Portal Poreklo objavljuje feljton Miodraga Nedeljkovića „Ko su Šumadinci“, koji je prvi put publikovan 2001. godine u dnevnom listu „Glas javnosti“
Talasi iz Crne Gore
Srbi iz Crne Gore osnovali su sela Baljkovac i Beloševac
Ako se danas gleda sastav stanovništva Gruže, vidi se da u ovom predelu ima žitelja čiji su preci došli iz više od dvadeset srpskih oblasti. Međutim, ubedljivu prevagu u toj masi imaju doseljenici sa Kosova i od Sjenice.
U Vitanovcu, koji je bio glavna stanica za skretanje i dalje razvođenje stanovništva u Šumadiju, oko 1735. godine je sveštenik Sava Nedeljković, poreklom iz Koznika. U Staroj Raškoj postoje, ne tako udaljena jedno od drugog, tri sela Koznik – jedno je zaselak Duge Poljane, drugo zaselak Čebinca, a treće je selo kod Trnave u okolini Novog Pazara. Iz ove okoline je najstarija porodica u Vitanovcu – Milići, zvani Melajci (9 kuća 1923), očito doseljeni iz Melaja, sela koje danas administrativno pripada opštini Tutin, ali je bliže Novom Pazaru, jer se nalazi na Pešterskoj visoravni. Današnji žitelji Melaja govore dvojezično (srpski i šiptarski), i, prema popisu 1991. godine, od njih 666 je 657 muslimana. Put iz Melaja vodi između dva Koznika, kuda su početkom XVIII veka preci Milića, preseljujući se u Vitanovac, morali proći, a za njima i pop Sava. Istim putem, verovatno u isto vreme, došli su u Vitanovac Kolakovići (3 kuće) iz Kolašina, koji su „menjali slavu, da ih Turci ne pronađu”, Jovanovići (4 kuće) i Jelići (5 kuća), dobegli „odnekud iz starog Novopazarskog Sandžaka”, Stojanovići (Stančići), Milovanovići (Vićovci) i Jakovljevići iz Novog Pazara, kao i Radovanovići (staro prezime Lukovići) iz Starog Vlaha, dok su kasnije od Sjenice došli Babići (11 kuća 1923).
Iz Crne Gore je Damjan Janković, sveštenik oko 1735. godine u Bačini. Bliže njegovo poreklo je iz Morakova kod Nikšića, a nuriju je, pre dolaska u Bačinu, imao u selima oko Rožaja. U Bačini su Kneževići (48 kuća 1902), Rakići, Gmitrovići, Markovići (Savići, Kupinići), Kajdunci (Ćirići), Čolakovići (Žajkovići, Đorđevići), Gavrilovići i Obradovići, svi kosovsko-metohijska selidbena struja.
U to vreme su doseljenici iz Crne Gore osnovali sela Baljkovac i Beloševac.
Baljkovac su osnovali Bankovići (od kojih su nastali i današnji Đerasimovići) i Bojanići (od kojih su kasnije nastali rodovi Vukomanovići, Jakovljevići, Pavlovići, Antonijevići, Arsenijevići, Jankovići, Ljubisavljevići, Mijailovići, Radenkovići, Blagojevići, Vukosavljevići, Gavrilovići, Gmitrovići, Đurđevići i Maksimovići). Bankovići su došli iz Bjelopavlića, što se vidi i po očuvanoj plemenskoj slavi (Sv. Petka), a Bojanići iz Drobnjaka, sačuvavši takođe plemensku slavu (Đurđevdan).
Beloševac su zapravo osnovali Papići, doseljeni iz sela Beloševca na Kosovu, davši tako ime novom naselju. No Papići su se zatrli, a jedan njihov ogranak je otišao ka Valjevu, gde su zasnovali selo istoga imena – Beloševac (tamo se prezivaju Pejićani). Život u Beloševcu kod Kragujevca su obnovili i održali Katančevići (od kojih su nastali Marjanovići, Glišići i Paunovići, zvani Pavlovići) i Šabovići, čije je staro prezime Kurudinovići (od kojih vode poreklo sadašnji rodovi Sretenovići, zvani Zdravkovići, Damnjanovići, Jovanovići, Laketići, zvani Jakovljevići i Radovići, kao Kurudinovići – Vukovići, Mirkovići i Čajovići, zvani Milenkovići u Baljkovcu). Katančevići su došli iz sela Lopate, kod Lijeve Rijeke u Crnoj Gori (u ovoj Lijevoj Rijeci, kod Podgorice, takođe su, u seljakanju, boravili neko vreme i Karađorđevi preci), a Šabovići su došli iz Rovina (u blizini Bata kod Cetinja).
IZVOR: Mile Nedeljković, “Ko su Šumadinci”, Glas javnosti 5. mart 2001. godine
Komentari (0)