Poreklo prezimena, selo Gornji Stajevac (Trgovište)

Poreklo stanovništva sela Gornji Stajevac, opština Trgovište. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog, „Gornja Pčinja iz 1949 – 1950″, Naselja i poreklo stanovništva knjiga 38. Priredio saradnik portala Poreklo Aleksandar Aksić.

Položaj i tip.

Selo leži na levoj strani doline Tripošnice i to između D. Stajevca na jugozapadu i Radovnice na severoistoku. Od dolinskog dna kuće se penju visoko uza strane. Stanovnici se služe vodom sa izvora. Glavniji izvori su: Studeno kladenče, Orlovka, Sveta voda i dr. Potesi oko mahale poznati su pod imenima: Čupino brdo, Gornji krst, Trnjarski rid, Padinje, Zaguzina (šuma), Cvetkova čuka, Padište, Kitka, Stara livada, Lanište.

Selo je razbijenog tipa i podeljeno na mahale: Šarenci (21 k), Trnjarci (16 k), Mateževci (23 k), Bukova padina (16 k), Pržinci (11 k), Popovci (5 k) i Gar (7 k). Poslednje dve mahale leže desno od Tripošnice, a ostale levo. Mahale su na neravnom zemljištu, po kakvoj kosi ili na strani dola. Kuće su u mahala daleko po oko 50 do 150 m. Sve su se mahale, izuzev Meteževske, razvile deobom zadruga od jedne kuće. Zbog rasturenosti kuća iz G. Stajevca neprimetno se prelazi u okolna sela. Naselje ukupno ima 9 rodova sa 104 doma (1949. g.).

Prošlost i starine.

D. i G. Stajevce, kako je pomenuto do 192. g. činili su jedno selo poznato pod imenom Stajevce. Pomenute godine, zbog velikog broja kuća i znatnog prostora, izabrana su dva kmeta i selo podeljeno na Donji i Gornji Stajevac. G. Stajevac pre 1912, g, zvalo se Gornja mahala sela Stajevca.

Misli se da je u blizini mahale Meteževci, na potesu Lanište, nekada bio stari manastir. Tu su seljaci nalazili žrvnjeve i ostatke od zgrade. Ostaci od starina nalaze se i na mestu Stara livada blizu mahale Šarenci. Tu su njive u kojima seljaci izoravaju zemljano posuđe i temelje od kuća. Stanovnici pričaju da je tu nekada bilo „naseljeno mesto“.

Poreklo rodova.

U selu su srpski rodovi:

Čakrci (3 k, sv. Jovan), za ove neki kažu da su starinci. Kuće su im u Meteževskoj mahali. U rodu Čakrci ranije je živeo poznati hajduk Mladen. Imaju iseljenike u Strezovcu kod Preševa, u kumanovskom kraju i u Americi.

Šarenci (21 k, sv. Arhanđeo), vode poreklo od pretka Šaronje, koji se doselio negde sa Šar-planine. Starinu je napustio zbog „turskog zuluma“. Ovde žive od pre oko 160 godina: Petko, živ 42 godine – Filip – Zlatan – Stanojko – Ilija – Šaronja, koji se doselio. Kada su njihovi preci došli, ovde je bio „pustilak“. U Gornjem Stajevcu jednom je došao neki Turčin Zaim, koji je tražio Ilijinu kćer (sina Šaronjinog). Ilija je bio hrabar i uspeo je da ubije Turčina. Šarenci se dele na: Ilince, Nikolince i Asanovce. Imaju iseljenih porodica u leskovačkom kraju i u Karavukovu u Bačkoj (4 k).

Popovci (5 k, sv. Arhađeo), poreklo ne znaju. Uvek je u ovom rodu bilo sveštenika. Imaju iseljenih porodica u Ržaničanu kod Kumanova i u Pepelištu kod Kavadarca. Kuće su im u Trnjarskoj mahali. Mahalu su osnovali namestu gde je raslo trnje i po tome su dobili ime. Imaju iseljenih porodica u Gramadi kod Preševa, selu Karađorđevu kod Leskovca i u Karavukovu u Bačkoj (2 k).

Garci (7 k, sv. Arhanđeo), dele se na Miladinovcei Tasince. Mesto starine ne znaju. Imaju iseljenih porodica u Rečici kod Kumanova (1 k) i u Karavukovu (2 k).

Ripčinci (10 k, sv. Ilija). Osnivač roda bio je Stanko, koji je „izbegao“ na početku 19. veka iz sela Arbanaškog kod Kumanova (Vasilko 45 godina – Anđel – Stojan – Aleksa – Stanko, koji se doselio). U Arbanaškom deda Stanko bio je bogat domaćin. Zato je kod njega došao Arbanas „da mu ukrade konje“. Ovaj je ubio Arbanasa, ali su se zato drugi „Turci“ dogovorili da napadnu ponovo. Stanko je o tome saznao, pa je napustio kuću i imanje i dobegao ovde. Ripčinci iz Stajevca imaju iseljenih porodica u leskovačkom kraju, Americi (1 k) i u Karavukovu u Bačkoj.

Bukovopadinčani (16 k, sv. Arhanđeo), poreklo ne znaju. Imaju po jednu iseljenu porodicu u Strezovcu kod Preševa i u kumanovskom kraju.

Pržinci (11 k, sv. Arhanđeo); J. Cvijić za njih je objavio da su starinom iz kumanovskog kraja, od sela Ravna. Žive u istoimenoj mahali. Imaju oko deset iseljenih porodica u leskovačkom kraju., Strezovcu kod Preševa (1 k) i u Karavukovu u Bačkoj (3 k).

Meteževci (15 k, sv. Jovan), potiču od nekog dečka, koga je deda Stankoiz roda Ripčinci pre oko 135 godine doveo iz Meteževa u istoj oblasti (dete je bilo od Stankove kćeri). Imaju iseljenih porodica u okolini Prištine (2 k). Jeda predak ovog roda rano se iselio u susedno selo Doganicu (okolina Bosilegrada) i tamo sada od njega potiče 8 domova.

Seoska slava G. Stajevca je ista kao i slava D. Stajevca. Za verske potrebe seljaci posećuju crkvu u D. Stajevcu.

Iseljeni rodovi

Basanovci (Kosta i Stevan Stojković i Davidko Basanovac), žive u Ravnom Dolu u Poljanici. Tamo su prešli iz Stajevca. Ovi su sigurno ogranak sadašnjeg roda Šarenci, jer je jedan njihov deo zove Basanovci. Baba – Janinci (18 k), žive u susednom N. Glogu. Tamo je prešao iz G. Stajevca pre oko 110 godina osnivač Anđelko. U G. Stajevcu živeli su u mahali Pržinci. Mihajlovi (1 k) i Stanojko (1 k), žive u Strezovcu kod Preševa. Tamo su prešli 1922. g. iz G. Stajevca. Neki iseljeni navedeni u opisu D. Stajevca mogućno je da su iz ovog naselja jer su oni u mestima sadašnjeg življenja kao starinu navodili samo Stajevac bez oznake da li je to Donji ili Gornji.

IZVOR: Jovan F. Trifunoski, „Gornja Pčinja 1949 – 1950″. Priredio saradnik portala Poreklo Aleksandar Aksić.