrlo teško penje sa prve u drugu terasu.
U donjem delu sela ispod Jelenske Stene izbija jako vrelo, takozvano Guoljsko Vrelo, koje odmah okreće dva vitla i pada u Moravu. Ovo vrelo je ponovna izdan ponornice Tabanovačke Reke, čije suvo korito pored vrela i sada postoji. Jelenska Stena i Maćovina odvajaju od Guglja zaseban i odvojen deo sela, zvani Jelen Do, koji ima sve uslove za zasebno i samostalno selo. Seljaci iz okoline smatraju ga kao zasebno selo.
Starine u selu.
Iako na prvi pogled izgleda da u ovom selu nema starijih naselja, opet se ovde-onde nađe ponečega od ranijih naselja. Seljaci pričaju da po moravskim lukavicama izorovaju neke alatke i da po kratovskim kamenjacima ima i danas starih grobova, kao i po pećinama oko njih.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
U selu ima samo doseljenih porodica. Stariji doseljenici rado sebe nazivaju starincima, mada znaju da to nisu. Najranije doseljene porodice su:
–Obradovići, stari Mavreni, naseljeni na sredini sela i gotovo svi na prvoj terasi. Njihovi preci su došli kao stočari. U svojoj staroj postojbini Bihoru zakrvili se pa se morali skloniti. Kada su ovde došli našli su neke porodice, koje su se raseljavanjem i izumiranjem pogubile. Obradovići su došli među prvima u celoj okolini, dugo su se skrivali i nikome se nisu javljali. Prve godine njihova skrivanja, njihovo stavljanje pod nadzor ondašnjih kaluđera ima velike zanimljivosti. Danas ih je od Jelenske Kose do Kratovske Stene na prvoj terasi 15 kuća, slave Đurđic.
–Markovići su druga stara porodica, oni su iz istog kraja, opet proterana, vrlo nemirna i danas nestašna porodica, naseljena na drugoj terasi, desno više Obradovića i visoko iznad Kratovske Stene, gde ih u tom kraju ima 12 kuća, slave Đurđevdan.
–Timotijevići su naseljeni u Jelen-Dolu, treća po vremenu doseljenja, bivša hajdučka porodica, doseljeni od Bijelog Polja. Njih su Obradovići odbili od sebe i prikrili u dolini gde su i danas gotovo sami. Ima ih pod raznim prezimenima (izgubili staro prezime Zorići kao što su i Obradovići svoje staro prezime Mavreni) u 22 kuće, slave Đurđevdan.
Pozniji doseljenici su:
–Prokopijevići su doseljeni iz Orašca kod Priboja, jaka zadruga, uvek puna i nikada za 180 godina nedeljiva kuća, koja je davala selu najpismenije i najbolje predstavnike vlsti, slave Aranđelovdan.
–Gavrovići u vrhu Jelen-Dola su došli odnekuda iz Dragačeva, ima ih 4 kuće, slave Đurđevdan.
–Sekulići su na Jelenskoj Steni, doseljeni iz Banje kod Priboja, neznatna posiromašna i zanatlijska porodica, ima ih 9 kuća, slave Đurđevdan.
–Dostanići do Sekulića su doseljeni iz Osata u Bosni, stara nadničarska i zanatlijska familija koja je i danas takva, ima ih 9 kuća, slave Đurđevdan.
–Kratovci 1 ili Nikolići su doseljeni iz Kratova od Banje, ima ih 7 kuća, slave Đurđevdan.
–Kratovci 2 su iza Kratovske Stene i do Prijanovića sa 5 kuća, slave Stevanjdan.
–Šujdovići su doseljenici iz dragačevskih Pilatovića, ima ih 5 kuća u Obradovićimna, slave Pantelijevdan.
Noviji doseljenici su:
–Jovanovići su na Jelenskoj Steni, došli iz Rutoši, ima ih dve kuće, slave Aranđelovdan.
–Radovići su iz Babina, došli uz Babinsku Razuru, ima ih dve kuće, slave Stevanjdan.
–Kovačevići su iz Čestobrodice, dve kuće slave Đurđevdan.
–Pavlovići su u Kratovcima, došli iz Čestobrodice, jedna kuća, slave Nikoljdan.
–Milosavljevići su iz Donje Dobrinje, dve kuće, slave Đurđic.
–Andrići su iz Slatine kod Banje, jedna kuća, slave Sv. Vasilija.
–Radovanovići su iz Otnja, jedna kuća, slave Đurđic.
–Jovićevići su iz Loreta, jedna kuća, slave Nikoljdan.
U Guglju je 19 porodica u 103 kuće.
IZVOR: Ljubomir Pavlović „Užička Crna Gora“. NASELJA I POREKLO STANOVNIŠTVA (knjiga 19) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga XXXIV), Zemun 1925. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
Komentari (0)