Poreklo stanovništva sela Petnjik, opština Berane. Stanje iz 1903. godine. Prema studiji „Vasojevići u turskoj granici” popa Bogdana Lalevića i Ivana Protića. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.
Do Zagorja, preko jednog humka. Na severo-istočnoj strani, u podnožju Krčeva i Bukovca, nalazi se selo Petnjik, na zemljištu većim delom ravnom, a manjim oblogom. Selo se prostire u dužinu i u širinu po 20 minuti.
Selo se vodi potokom od Zagorskog Vrela i Petnjičkim Đatom. Na ovim potocima imaju po dve vođenice.
Veći se deo seljaka otkupio, a manji je na agalarskoj zemlji. Planina im je Cmiljevica, ali glavna im je ispaša u Krčevu i Bukovcu, u podnožju kojih ima kamenog uglja.
U selu ima oko 60 kuća.
Vasojevići su: Babovići (Novakovići), a ostalo su Barjaktarovići, koji su došli iz Bratonožića, a slave Nikoljdan.
U selu je jedno groblje, na kome ima i jedna crkvina.
IZVOR: “Vasojevići u turskoj granici“, pop Bogdan Lalević i Ivan Protić, SKA, Beograd, 1903. (str. 711). Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić
10. mart 2017. u 07:22
Joksim
Na Suvodolu dao je Karađorđe jedan barjak Jeremiji Barjaktaroviću iz Petnjika.
6. jun 2017. u 20:17
Barjakar96
Ljudi ja se prezivam Barjaktarovic,moji su iz Srema,na Fruskoj Gori.Ali imam malo podataka kada su se doselilo.U nekoj knjizi o mom selu pise da smo medju prvima dosli u selo,ali negde 1750 i nema vise podatka.Inace jako retko prezime u ovom kraju,ni poznajem nekog u okolini.Slavimo Sv.Tomu.
Da li i moji poticu iz Petnjika odnosno uopste iz Cg,ili postoji druga varijanta.Pozdrav.
7. jun 2017. u 18:10
Nebojša Babić
Ima Barjaktarovića i Nikšića. Moguće je da beranskih Barjaktarovića ima dva raličita roda – jedni iz Kuča, drugi iz Bratonožića. Ima Barjaktarovića i u bjelopoljskom kraju. Verujem da ovog prezimena ima i drugde po srbskim zemljama, pa je, što kaže Joksim, najbolje testirati u-hromozom, tako će se sve razjasniti.
7. jun 2017. u 12:40
Joksim
Jedino Vam preostaje da uradite DNK test po muškoj liniji. Pogledajte Srpski dnk projekat.
9. jun 2017. u 00:43
Barjakar96
Aha,steta sto malo konkretnih podataka ima.Veoma retko prezime u mom kraju.Hvala na odgovorima svakako.
19. avgust 2017. u 22:20
Nikola Rakobradovic
Da li mozemo na osnovu naziva KUC da napravimo vezu izmedju Kucajskih planina u Srbiji i mestu Kucevo…. Priznajem da naziv planine i mesta jako podseca na neku od postojbina Kuca na prostoru Srbije. Sta vi mislite o tome??
20. avgust 2017. u 09:38
Nikola Rakobradovic
Zatim na severu Poljske postoje prezimena kuc. I jedan funkcioner Wieslav Stefan Kuc. Dosta njihovih sportista nose prezime Kuc. Lepo bi bilo da postoje mogucnosti da se sve lepo ispita (prouci).
25. septembar 2017. u 10:32
vojislav ananić
GDE SE NALAZI PETNJIK
Selo Petnjik se nalazi istočno od Lima i Ivangrada (Berana). Od Ivantrada njegov atar udaljen je (u pravoj liniji) manje od 2 km, a samo naselje – oko 4 km. Područje (zemljišni atar) koje pripada Petnjiku zauzima pravougaoni prostor. Kraća strana tog cravougaonika, ona koja je blizu Lima i Ivangrada, duga je, prave linije, oko tri kilometra. Tu je podbarna ravan, oko potočića Mršine bare, koja se nalazi na nadmorskoj visini od 700 m. Istovremeno to je i najniži deo seoskog atara. Paralelna linija ovoj, kraćoj strani pravougaonog prostora, iznosi takođe oko 3 km prave linije. Tu je i najviši deo petnjičke zemlje (Debelo brdo, visoko 1474 m). Duže strane ovog pravougaonika, koje u pravoj liniji iznose oko 10 km, granične su linije petnjičkog atara sa selom i atarom Dapsića, sa severne strane, i selom (i njegovim atarom) Zagorjem, sa južne strane. Između petnjičke zemlje i Lima nalazi se pojas zemlje koja prigada selu Lugama, a sada, posle drugog svetskog rata, i novo zgusnuto prigradsko naselje izgrađeno pored Lima. Inače, poslednju deceniju-dve selo Petnjik se lagano „primiče” gradu. To se osobito vidi po, za sada još razređenim, kućama koje se podižu pored novog kolskog puta za Ivangrad.
GRANICE
Od najnižeg dela zemljšnta, oko potočića Mršina bara, koji uvire u rečicu Brnjicu i gde se atar Petnjika dodiruje sa atarom Budimlje, granična linija od zapada ka istoku ide preko Dapsićkog brda dalje na: Rasoju, Nerandže, Lokve, Jarčevu dolinu, Žari, Budimsko krčevo, Vitliješ, Barice, Prijeku livadu, Gaćine, Luke, Malaš, Ivlja i Kimećak. To bi bila severna strana atara sela Petnjika. Odatle, to jest od Kimećaka, počinje istočna granica, koja ide preko prevoja Kremenjaka na Debelo brdo. To je isgovremeno i najviši deo petnjičke zamlje. Od Debelog brda otpočinje južna granica, koja najpre deli zemlju Petnjika i sela Kaludre, i to (preko Binjaša i Burova dola da dođe na Sijerak. Dalje, ta linija deli zemlju Petnjika i sela Zagorja i ide od Sijerka na: Pećine, Bukvu, Markov grob, Bukovčić, Bukovac i Lopatice, obuhvatajući na kraju Žarkov do, gde se atar Petnjika dodiruje sa atarom sela Luge. Tako smo došli do zapadne granice, koja uglavnom ide potočićem Mršina bara do njegova utoka u Brnjicu, odakle smo i počeli nabrajanje graničnih objekata petnjičkog atara. Ovde smo i zatvorili pravougaoni okvir atara ovoga sela.
Kao što se vidi, ni imena graničnih objekata, koje smo pominjali, kao ni imena pojedinih delova ili potesa ovoga sela u okvirima tih granica (Doline, Kamenjače, Šipovice, Stupe, Sagorela Glavica, Sedlarica, Arvarice, Trebetine, Papratna dolina, Due, Podovi, Građa, Bugarčevice, Krstac, Trnja, Prijeputnica, Jagnjila, Zalužnice, Perkovac, Piskavice, Jasterovina) nemaju druge osim naziva slovenskog porekla. Ivlja i Jasike su stariji nazivi (takođe slovenski). Sada se ovde ne zna za nazive drveta jasika i iva. I ime potesa Arvačice treba da bude stariji, ali opet slovenski. Jedino bi ime Malaš, barem svojim prvim slogom, trebalo da bude arbanaškog porekla. Utoliko pre što se u njegovoj blizini nalazi i brdo pod imenom Ćafe, koje je takoće ilirsko-arbanaškog porekla.
Izvor: Mirko Barjaktarović, SELO PETNJIK, Etnološka monografija, Beograd 1986.
25. septembar 2017. u 10:33
vojislav ananić
STARINE
Atar sela Petnjika jednim svojim uglom (kod Brnjice) naslalja se na zemlju sela Budimlje (ime ovog -sela je očuvani naziv stare srednjevekovne župe u kojoj je Prvoslav, Nemanjin sinovac, sagradio Burđeve Stupove. Tako se dogodilo i sa imenom stare župe Plav, koje se zadržalo u nazivu jednog kasnijeg naselja). Od srednjeg veka, zapravo od dolaska Turaka, ovde kao da je bio prekiiut svaki život. Ako o ljudima i prilikama u ovom kraju i ima kakvih pomena u pisanim dokumentima, to su progoni domaćeg stanovništva, osvete Turaka spaljenjem domova, crkava i manastira, pljačka, ubijalje, bežanje. Pa i pre stotinak godina, ili čak i do balkanskih ratova, stanje nije bilo mnogo bolje. Najstariji pamte turske kasarne u Beranama (Ivaigrad), njihove šančeve i topove na Jasikovcu (pored Berana), kao i nizamske karaule, od kojih je jedna bila na Sijerku, na petnjičkoj zemlji. Pamte se i raznovrsni nameti koje je turskim vlastima i njihovim feudalcima valjalo davati, kao i kada su najbolji putevi bili oni kojima su mogli da prođu samo natovareni konji; pamte vreme kada u celom gornjem Polimlju nije bilo ni jedne škole. Zbog svega toga je i jasno zašto stanovništvo u ovom kraju, i njegova naselja, nisu narasli ni približno do one mere do koje bi narasli da su prilike bile snošljivije. Otuda svakako i malo sačuvanih (pismenih podataka iz prošlosti.
Na teritoriji sela Petnjika ima nekoliko mesta za koja se vezuju izvesna predanja. Tako, uz strmene livade Debelog brda, s njegove zapadne strane, koje se nazivaju Pliješa i koje pripadaju Petnjiku, jasno se poznaje trag nekog starog puta. Prema predanju, tuda je vodio put kojim se, konjima, išlo na drugu, istočnu stranu Debelog brda, gde su se, u srednjem veku nalazila letovališta prinčeva i feudalaca iz vremena Nemanjića. Predanje kaže da se taj deo, gde se i poznaju temelji zgrada, zato i zove Kraljankama.
Za jedno mesto u samom selu, koje se zove Graštica, samo domišljanja.
Y potesu zemlje koja se naziva Građa, iznad samog seoskog groblja, gde su doskora bile njive, po nekim kazivanjima nekada su bili „crkovni” vinogradi.
Kao što vidimo, u rejonu Petnjika i njegova atara nema nikakvih starina o kojima bi se nešto sigurnije znalo. Samo su to predanja. Ali u nekim od tih predanja trebalo bi da ima i istine.
Na dva mesta u selu donedavna su nalaženi tragovi starijih grobova (jedno na Jesuljevu brdu, a drugo pored potočića Strče).
Jedno mesto na Jagnjilu (livada Aleksije Barjaktarovića),nedaleko od ranije kuće Gavra Babovića, zvalo se Misa. Nije li to ime ostalo iz srednjega veka, kada je i u gornjem Polimlju bilo katolika? Ili je ono ostalo iz vremena nailaženja katolika Klimenata (arbanaškog plemena), koji su ovamo kao stočari dopirali možda i početkom prošloga stoleća. Jedan laz u Kamenitim šumama zove se Vlainja. Da li to podseća na nekadašnje starije stanovništvo ili je takvo ime dato po tome što su Turci Srbe nazivali Vlasima?
Na najvišem vrhu Debelog brda jedan deo zove se Čadorište. To otuda što su turski vojnici tu razapinjali čadore. Odatle su imali dobar pregled cele Ivangradske kotline. Nedaleko odatle na Sijerku bila je turska nizamska karaula od koje se još poznaju temelji.
Izvor: Mirko Barjaktarović, SELO PETNJIK, Etnološka monografija, Beograd 1986.
25. septembar 2017. u 10:34
vojislav ananić
MALO ISTORIJE
O ranijim istorijskim prilikama u ovom delu naše zemlje ima, koliko toliko, podataka kod Vešovića, Lutovca i u mom radu O etničkom razvitku gornjeg Polimlja. Evo najnužnijih od njih za ovu priliku.
O srednjovekovnim zbivanjima u ovom području uglavnome više znamo, makar i posrednim putem. Ovaj kpaj je pripadao srednjevekoovnoj raškoj (Srbiji). Y Budamlji (župi) bilo je sedište jedne od prvih (pravoslavnih) episkospija, koje je osnovao Sava Nemanjić 1219. godine. Ali, u ovom području bilo je uticaja i iz Primorja. To se jasno vidi i po planu i gradnji samog manastira Đurđevih Stupova, u kome je i bilo sedište budimljanske episkopije. Zna se, zatim, da su prinčevi Nemanjića leti boravili u župi Budimlji. Pominjali smo i sačuvano predanje pa otuda i potiče ime Kraljanke, jednom potesu zemlje u Debelom brdu, i da je od tada ostao trag konjskog puta uz to brdo. Tu se istorija i narodno predanje podudaraju.
Između 1367. i 1373. godine župa Budimlja pominje se kao deo poseda koje je držao Nikola Altomanović. Od Altomanovića su zemlju preoteli knez Lazar i bosanski ban Tvrtko. Tvrtko će se zatom, kao u svojoj zemlji, 1378. godine, u Mileševi, proglasiti za kralja. Iz tog vremena pominju se i neke robinje koje su bosanski vojnici iz Budimlje odveli i prodali.
U svakom slučaju, gornje Polimlje pripadalo je srednjovekovnoj srpskoj državi, u kojoj je u XIV stoleću već bilo počelo sa unutrašnjim razmiricama. Iz toga vremena sačuvano je narodno ime Srbljak. Naime, stanovništvo koje su Vasojevići u XVIII stoleću zatekli u vreme svoga širenja po ovoj oblasti, nazivali su, zapravo produžili da nazivaju Srbljacima. A to ime nije ništa drugo do staro ime Cpbije za Rašane, odnosno stanovnike stare Srbije, koja je, kao država, nazivana Raškom. To ime je ponekad upotrebljavano i kao naziv zemlje.
O selu Petnjiku (i njegovom stanovništvu) s kraja srednjeg veka nemamo nikakvih podataka. Ali, srednjovekovno stanje u odrećenom previranju, u ovom krajug zatekli su Turci, kada su ga sredinom XV stoleća, zaposeli. Trideset godina kasnije, 1485, Turci su napravili i popis stanovništva novoosvojenih krajeva. Ovaj kraj je, po ondašnjoj podeli, pripadao Skadarskom sandžaku. U tom popisu pomenje se i selo Petnjik. To je prvi nama poznati pomen ovoga sela i njegovog stanovništva. Naime, Petnjik je te todine, kao i ostala sela u gornjem polimlju, popisan kao jedno od sela novoformiranog hasa, poseda koji je bio dodeljen ia uživanje skadarskom sandžak-begu. Od tada i otuda je počeo za dogadašnju Budimljansku župu (kasnije Beransku, danas Ivangradsku kotlinu) da se upotrebljava i naziv Has kao geografski. To, uostalom, nije bio usamljen slučaj. I Has pod Paštrikom, kod Đakovice, u Metohiji. tako je dobio naziv.
Ni kasnije, posle tog vremena, sve do XVIII stoleća, nema sigurnih podataka o prilikama u negdašnjoj Budimljanskoj župi. Tada je, to jest u XVIII stoleću, u teškim i „mutnim” vremenima, Arsenije Jovanović Šakabenda, srpski patrijarh, pobegao iz Peći preko Rugove, Šekulara i Hasa za Novi Pazar. Posle rata Austrije, uz koju su protivu Turaka bili pristali i crnogorski Brđani, i kada je Austrija morala da se povuče pred turskom vojskom, pećki Mahmud-paša ponovo je porobio i poharao gornje Polimlje i iz njega mnogo stanovništva preterao u Metohiju. Godine 1737. i brđanska vojska, koja se tada vraćala od Novog Pazara, „usput” je opljačkala Has. U zapisu se ne kaže ko je sve opljačkan: da li možda samo muslimansko ili i pravoslavno
stanovništvo. Od tih godina (1738) manastir Šudikova, u kome je do tada postojala i prepisivačka škola, više ne postoji, jer su ga Turci do temelja razorili. I sada se na periferiji sela Budimlje, pored Lima razaznaju samo tomelji nekadašnjeg manastira. Sudbina hrišćanskog stanovništva iz ovog Hasa i njegovih bogomolja tada je bila istovetna: Has, to jest Beranska kotlina, tada je uveliko zapusteo. Prema predanjima pojedinih rodova, kasnije ovamo doseljenog stanovništva iz Brda i Crne Gore, njihovi preci su „prvi“, ili među prvima, naseljeni u ovaj kraj. Tako se priča i za pretka Barjaktarovića u Petnjiku.
Kada je ustanička Karađorđeva vojska 1809. dopirala do Suvog dola, na Pešteri, nju su sreli i sa njome se tu spojili crnogorskobrđanski odredi, među kojima je bio i odred iz Beranske kotline. Ali, i pored tot spajanja dve srpske oslobodilačke vojske baš na ovom području, gornje Polimlje je od Turaka oslobođeno tek u vreme balkanskih ratova, početkom XX stoleća.
Izvor: Mirko Barjaktarović, SELO PETNJIK, Etnološka monografija, Beograd 1986.
25. septembar 2017. u 10:35
vojislav ananić
Ime, sela Petnjik
U gornjem Polimlju o Postanku imena nekih ovdašnjih sela, među njima i Petnjika, može se čuti ovakva legenda. Kada je Sibinjanin Janko, posle poraza na Kosovu, bežao preko ovih krajeva, bio je sa njim i „nejaki Sekule. Dolazeći od Bihora, kada su izašli na zatalasanu ravan, koju danas čine šest sela, Janko je kazao: „Što je lijepo i odignuto ovo mjesto, kao polica. I, otada se ta zaravan, navodno, nazvala Polica. Silazeći odatle u samu župu, do Lima, tu se probudio nejaki Sekule, pa je to mesto i nazvano Budimljom. Idući dalje jedva su od umora dospeli do susednog sela. Dakle, jedva su dospeli. Otuda je to naselje nazvano Dospiće (Dapsiće). Prolazeći preko susednog naseljenog mesta u njemu su sreli petoro braće, to jest „pet njih“. Po tome je, veli legenda, otada to naselje i nazvano Petnjih. U tom smislu leGenda objašnjava i nazive još tri sela: Zagorja, Ržanice (Donje) i Rovaca. Ovde je, jasno da je, reč o običnom narodnom domišljanju kad se tako brzo i lako objašnjava poreklo naziva nekih ovdašnjih sela. Uoctalom, naziv srednjovekovne župe Budimlja pomenut je više od 200 godina pre nego što je Janko stradao na Kosovu. Selo Ržanica svakako je došlo po raži koja je tu sejana, a -ne po ržanju mazgi ovih bagunaca. Ime Rovca dato je po geografskim osobenostima naselja, a ne po „rovljenju” snega gladnih mazgi Jankove pratnje.
Nas interesuje poreklo naziva Petnjik. U turskom popisu sela Skadarskog sandžaka, iz 1485. godine, pored ostalih ondašnjih naselja u Gornjem Polimlju, pomenuto je i selo Peknik (sa 23 domaćinstva).
Drugo, u pomeniku manastipa Šudakove, koji je pisan u XVII stoleću, a koji se do 1941. godine nalazio u Narodnoj biblioteci u Beogradu, među mnogim selima koja su tamo pomenuta kao rodna mesta darodavaca tome manastitru, lominje se i selo Pećnik. Posle ta i takva dva pomena sela Petnjika može sigurno da se zaključi da je do tada u nazivu ovog naselja čuvan stari glas ć, umesto potonjih trula tn, odnosno tnj (Petnjik). U nazivu Pešter i dalje je ostala stara grupa št, u nazivu Peć došlo je do sažimalja št u ć, dok je u imenu Petnjik u vreme jotovanja došlo do tnj.
Od kuda je, pak, i zašto u nazivu Petnjik ranije zaista bilo ć umesto potonjeg tnj? Sasvim jednostavno. U ovom naselju ima više pećina, čak i velikih, pa je i posve u redu što je ovo mesto a potom i selo svojevremeno nazvaio po toj (geografskoj) karakteristici. Isti je slučaj bio i sa nazivom sela Petnjica u Bihoru, Petnjicom u Drobnjacima i nazivom Petnica kod Valjeva. Dakle, naziv naselja Petnjik najpre je glasilo Pećnik, a on je dat po pećinama. U svakom slučaju ime ovog sela je slovenskog porekla, a došlo je po fizičko-geotrafskim osobenostima njegovim.
Izvor: Mirko Barjaktarović, SELO PETNJIK, Etnološka monografija, Beograd 1986.