Poreklo stanovništva sela Kurilo, grad Podgorica (Crna Gora). Prema studiji Pavla S. Radusinovića „Stanovništvo i naselja zetske ravnice od najstarijeg do novijeg doba, druga knjiga“ iz 1991. godine
I ovo selo je, poput Berislavaca i Bistrica, nastalo i razvilo se u najbližoj priobalnoj zoni Skadarskog jezera. Ekološki uslovi za njihov razvoj u prošlosti bili su veoma slični. U istoj mjeri u kojoj su neposredno zavisila od »ćudi« jezera, ona su podjednako bila vezana za pomenute ovdašnje starije i novije komunikacije. Njihovi atari se praktično međusobno »prožimaju«.
Na sjevernoj strani granica Kurila vodi u pravcu močvare zvane Kurilski lug, te dalje na livade — Marištaci i livade do potoka Tare. Odatle se istim potokom od istočne strane nastavlja preko brežuljka Gureze i Stanovića livada do Debelog vrbiša i jezera na jugu, te odatle južnom stranom do Morače i njome sa zapada do Mostina. Tako uokviren, atar sela zahvata površinu od 680 hektara, tj. 6,8 km2.
Mada prve pomene ovog naselja srećemo tek u turskim defterima s kraja XV i prvom polovinom XVI vijeka, osnovano je pretpostaviti da je ono starije naselje. U trouglu izmeću Plavnice, Vranjine i Žabljaka, uključivši i Ponare, ono se vjerovatno mnogo ranije zametnulo. U defteru za Skadarski sandžakat iz 1485. godine ubilježen je Žabljak i selo Kurilo sa 30 kuća, koje su plaćale na obradivo polje 1100 akči. Tursko naselje je bilo sama tvrćava, grad Žabljak, a njemu je pripadalo Kurilo kao varoš, tj. kao naselje hrišćana, kaže Burćev. Navodi se, zapravo, da je »trg iz raseljenog Žabljaka bio prenesen u selo Kurilo, ali je varoš ponovo naseljena i oživljena, u drugoj polovini XVI vijeka, i trg je ponovo vraćen u Žabljak.« Mećutim, prije se može vjerovati da se ovdje radi o Kuriocima koji su u sastavu Ponara, budući da se nalaze na desnoj obali Morače (dok je Kurilo na lijevoj), naspram i blizu Žabljaka. U defter iz 1523. godine upisane su »pojedinačne kuće« u šest sela (Kurilo, Gostilje i druga) preko Morače u Skadarskom sandžaku. »To su kuće iseljenika iz Crne Gore, koje su morali plaćati ispendže u iznosu od 25 akči crnogorskom sandžak-begu. U tim selima zabilježeno je svega trideset pet kuća, a sandžak-begov prihod od tih kuća iznosio je ukupno 875 akči.« I u Kurilu se, kako smo već naveli »proces prelaženja baština iz ruku hrišćana u ruke muslimana drugom polovinom XVI vijeka brzo odvijao«. A samim početkom XVII vijeka Kurilo je, prema popisu M. Bolice (1614) imalo trideset kuća sa sedamdeset osam vojnika.
Godine 1925. Jovićević je u selu evidentirao 36 kuća sa 15 bratstava, a prema zvaničnom popisu ono je tada imalo 38 domaćinstava sa 158 stanovnika. Do 1941. godine broj prvih se smašio na 28, a broj drugih na oko 130. Osam godina kasnije (1948) broj domaćinstava je ostao isti, a stanovnika je bilo 146.
Selo nema zaselaka i predstavlja jednu aglomeracionu cjelinu, u kojoj je prosječno rastojanje pomeću kuća 50—100 m. Od postojećih kuća (1941) prizemnih je bilo 19, a na konobi 10. Dobar dio prizemnih kuća, slično Berislavcima, Bijelom Polju i Bistricama, bio je bez patosa. Uz kuće, u dvorištima su se manje-više svuda nalazile isprepletnim prućem napravljene ili suvomećno graćene i slamom ili barskim ševarom pokrivene pojate. Pa i jedan dio kuća u kojima se stanovalo bio je u selima ovoga kraja tako napravljen. V svim kućama se jedino koristilo ognjište.
Od starih graćevinskih ostataka, koliko se zna, nije još ništa pronaćeno. Ukoliko ih je bilo, u prvom redu na južnom dijelu atara, iz koga se naselje u prošlosti povlačilo prema sjeveru, oni su se našli u močvari, zatrpani nanosima jezera. I ovo selo se, još od srednjega vijeka, nalazilo na putu koji je spajao Žabljak Crnojevića i Plavnicu, odnosno nekadašnji Karabež. Što se tiče crkve i škole, one su im bile zajedničke sa Bijelim Poljem i Bistricama.
Godine 1941. u selu su živjela bratstva:
Matovići (5d); doseljeni iz Vranjine prije oko 140 godina;
Stankovići (2), doseljeni iz Lajkovića prije oko 180 godina;
Baukovići (2) su iz Baukova Dola, doseljeni ovdje iz Ponara prije oko 150 godina;
Radinovići (3) su iz Grbavaca, doseljeni prije oko 110 godina;
Klikovci (2), doseljeni iz Mahale, prije oko 150 godina;
Mirovići (3) iz Mirca, prvo preseljeni u Češljare (Riječka nahija), odatle u Goričane, a ovdje prije oko 140 godina. Najprije su iz Goričana dolazili da obrađuju imanje muslimana (Ljumanovića), a zatim prešli stalno.
Dabanovići (3) su iz Seoca (Crmnice), doseljeni prije oko 150 godina;
Đuranovići (1) su iz Crmnice, doseljeni prije oko 120 godina;
Miranovići (1) su doseljeni iz Bistrica, prije oko 80 godina;
Batrovići (1) su doseljeni iz Bistrica prije oko 60 godina;
Remikovići (2) su doseljeni iz Tološa prije oko 130 godina;
Maraši (2), doseljeni iz Bijelog Polja prije oko 140 godina i Kopitovići (1) doseljeni prije oko 90 godina.
Oc osloboćenja Zete od Turaka do drugog svjetskog rata u Ameriku je radi zarade išlo 9 mještana; svi su se vratili. U migracionom pogledu ovo selo se ističe u periodu izmeću dva posljednja rata. U njemu se, uglavnom, zbog teških uslova života (poplave i malarije), iselilo 23 domaćinstva, i to: 1 (Mirovići) u Goričane, 2 (Bašanovići) u Bijelo Polje, 2 (Radinovići) u Goričane i Golubovce i 2 u Makedoniju), 1 (Bauković) u Mataguže, 3 (Čelebići) u Šušunju i Žabljak Crnojevića, 1 (Klikovci) u Berislavce, 1 (Dabanovići) u Goričane, 1 (Rakčevići) u Goričane, 1 (Buškovići) u Golubovce, 2 (Bajkovići) u Zabjelo i Kosovsku Mitrovicu i 1 (Lambuljići) u Vukovce. Godine 1945. jedna porodica (Matovići) preselila se u Vojvodinu. Tokom rata (1941—45) poginulo je i umrlo 17 mještana.
Selo nije imalo ni bratstveničkih ni seoskih komunica. Stoka se, uglavnom, čuvala na livadama južno od sela ka lugovima, zvanim Kuriljanski lug, Debeli vrbiš, Opalika i Preasli. Na tom kompleksu se, na isti način kao i u susjednim selima u vrijeme povodnja i naročito mriješćenja krapa, lovila riba.
U unutrašnjosti sela glavni putevi su Bajkovića put i Turski pug. Preko njih i njihovih ogranaka porećane su i kuće i imovin- ski kompleksi, čija imena su: Otoka, Bušati, Bastije, Brestić, Turske livade, Stankovine, Begovica, Stankovića livade, Plamenačka tapija, Kopitovića bostani i dr.
IZVOR: Pavle S. Radusinović, “Stanovništvo i naselja zetske ravnice od najstarijeg do novijeg doba, druga knjiga“ iz 1991. godine
Komentari (0)