Poreklo prezimena, selo Sušica (Valjevo)

Poreklo stanovništva sela Sušica, grad Valjevo. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

Položaj sela.

Sušica je na desnoj obali istoimene reke. Seoske su kuće ili po plećima pojedinih seoskih brda ili po stranama brda iznad Reke. Zemljište je od sekundarnog krečnjaka i brdovito. Pojedina brda su visoka, blagih padova ka istoku i postupno se spuštaju u Leskovičku Visoravan, dokle se Reci spuštaju strmo. Znatnija uzvišenja su: Kukalj, Pavlova Kosa i Grahovo do Leskovica, Orlovac, Vasiljevača i Selačko Brdo u selu nad rekom Sušicom. Po plećima su brda vrtače, kao i po celoj Leskovičkoj Visoravni, među kojima i ovde ima jezera.

U selu po visovima nema izvora. Što ih je niz reku su u Selačkom Brdu i nazivaju se imenima pojedinih porodica. Narod se služi vodom sa izvora i Reke, bara i cesterni, kojih ima ovde, kao i po Leliću. Reka Sušica je ponornica, koja čim uđe u atar sela ponire, i ostavljajući pred sobom suvo korito, javlja se pred Gračanicom na dodirnoj zoni krečnjaka i porfiritičnih stena, gde prima u sebe i Tubravićsku Reku. Dolina Sušice je prava klisura, bez puta, rečno korito je u samom krečnjaku u kome ima svih objekata od krša. Nikakvih drugih rečica ni potoka nema, jer voda sa pojedinih seoskih brda namah se sjuri niz točila i plazovima pretrpava strane brda i rečnu dolinu ili se zadržava po vrtačama i dolinama.

Zemlje i šume.

Seoske su zemlje izvan kuća i u vezi sa lalićkim i leskovičkim, većinom krečuše s crvenicom po dnu vrtača. Ako se đubre mogu biti rodne a na njima rađaju strmni usevi, dokle nisu podesne za livade i pašnjake. U onom delu sela, koji se produžava u kukaljske i povlenske kose nema livada i ispusta, tamo su šume i neprohodni krajevi, kroz koje još ljudska noga nije smela slobodno proći. Sušica ima malo luka, pa su ili plazovima i nanosima zatrpane ili se zatrpavaju, osipanjem ili su same po sebi isuviše kamenite, ili ih reka kvari i odnosi, gradeći od njih kamenjake i peskove ili su samo takve da, kad sunce bolje pripeče, usevi na njima izgore.

Šume ima u izobilju u ovom selu. Ceo južni deo sela pošumljen je i ima je u dovoljnoj meri i za građu i za ogrev, a doste se izvozi i prodaje. Južni deo sela, izvan Selaka, je seoska svojina, dokle pojedine porodice imaju svojih udela u krajevima, koji su pristupačniji.

Tip sela.

Sušica je selo razbijenog tipa. Kuće su izdvojene u tri grupe, gde su kuće pojedinih porodica zbijenije od ostalih. Džemati su udaljeni jedan od drugoga 50 do 1000 metara. Glavni su džemati: Selaci u vrhu sela, na južnom kraju, prema Brezovicama, Rečani u padini Vasiljevače prema Reci i Brđani po Vasiljevači i Orlovcu.

U Selacima su Selaci (Selakovići); u Rečanima su Perišići (Petrovići) i Jovanovići; u Brđanima su Vasiljevići i Pavlovići; na Vasiljevači i oko seoskog groblja Šiljkovići i Mijailovići; pod Selačkim Brdom Stojanovići, Marići i Rebići (Tendići); oko Jezera i do Leskovica Novakovići i Arsenovići, ispod ovih i Orlvca.

U selu su omanje zadruge Perišića (dve kuće) i Vasiljevića.

Podaci o selu.

Sušica, kod Vuka pogrešno „Dušica“, imala je prema harčkim tefterima iz 1818. godine 12 domova sa 20 por. i 40 haračkih ličnosti.

Prema popisu:

-1866. godine – 26 domova i 238 stanovnika.

-1874. godine – 26 domova i 268 stanovnika.

-1884. godine – 34 doma i 301 stanovnika.

-1890. godine – 35 domova i 325 stanovnika.

-1895. godine – 41 dom i 357 stanovnika.

-1900. godine – 51 dom i 402 stanovnika.

Godišnji priraštaj stanovništva je 5,29 a procentni 1,72%.

Ime selu.

Za poreklo imena sela Sušica i istoimene Reke ništa nije napisano. Pretpostavlja se da je selo dobilo ime po reci a Reka po tome što je ponornica – Sušica, op. Milodan.

Imena krajeva ili džemata su po mestu naseljenja Brđani i Rečani, ili po prezimenu porodice – Selaci.

Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

Sušica dolazi u red vrlo starih naselja.

-Stojanovići: U selu se drži da su Stojanovići osnivači sela, jer se za njih ne zna da li su se i odakle doselili; oni su bili uvek naseljeni oko Jezera, gde su i danas, ima ih 7 kuća i slave Nikoljdan.

-Rebići (Tendići) su doseljeni iz Siječe Reke-okruga užičkog, naseljeni su oko Jezera sa Stojanovićima; ima ih 6 kuća i slave Nikoljdan.

-Vasiljevići, Pavlovići i Šiljkovići: Po vremenu doseljenja najstariji su Vasiljevići, po čijem je rodonačelniku Vasilju nazvano brdo Vasiljevača. Vasilj je došao iz sela Bioske u Starom Vlahu u prvoj polovini 18. veka i njegovi su potomci Vasiljevići, Pavlovići i Šiljkovići, ima ih 10 kuća i slave Jovanjdan.

-Perišići, Petrovići: Odmah iza Vasilja sišli su u selo Petar i Periša, dva brata rođena sa svojim porodicama iz Pive u Hercegovini, od one iste porodie, od koje su i leskovički Pivljani. Petrovi i Perišini potomci zovu se uopšte Perišići (Petrovići), ima ih 12 kuća, slave Đurđevdan.

-Selaci (Selakovići): Pred Kočinu Krajinu sišli su iz Kremana u Starom Vlahu današnji Selaci, njih je 9 kuća, slave Jovanjdan.

-Novakovići: Kad i Selaci sa njima su sišli i Novakovići iz Budimlje u Starom Vlahu i naselili se po dnu sela, do Lelića, ima ih 4 kuće i slave Đurđevdan.

-Arsenovići: Posle Kočine Krajine sišao je ded današnjih Arsenovića iz Makovišta-okrug užički, od njega su 3 kuće naseljene gotovo u sredini sela, pod Orlovcem, slave Jovanjdan.

-Mihailovići: U isto vreme doselio se i ded današnjih Mihailovića i prizetio u Vasiljeviće, poreklom je iz Lještanskom-okrug užički, slave Srđevdan.

Noviji doseljenici:

-Marić se prizetio u Stojanoviće, poreklom je iz Bogatića, sela ove oblasti, slavi Jovanjdan.

-Jovanović je Vlah iz Laznice u Homolju, došao kao rudar u ove krajeve, pa se prizetio u Perišiće pre 20 godina, ne slavi.

U Sušici je 54 kuće od 9 porodica.

Zanimanje stanovništva.

Sušičani se zanmaju svima privrednim radnjama, kojima i susedni seljaci ove oblasti. Način i vrste zanimanja istovetni su kao i kod susednih Lelićana. Odaju se izučavanju zanata i rade ih i po selu i izvan njega. I danas, a i ranije, udaljavaju se iz sela i stalno se iseljavaju zbog rđave zemlje, a naročito zbog njene nerodnosti.

Pojedinosti o selu.

Sušica je sastavni deo Lelićske opštine u Srezu valjevskom. Sudnica i škola su u Leliću a crkva u Ćelijama. Groblje je zajedničko za celo selo i na vasiljevači.

Seoska preslava je Spasovdan.

IZVOR: Ljubomir Pavlović, “Kolubara i Podgorina”. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.

*

DODATAK: Arački tefteri iz 1831. i 1832. godine za selo Sušica kod Valjeva. Priredio saradnik portala Poreklo Života Selaković.

Arački tefter iz 1831. godine za selo Sušica kod Valjeva (Valjevska nahija, Podgorska kapetanija)

Arhiv Srbije, Karnegijeva 2, Beograd

Zbirka teftera

Knjiga broj 561 na rolni broj 38, mikrofilm

Arački tefter za selo Sušicu iz 1831. godine, poput drugih aračkih teftera, sadrži samo spisak muških glava. Tefter razlikuje tri kategorije muškaraca: 1. punoletni (plaćaju porez i arač), 2. maloletni, ali stariji od sedam godina (plaćaju samo arač) i 3. mlađi od sedam godina (oslobođeni svih dažbina). U slučaju ovog konkretnog spisa, popisivač je nažalost odlučio da ne piše godine starosti za obe oporezive kategorije, tako da imamo uvid jedino u starost dečaka mlađih od sedam godina (polje predviđeno za godine starosti, sem kod mlađih od sedam godina, ostavio je prazno). Čitajući ovaj tefter saznajemo da je Sušica u to vreme imala samo 14 domaćinstava, sa ukupno 22 glave koje plaćaju porez i ukupno 49 glava koje plaćaju harač. Sadržaj teftera prenosim u celosti:

1. Petar Rebić, porez i arač
sin Tešo, porez i arač
sin Jovica, arač
sin Dimitrije, arač

2. Ilija Šiljković, porez i arač
sin Milovan, porez i arač
unuk Sava, arač
unuk Pavle, dve i po godine star
pastorak Aleksa
unuk Mladen, novorođenče

3. Vasilj Marković, porez i arač
sin Andrija, arač
sin Petar, arač
sin Marko, arač
unuk Živko, tri godine star
unuk Toma, novorođenče

4. Pavle Marković, porez i arač
sin Timotije, arač
sin Ilija, arač
sin Teodosije, arač
sin Jovan, tri godine star

5. Jovan Šiljković, porez i arač
sin Nikola, arač
sin Đorđe, arač

6. Petar Stefanović, porez i arač
sin Mitar, arač
sin Lazar, arač
sin Pavle, arač
sin Vićentije, arač

7. Nedeljko Šiljković, mučan, oslobođen poreza

8. Mihajlo Stefanović, porez i arač
sin Ninko, arač
sin Milovan, dve godine star

9. Petar Mijailović, porez i arač
brat Periša, porez i arač
brat Sima, porez i arač
sin Marko, arač
sin Vilip, arač
sin Mihailo, pet i po godina star
sin, novorođenče

10. Mitar Novaković, porez i arač
brat Ranko, šest godina star
sin Teodor, šest godina star
sin Dimitrije, arač
sin Janko, dve godine star

11. Ostoja Petrović, porez i arač
brat Stojan, porez i arač
brat Jovan, porez i arač
brat Lazar, porez i arač
sin Ranko, arač
sin Obrad, arač
sin Vilip, šest meseci star

12. Jovan Arsenović, porez i arač
sin Tadija, arač
sin Mitar, arač
pastorak Pavle, arač

13. Pavle Mijailović, porez i arač
sin Ranko, porez i arač
sin Srećko, arač
sin Obrad, šest godina star
sin Đorđe, tri godine star

14. Jovan Selak, porez i arač
brat Prodan, porez i arač
sin Lazar, arač
sin Sava, tri godine star

Suma: 22 porez, 49 harač

Kraj

_____________________________________________________________________________

Arački tefter iz 1832. godine za selo Sušica kod Valjeva (Valjevska nahija, Podgorska kapetanija)

Arhiv Srbije, Karnegijeva 2, Beograd

Zbirka teftera

Knjiga broj 597 na rolni broj 43, mikrofilm

Arački tefter za selo Sušicu iz 1832. godine ne donosi mnogo noviteta u odnosu na godinu dana stariji tefter. Skororođeni sin Petra Mijailovića dobio je ime Obrad. Ranko i Teodor Novaković, Mihailo sin Petra Mijailovića i Obrad  sin Pavla Mijailović, koji su u prethodnom tefteru imali šest godina, sada imaju sedam i plaćaju arač. Aleksa, pastorak Ilije Šiljkovića, nestao je sa spiska. Mitar, sin Petra Stefanovića, postao je punoletan i sada plaća i porez i arač. I na posletku, Andrija, najstariji sin Vasilja Markovića (budući Andrija Vasiljević), uz ime ima oznaku kmet.

Sadržaj teftera prenosim u celosti:

1. Petar Rebić, porez i arač
sin Tešo, porez i arač
sin Jovica, arač
sin Dimitrije, arač

2. Ilija Šiljković, porez i arač
sin Milovan, porez i arač
unuk Sava, arač
unuk Pavle, tri i po godine star
unuk Mladen, jednu godinu star

3. Vasilj Marković, porez i arač
sin Andrija, arač, KMET
sin Petar, arač
sin Marko, arač
unuk Živko, četiri godine star
unuk Toma, jednu godinu star

4. Pavle Marković, porez i arač
sin Timotije, arač
sin Ilija, arač
sin Teodosije, arač
sin Jovan, četiri godine star

5. Jovan Šiljković, porez i arač
sin Nikola, arač
sin Đorđe, arač

6. Petar Stefanović, porez i arač
sin Mitar, porez i arač
sin Lazar, arač
sin Pavle, arač
sin Vićentije, arač

7. Nedeljko Šiljković, mučan, oslobođen poreza

8. Mihajlo Stefanović, porez i arač
sin Ninko, arač
sin Milovan, tri godine star

9. Petar Mijailović, porez i arač
brat Periša, porez i arač
brat Sima, porez i arač
sin Marko, arač
sin Filip, arač
sin Mihailo, arač
sin Obrad, jednu godinu star

10. Mitar Novaković, porez i arač
brat Ranko, arač
sin Teodor, arač

sin Dimitrije, arač
sin Janko, tri godine star

11. Ostoja Petrović, porez i arač
brat Stojan, porez i arač
brat Jovan, porez i arač
brat Lazar, porez i arač
sin Ranko, arač
sin Obrad, arač
sin Filip, godinu i po star

12. Jovan Arsenović, porez i arač
sin Tadija, arač
sin Mitar, arač
pastorak Pavle, arač

13. Pavle Mijailović, porez i arač
sin Ranko, porez i arač
sin Srećko, arač
sin Obrad, arač
sin Đorđe, četiri godine star

14. Jovan Selak, porez i arač
brat Prodan, porez i arač
sin Lazar, arač
sin Sava, četiri godine star

Suma: 23 porez, 53 harač

___________________________________________________________________________

Tefter čibuka iz 1833. godine za selo Sušica kod Valjeva (Valjevska nahija, Podgorska kapetanija)

Arhiv Srbije, Karnegijeva 2, Beograd

Zbirka teftera

Knjiga broj 335 na rolni broj 23, mikrofilm

Tefter čibuka iz 1833. godine donosi broj ovaca i koza u svakom domaćinstvu u Sušici. Sadržaj teftera prenosim u celosti:

Sušica

1. Andrija Vasiljević, 30 ovaca, 10 koza
   2. Pavle Marković, 25 ovaca, 10 koza
   3. Jovan Arsenović, 30 ovaca, 11 koza
   4. Pavle Mijailović, 40 ovaca, 15 koza
   5. Jovan Selak, 30 ovaca, 25 koza
   6. Ostoja Petrović, 80 ovaca, 30 koza
   7. Mitar Novaković, 35 ovaca, 2 koze
   8. Petar Rebić, 50 ovaca, 15 koza
   9. Petar Stefanović, 25 ovaca
   10. Mihailo Stefanović, 25 ovaca, 10 koza
   11. Milovan Šiljković, 20 ovaca, 10 koza
   12. Nedeljko Šiljković, 20 ovaca
   13. Jovan Šiljković, 5 ovaca
   14. Petar Mijailović, 25 ovaca, 20 koza

ukupno, 440 ovaca, 158 koza

Kraj

___________________________________________________________________________

Spisak poreskih glava iz 1836. godine za selo Sušica kod Valjeva (Valjevska nahija, Podgorska kapetanija)

Arhiv Srbije, Karnegijeva 2, Beograd

Zbirka teftera

Knjiga broj 460 na rolni broj 29, mikrofilm

Spisak poreskih glava iz 1836. godine donosi imena punoletnih muškaraca u Sušici, uz po neku napomenu. Najvažnije razlike u odnosu na arački tefter iz 1832. godine su sledeće: Mijailo i Petar Stefanović sada se prezivaju Mandić, Vasilj Marković je verovatno umro, a nasledio ga je sin Andrija Vasiljević (kmet), Ilija Šiljković je verovatno umro, a nasledio ga je sin Milovan, Jovan Arsenović je verovatno umro, a nasledio ga je sin Tadija. Pored svakog imena stoji „1“ (oporezuje se) ili „/“ (ne oporezuje se):

Sušica

1. Andrija Vasiljević, / – kmet

brat Petar, 1

2. Mijailo Mandić, 1
3. Petar Mandić, 1

sin Mitar, 1

4. Jovo Šiljković, 1 – Nedeljko Šiljković (nap. Ž.S: piše bledim slovima pored)
5. Milovan Šiljković, 1
6. Sava Šiljković, 1
7. Petar Mijailović, 1

brat Periša, 1

brat Sima, 1

8. Pavle Marković, 1
9. Pavle Mijailović, 1

sinovac Ranko, 1

10. Jovan Selak, 1 – kilav(ac)?

brat Prodan, 1

11. Ostoja Petrović, 1

brat Stojan, 1

brat Lazar, 1

brat Jovan, /  – 4^ta poreska glava odobrena

12. Tadija Arsenović, 1
13. Mitar Novaković, 1
14. Petar Rebić, / – oba sina oženio

sin Teša, 1

sin Jovica, 1

Suma:  22 glave

Kraj

PRIREDIO: Saradnik portala Poreklo Života Selaković, potomak gore spomenutog Jovana Selaka.