14. novembra 2009. – U Beogradu umro Sima Ćirković, srpski istoričar i akademik Srpske akademije nauka i umetnosti. Bio je jedan od najvećih poznavalaca srpskog srednjeg veka. Objavio je veliki broj radova i monografija od kojih su najznačajnije “Istorija srednjovekovne bosanske države” i “Srbi u srednjem veku”.
Sima Ćirković je rođen u Osijeku 29. januara 1929. godine. Osnovnu školu učio je u Somboru, gimnaziju u Beogradu (1941 — 1944) i Somboru (1945 — 1948), Istorijsku grupu nauka studirao je na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu (1948 — 1952). Po diplomiranju kraće vreme je službovao u Državnoj arhivi u Zrenjaninu i Narodnoj biblioteci u Beogradu da bi 1955. dobio mesto asistenta u Istorijskom institutu u Beogradu. Na Filozofskom fakultetu je 1957. odbranio doktorsku disertaciju Herceg Stefan Vukčić i njegovo doba (objavljeno kao knjiga 1964. godine). Nedugo zatim je izabran za asistenta, a potom docenta na katedri za istoriju naroda Jugoslavije u srednjem veku na Filozofskom fakultetu u Beogradu (1957). Od tada je do penzionisanja 1994. radio na Fakultetu, od 1963. kao vanredni, od 1968. kao redovni profesor. Bio je prodekan (1964 — 1966) i dekan Filozofskog fakulteta u Beogradu (1974 — 1975).
Izabran je 1972. za dopisnog, a 1981. za redovnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti. U SANU je vršio dužnost zamenika sekretara te sekretara Odeljenja istorijskih nauka, a zatim je bio i generalni sekretar Akademije i član predsedništva.[2] Generalni sekretar SANU bio je u periodu između 1981. i 1985. godine. Postao je član i drugih akademija: JAZU, CANU, VANU, ANUBiH, Académie européenne d’histoire u Briselu.
Osnovna oblast istraživanja Sime Ćirkovića je srednjovekovna istorija južnoslovenskih naroda, a karakteriše ih tematska raznovrsnost, metodološka inovacija, kritičnost i težnja ka sintezi. Izvornu podlogu je širio istraživanjima u arhivima Dubrovnika, Venecije, Hilandara i Budimpešte. Objavio je veliki broj studija o kojim podatke pružaju bibliografije. Trideset studija o opštijim temama sabrano je u knjizi Rabotnici, vojnici, duhovnici, društva srednjovekovnog Balkana objavljenoj u Beogradu 1997. godine.
Uporedo sa već pomenutom disertacijom izašla je knjiga Istorija srednjovekovne bosanske države u Beogradu 1964. godine. Sa grupom autora učestvovao je u pisanju “Istorije Crne Gore”, knj. II, tom 1-2 (1970). Sa Ivanom Božićem, Miloradom Ekmečićem i Vladimirom Dedijerom objavio je knjigu: Istorija Jugoslavije (Beograd 1972, na engleskom jeziku Njujork 1974, na kineskom Peking 1984). Bio je urednik prve knjige “Istorija srpskog naroda” (Beograd, 1981). Knjiga “Srbi u srednjem veku” prvobitno je objavljena na italijanskom (Milano 1992, 1994), prevedena je na francuski (Pariz 1992) i ruski (Moskva 1996), kod nas je objavljena 1995. i 1997. godine. Učestvovao je i u nekim evropskim delima, napisao pregled srednjovekovne prošlosti Zapadnih i Južnih Slovena. (Gli Slavi occidentali e meridionali e l’ area balcanica) za treći tom Il Medioevo, Storia d’Europa (Torino 1995).
Ćirković je sarađivao u većem broju monografija o manastirima (Studenica, Pećka patrijaršija, Esfigmen) i gradovima (Bar, Budva, Golubac, Prijepolje, Smederevo, Sremska Mitrovica, Sombor, Šabac). U dužem periodu se bavio izvorima: priredio je srpske povelje Lavre svetog Atanasija (Pariz, 1982) i srpske povelje manastira svetog Pantelejmona (Pariz, 1982) za ediciju Archives de l’Athos. Preveo je i komentarisao odlomke iz dela Nićifora Grigore i Jovana Kantakuzina do 1341. godine u knjizi VI Vizantijskih izvora (sa Božidarom Ferjančićem), identifikovao je i komentarisao izvore Mavra Orbina (1968), preveo i komentarisao izvore o Kosovskoj bici (1989). Učestvovao je u priređivanjima dela starijih istoričara (S. Novakovića, M. Dinića, LJ. Stojanovića). U novije vreme bavi se istorijom srpske istoriografije. Napisao je veliki broj odrednica u Enciklopediji srpske istoriografije i Leksikonu srpskog srednjeg veka.
U najnovija istoriografska dela akademika Ćirkovića spada knjiga The Serbs („Srbi“, London 2004) objavljena u biblioteci The Peoples of Europe („Narodi Evrope“) britanske izdavačke kuće The Blackwell Publishing. Delo, koje na lucidan i eruditivan način obraćuje srpsku istoriju od doseljavanja Slovena do kraja 20. veka, pojavilo se i u izdanju na srpskom jeziku 2005. i to u identičnoj opremi kao prethodno englesko izdanje. Pored toga, Zavod za udžbenike i nastava sredstva je objavio prvu stručnu monografiju posvećenu najmoćnijem srednjovekovnom vladaru Srbije “Stefan Dušan, kralj i car” (Beograd 2005) koju su zajedničkim radom napisali akademik Ćirković i njegov dugogodišnji prijatelj i saradnik, pokojni Božidar Ferjančić. Monografija o caru Dušanu biće uskoro reizdata sa potpunim kritičkim aparatom u izdanju Vizantološkog instituta SANU.
Sima Ćirković se u svetskoj istoriografiji smatra autoritetom za istoriju srednjovekovne Bosne.
Pročitajte tekst akademika Ćirkovića o seobi Srba u Ugarsku u XIV i XV veku koji je objavljen na portalu Poreklo.
IZVOR: Vikipedija
Komentari (0)