Pljevlja i okolna sela

2 komentara

1. 31. avgust 2017. u 08:19

   vojislav ananić

   http://pljevlja.travel/pljevlja/o-pljevljima/

   Odgovori

2. 21. novembar 2017. u 12:08

   Vojislav Ananić

   Varnava Rosić (Petar), patrijarh (Pljevlja, 29. VIII 1880 — Beograd, 23. VII 1937)

   Osnovnu školu završio je u Pljevljima 1892. a Bogoslovsko-učiteljsku školu u Prizrenu 1900, koji je tada još bio pod osmanskom vlašću. Tada se potpuno opredelio za sveštenički poziv i obrazovanje nastavio u Duhovnoj akademiji Ruske pravoslavne crkve u Petrogradu, razvijajući se pod uticajem svog duhovnog oca, rektora akademije episkopa Sergija. Duhovnu akademiju završio je 1905, stekavši naučni stepen kandidata bogoslovlja. U Petrogradu je 30. aprila iste godine primio monaški postrig, posle sedam dana proizveden u čin jerođakona, a zatim i u jeromonaha. Školovanje u Rusiji stvorilo je kod njega trajnu vezanost za tu zemlju i za rusko pravoslavlje. Po završetku školovanja otišao je u Carigrad i brzo se povezao sa mnogobrojnom srpskom kolonijom. Ubrzo po dolasku postao je upravnik tamošnje srpske škole, a zatim i sveštenik pri poslanstvu Kraljevine Srbije. Bio je aktivan saradnik Carigradskog glasnika. Boraveći u Carigradu uspostavio je bliske veze sa strukturama carigradske Vaseljenske patrijaršije. Zahvaljujući tada stabilnim odnosima Kraljevine Srbije i Osmanskog carstva, posle posete kralja Petra I Carigradu, rukopoložen je za episkopa veleško-debarskog 18. marta 1910, na preporuku srpske vlade. Rukopoložila su ga petorica arhijereja Vaseljenske patrijaršije jer je i sam tada pripadao toj crkvi. Nosio je titulu episkopa glavinskog. Njegovim rukopoloženjem učinjen je još jedan korak u ograničavanju dometa bugarske egzarhijske propagande u Makedoniji. Balkanske ratove i oslobođenje Makedonije dočekao je u svojoj eparhiji. Nakon okončanja Drugog balkanskog rata svi egzarhijski episkopi udaljeni su sa prostora koji su Bukureštanskim mirovnim ugovorom pripali Kraljevini Srbiji. U stvorenom upravnom provizorijumu u crkvenim poslovima, zato što zbog ratova nije bilo moguće odmah urediti crkvenu strukturu u novooslobođenim oblastima, upravljao je celokupnom crkvom u srpskoj Makedoniji. Jesen 1915, kada je Srpska vojska otpočela povlačenje preko Albanije, Crne Gore i Makedonije, dočekao je u Bitolju, odakle je sa nekim vojnim jedinicama odstupio prema Solunu. Iz Soluna je otišao na Krf, gde je boravio do početka 1917, kada je po nalogu srpske vlade krenuo u diplomatsku i crkvenu misiju u Rusiju. U Moskvi je, u svojstvu predstavnika Srpske crkve, prisustvovao obnavljanju institucije ruskog patrijarha, i ustoličenju patrijarha Tihona. Njegova vezanost za Rusku crkvu došla je i tada do izražaja. Bio je svedok revolucionarnih zbivanja u Rusiji 1917. i kao dobar poznavalac ruskih prilika upozoravao kakve će teške posledice to proizvesti po zemlju i narod. Kasnije, kao patrijarh, u svojim poslanicama ukazivao je u kakvom su se teškom položaju posle Oktobarske revolucije našli ruski narod, crkva i država. Po završetku Prvog svetskog rata vratio se u zemlju i upravljao kao administrator svim eparhijama u Južnoj Srbiji (1919—1920), čiji administrativni status i dalje nije bio jasno uređen. Za mitropolita skopskog izabran je 17. novembra 1920. Na čelu Skopske mitropolije obnovljene Srpske pravoslavne patrijaršije ostao je do 12. aprila 1930, kada je na patrijaraškom prestolu nasledio umrlog patrijarha Dimitrija. Na čelu crkve bio je u vreme kada se politička situacija u zemlji i u Evropi sve više komplikovala. U govorima i poslanicama ukazivao je na opasnost od narastajuće pojave nacizma u Evropi, kao i od sve otvorenijih težnji za rasturanje države. Odan kraljevskom domu, veoma teško je primio vest o smrti kralja Aleksandra I Karađorđevića, smatrajući da su time potkopani temelji države i da nema autoriteta koji bi mogao da ga u zemlji zameni. Nakon kraljeve smrti vlada Milana Stojadinovića je, izgovarajući se državnim razlogom, nastavila rad na izradi i sklapanju konkordata sa Rimokatoličkom crkvom, čiji je nacrt nasledila još od prethodne vlade Bogoljuba Jevtića. Kriza oko konkordata počela je još 1935, da bi se rasplamsala 1937. S obzirom na to da se predloženim konkordatom Rimokatolička crkva u Kraljevini Jugoslaviji stavljala u privilegovan položaj u odnosu na pravoslavnu, a da je njen centar moći bio izvan kontrole države, pravoslavna crkvena jerarhija na čelu sa patrijarhom odlučno se suprotstavila njegovom usvajanju. I patrijarh Varnava i Sveti sinod su se o tome više puta javno oglašavali. Pokušaji predsednika vlade Milana Stojadinovića da se u Zakon o konkordatu naknadno unesu ispravke koje bi značile da po njegovom usvajanju povlastice date Rimokatoličkoj crkvi automatski važe i za druge verske zajednice, nisu bili dovoljno ubedljivi. Javno mnjenje je bilo uznemireno, posebno od kako se patrijarh razboleo od misteriozne bolesti za koju se smatralo da je posledica trovanja. Ubrzo, 19. jula 1937, desila se tzv. Krvava litija, sukob žandarmerije i pravoslavnih sveštenika i vernika, koji su od Saborne crkve, posle molepstivija za zdravlje bolesnog patrijarha, krenuli ka crkvi Svetog Save na Vračaru. Javnost je dodatno bila iritirana činjenicom da je na čelu Ministarstva unutrašnjih poslova, koje je rukovodilo oštrom policijskom akcijom, bio rimokatolički sveštenik Korošec. Sumnjalo se da je patrijarha otrovala vlada ili policija, što je potkrepljivano saznanjem da su dva njegova kuvara, pošto se za bolest saznalo, nestala. Patrijarhova dva brata, koja su došla da ga posete, takođe su se iznenada teško razbolela. Patrijarh je umro četiri dana nakon Krvave litije i sahranjen u crkvi Svetog Save. Uzrok njegove smrti nikada nije sa sigurnošću utvrđen. Ubrzo za njim od iste bolesti umrla su i njegova dva brata.
   U vreme njegove uprave stanje pravoslavne crkve u državi je gotovo u potpunosti uređeno. Doneti su Ustav Srpske pravoslavne patrijaršije, sprovodbene naredbe i reorganizovana mreža eparhija. Pomagao je zidanje novih i obnovu starih crkava i manastira, a posebnu pažnju posvećivao je unapređenju misionarskog rada, crkvenog bogosluženja i položaja monaštva. U njegovo vreme sagrađena je zgrada Srpske pravoslavne patrijaršije u Beogradu i otpočeta gradnja novog hrama Svetog Save na Vračaru.

   LITERATURA: Milan Stojadinović, Ni rat ni pakt, Jugoslavija između dva rata, Rijeka 1970; Todor Stojkov, Vlada Milana Stojadinovića 1935—1937, Beograd 1985; Dragoljub Živojinović, Dejan Lučić, Varvarstvo u ime Hristovo, novi prilozi za Magnum Crimen, Beograd 1988; Memoari patrijarha srpskog Gavrila, Beograd 1990; Đoko Slijepčević, Istorija Srpske pravoslavne crkve, II, Beograd 1991; Sava [Vuković], Istorija Srpske pravoslavne crkve u Americi i Kanadi 1891—1941, Kragujevac 1994; Sava [Vuković], Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka, Beograd, Podgorica, Kragujevac 1996.

   Dragoljub R. Živojinović

   Odgovori