Portal Poreklo objavljuje feljton Miodraga Nedeljkovića „Ko su Šumadinci“, koji je prvi put publikovan 2001. godine u dnevnom listu „Glas javnosti“
Pet rodova iz stare Raške
Kako je Đurđevdan i slava Drobnjaka, to potvrđuje da je ovaj rod istog korena drobnjačkog porekla, što je u njegovom predanju i sačuvano
Markeljića je u Dobrači početkom XX veka bilo 32 kuće, a delili su se na osam ogranaka – Nikolići (9 kuća), Vasilijevići zvani Mijajlovići (5), Markeljići u užem smislu (5), Vukovići (4), Jovanovići (3), Marinkovići zvani Đurđevići (2), Mijajlovići drugi (2) i Stevanovići (2). Nikolići potiču od petorice braće, Nikolinih sinova – Milovana (r. 1802), Koste (r. 1809), Miloša (r. 1813), Sofronija (r. 1817) i Milana (r. 1824).
Vasilijevići, čiji jedan deo nosi prezime Mijajlovići, imaju staro prezime Vulićevići. Rodonačelnik Vasilijevića je Vasilije Vulićević (r. 1782), koji je imao sinove Gavrila (r. 1815), Jovana (r. 1819), Sretena (r. 1823) i Miladina (r. 1828), a rodonačelnik Mijajlovića je Vasilijev sinovac Mijajlo (r. 1817), sin Novaka Vulićevića (r. 1807), koji je imao i sina Nikolu (r. 1826). Markeljići u užem smislu imaju staro prezime Maksimovići. Njihov rodonačelnik je Marko, zvani Markelja (r. 1809), čiji je otac bio Maksim. Marinkovići – drugo prezime Đurđevići (staro prezime Ignjatovići), potiču od Marinko Ignjatović, koji je 1831. godine upisan kao najstariji čovek u selu (r. 1757). Marinko je imao je sinove Jovana (r. 1792), od koga su Jovanovići (v.), Đurđa (r. 1797), čiji se potomci prezivaju Đurđevići, Damjana (r. 1802), Ivana (r. 1805), Stevana (r. 1809) i Živojina (r. 1825). Marinkovići, Jovanovići i Đurđevići su međusobno za koleno bliži nego sa ostalim Markeljićima.
Rodonačelnik Jovanovića – Jovan Marinković (r. 1792) je imao sina Ignjata (r. 1817). Vukovići, Mijajlovići drugi i Stevanovići su kasnije prezimenski izdvojeni od velikog roda Markeljića. Da su sve ove porodice, čiji je skupinski naziv Markeljići, istoga roda i porekla svedoči ista krsna slava – Đurđevdan. Kako je Đurđevdan i plemenska slava Drobnjaka, to potvrđuje da je ovaj rod drobnjačkog porekla, što je u njegovom predanju i sačuvano.
Neposredno posle Markeljića, ili približno u isto vreme kad i oni, odnosno izmeđ Druge seobe (1736) i Kočine krajine (1788), u Dobraču se doseljavaju dva roda – Jovančevići i Radičevići, oba iz Stare Raške – Jovančevići od Sjenice, a Radičevići od Novog Pazara. Jovančevići ili Jovančići, čije je staro prezime Mijailovići, brojali su, prema zapisu Toše Radivojevića, početkom XX veka 13 kuća, podeljenih na pet ogranaka – Dimitrijevići (4 kuće), Aleksijevići (3), Arsenijevići (3), Todosijevići (2) i Tanasijevići (1). Dimitrijevići potiču od Dimitrija Mijailovića (r. 1793), koji je imao sina Mijaila (r. 1824). Aleksijevići potiču od Aleksija (r. 1815), koji je sin Jovana Mijailovića (r. 1795). Arsenijevići potiču od Arsenija Mijailovića (r. 1799), koji je imao sinove Miloša (r. 1822) i Iliju (r. 1828). Todosijevići potiču od Todosija Jovančića (r. 1809), koji je imao sina Obrena (r. 1829). Tanasijevići su se kasnije prezimenski izdvojili iz roda Jovančevića.
Dimitrijevići, Arsenijevići i Aleksijevići su međusobno za koleno bliži, jer vode poreklo od tri rođena brata – Dimitrija, Arsenija i Jovana (Aleksijev otac). Da su svi ovi rodovi zajedničkog porekla svedoči i isto krsno ime – Đurđic. Radičevići su treći osnivački rod sela Dobrače. Početkom XX veka ih je bilo 14 kuća, podeljenih u pet ogranaka – Markovići (5 kuća), Jovanovići (4), Pešići (3), Pavlovići (1) i Stevanovići (1). Pavlovići, čije je staro prezime Milojevići, potiču od Pavla Milojevića (r. 1787), koji je bio kmet u selu 1831. godine. Pavle je imao sinove Miloja (r. 1826) i Mijata (r. 1830). Stevanovići, staro prezime Milojevići, potiču od Stevana (r. 1814), koji je sin Dimitrija Milojevića (r. 1779). Osim Stevana, Dimitrije je imao još tri sina – Lazara (r. 1807), Đorđa (r. 1817) i Petra (r. 1824). Pešići, staro prezime Milojevići, potiču od najmlađeg sina Dimitrija Milojevića – Petra (r. 1824), zvanog Peša.
Stevanovići i Pešići su međusobno za koleno bliži nego sa ostalim Radičevićima, jer potiču od dva rođena brata, Stevana i Petra-Peše, sinova Dimitrija Milojevića, koji su opet za koleno bliži sa Pavlovićima nego sa ostalim Radičevićima, jer je njihov rodonačelnik Pavle rođeni brat Dimitrijev, odnosno Pavle je brat od strica Stevanu i Petru. Markovići i Jovanovići su se kasnije izdvojili pod ovim prezimenima iz okvira velikog roda Radičevića. Da su sve ove porodice zajedničkog porekla vidi se i po istoj slavi. Svi Radičevići (Markovići, Jovanovići, Pavlovići, Stevanovići i Pešići) u Dobrači slave Sv. Petku (27. oktobra), krsno ime koje je u Staroj Raškoj, predelu iz koga su doseljeni, vrlo zastupljeno. Posle Markeljića, Jovančevića i Radičevića, koji su doseljeni 1737-1787. godine, u drugom doseljeničkom talasu, koji je tekao 1788-1803. godine, u relativno mirnom i za Srbe snošljivom razdoblju posle Kočine krajine do Prvog srpskog ustanka, u Dobraču se doseljavaju Vuksanovići, Novakovići, Petrovići i Živkovići. Osim Živkovića, koji dolaze od Zaječara, ostali rodovi dolaze iz Stare Raške – Vuksanovići od Novog Pazara, a Petrovići i Novakovići (u okviru kojih su i Sretenovići) od Sjenice. Vuksanovića je početkom XX veka bilo šest kuća, podeljenih na tri ogranka – Vaskovići (3 kuće), Glišići (2) i Đorđevići (1).
Staro prezime Vuksanovića je Planići, a njihov rodonačelnik je Vuksan Planić (r. 1777), koji je imao sinove Todora (r. 1802), Savka (r. 1809), Đurđa (r. 1814) i Petra (r. 1817). Glišići, čije je staro prezime Ilići, potiču od Gliše Ilića (r. 1782), koji je imao sinove Miloša (r. 1817), Milana (r. 1825) i Srećka (r. 1829). Đorđevići potiču od Đorđa, čiji je sin Obrad Đorđević (r. 1792), koji je imao sinove Vasilja (r. 1817) i Vasilija (r. 1819). Vaskovići potiču od Vasilija, zvanog Vasko (r. 1803). Vasko je rođeni brat Obrada Đorđevića, što znači da su Vaskovići i Đorđevići za koleno međusobno bliži nego sa ostalim Vuksanovićima. Vasko i Obrad su imali još dva brata – Antonija (r. 1811) i Filipa (r. 1812). Da su svi Vuksanovići (Glišići, Đorđevići, Vaskovići) rod, vidi se i na osnovu iste slave – Đurđevdana. Živkovići takođe slave Đurđevdan, Novakovići (Sretenovići) Sv. Nikolu, a Petrovići Sv. Stevana.
U vreme Prvog srpskog ustanka u Dobraču se doseljavaju, najverovatnije 1809. godine, pošto svi dolaze iz Stare Raške, pet rodova – tzv. Karaši, Miloradovići, Ivanovići, Kneževići (od Sjenice) i Pelovići (od Novog Pazara). Ivanovići i Kneževići slave Sv. Jovana, a Pelovići, čije je drugo prezime Savići, slave Sv. Nikolu.
IZVOR: Mile Nedeljković, “Ko su Šumadinci”, Glas javnosti 16. maj 2001. godine
Komentari (0)