Grad Subotica:
Aleksandrovo (do 1904. zasebna opština, sada gradska četvrt), Bajmok, Bački Vinogradi (do 1947. godine Kraljev Breg), Bačko Dušanovo (do 1978. godine Dušanovo), Bikovo, Višnjevac, Gornji Tavankut (do 1978. deo Tavankuta), Donji Tavankut (do 1978. deo Tavankuta), Đurđin, Kelebija, Ljutovo (do 1978. deo Tavankuta), Mala Bosna, Mišićevo (do 1978. deo Bajmoka), Novi Žednik (do 1978. deo Žednika), Palić, Stari Žednik (do 1978. deo Žednika), Subotica, Hajdukovo (do 1978. deo Palića), Čantavir i Šupljak.
29. novembar 2016. u 12:40
vojislav ananić
MALA BOSNA (1.488 st.), ratarsko i stočarsko (48,1% agrarnog st.) seosko naselje zbijenog (panonskog) tipa, na (118 m) lesnoj zaravni, s obe strane magistralnog puta Subotica-Sombor, 10 km JZ od Subotice. Pripada K.O. Donji Grad (15.499 ha). Linijskog je oblika (SI-JZ), duž druma, sa nekoliko salaša u okruženju. Objedinjuje više celina: Selo (Mala Bosna), glavni deo naselja pored pomenutog puta, Mačkov salaš, Ivkovićev kraj i dr. Stvorena je sašoravanjem salaša duž pomenutog puta na pustari Šebešić, koja je bila vlasništvo Janoša Hunjadija (Sibinjanin Janko). Pretpostavlja se da je pustara bila naseljena u vreme (1880) osnivanja današnjeg naselja pod imenom Bosna. Kasnije dobija današnji geografski naziv. St. je nacionalno raznovrsno – Hrvati (41,3%), Bunjevci (26,5%), Mađari (10,4%) i dr. Indeks demografskog starenja (đ) kreće se u rasponu od 0,2 (1961) do 0,8 (1991). Vodosnabdevanje je centralno (44,8% domaćinstava) i individualno (sopstveni vodovodi – 37,9%, kopani i bušeni bunari – 16% i dr.). Ima osmorazrednu OŠ (šk. 2000/01. – 126 učenika), zdravstvenu stanicu, poštu i dr.
Dr Jovan Dinić, Dragica Gatarić
Izvor: GEOGRAFSKA ENCIKLOPEDIJA naselja SRBIJE POD RUKOVODSTVOM PROF. DR SRBOLJUBA Đ. STAMENKOVIĆA
29. novembar 2016. u 12:41
vojislav ananić
MIŠIĆEVO (509 st.), ratarsko-stočarsko (29,1% agrarnog st.) seosko naselje zbijenog (panonskog) tipa, na (116 m) lesnoj zaravni, s obe strane magistralnog puta Subotica-Sombor, 17 km JZ od Subotice. Pripada K.O. Bajmok (13.005 ha). Osnovu naselja čine tri paralelne ulice, pravca SI-JZ, od kojih centralna predstavlja deo pomenutog puta, i jedna poprečna (SZ-JI). Spada u planski formirana naselja na isparcelisanom veleposedničkom zemljištu posle I svetskog rata. Prvobitno predstavlja fizionomski i administrativni deo susednog Bajmoka. Status samostalnog naselja dobija 1978. god. St. je etnički mešovito – Bunjevci (35,4%), Srbi (33,2%), Hrvati, Mađari, Crnogorci i dr. Indeks (đ) demografskog starenja 1991. iznosi 1. Vodom se snabdeva preko javnog (87% domaćinstava) i sopstvenih vodovoda (3,6%) i iz kopanih bunara (9,4%). Ima četvororazrednu OŠ (šk. 2000/01. – 11 učenika) i dr.
Dr Jovan Dinić, Dragica Gatarić
Izvor: GEOGRAFSKA ENCIKLOPEDIJA naselja SRBIJE POD RUKOVODSTVOM PROF. DR SRBOLJUBA Đ. STAMENKOVIĆA
29. novembar 2016. u 12:41
vojislav ananić
NOVI ŽEDNIK (2.932 st.), ratarsko i stočarsko (13,1% agrarnog st.) seosko naselje zbijenog (panonskog) tipa, na (107 m) lesnoj zaravni, s obe strane magistralnog puta i železničke pruge Subotica-Novi Sad, 20 km južno od Subotice. Pripada K.O. Žednik (11.832 ha). Fizionomsko jezgro današnjeg naselja formirano je početkom XX v. Do 1978. predstavlja jedno naselje – Žednik (1921. – 1.820 žitelja), koje objedinjuje sedam fizionomskih delova: Donji Verušić, Novi Žednik, Pavlovac, Stari Žednik, Zobnaticu, Žednik koloniju i Žednik salaše, sa danas samostalnim selom Stari Žednik. St. je većinom srpsko (55,8%), doseljeno uglavnom posle I svetskog rata, a ima Bunjevaca (12,8%), Hrvata (9,9%), Mađara (8,8%) i dr. Indeks demografskog starenja (j5) kreće se u rasponu od 0,3 (1961) do 0,7 (1991). Vodosnabdevanje je centralno (88,6% domaćinstava) i individualno (sopstveni vodovodi – 8,1%, kopani i bušeni bunari – 3% i dr.). Ima osmorazrednu OŠ ”Bosa Milićević” (šk. 2000/01. – 282 učenika), zdravstvenu stanicu, apoteku, poštu, zemljoradničku zadrugu, železničku i autobusku stanicu, lokalnu pijacu (pazarni dani – sreda i subota) i dr.
Dr Jovan Dinić, Dragica Gatarić
Izvor: GEOGRAFSKA ENCIKLOPEDIJA naselja SRBIJE POD RUKOVODSTVOM PROF. DR SRBOLJUBA Đ. STAMENKOVIĆA
29. novembar 2016. u 12:42
vojislav ananić
STARI ŽEDNIK (2.323 st.), ratarsko i stočarsko (31,1% agrarnog st.) seosko naselje zbijenog (panonskog) tipa, na (110 m) lesnoj zaravni, zapadno od magistralnog puta i železničke pruge Novi Sad-Subo- tica, 17 km južno od Subotice. Pripada K.O. Žednik (11.832 ha). Obuhvata više fizionomskih delova: Stari Žednik, glavni deo naselja, Novo naselje, više salaša u okruženju i dr. U pisanom dokumentu pod današnjim nazivom pominje se 1492. kao selo na pustari. Posle proterivanja Turaka ulazi u sastav subotičke opštine. Do 1978. predstavlja jedno naselje – Žednik (1921. – 1.820 žitelja), koje objedinjuje sedam fizionomskih delova: Donji Verušić, Novi Žednik, Paloaac, Stari Žednik, Zobnaticu, Žednik koloniju i Žednik salaše, sa danas samostalnim selom Novi Žednik. St. je etnički mešovito (Hrvati 27,6%, Mađari 23%, Bunjevci 16,8%, Srbi 7% i dr.). Indeks (j5) demografskog starenja 1991. iznosi 0,8. U centru sela nalazi se katolička crkva. Vodosnabdevanje je centralno (76% domaćinstava) i individualno (sopstveni vodovodi – 17,1%, kopani i bušeni bunari – 6,9%). Ima osmorazrednu OŠ ”Pionir” (šk. 2000/01. – 206 učenika), zemljoradničku zadrugu, poštu, lokalnu pijacu (pazarni dan – četvrtak) i dr. Proizvodnja povrća tržišno je orijentisana.
Dr Jovan Dinić, Dragica Gatarić
Izvor: GEOGRAFSKA ENCIKLOPEDIJA naselja SRBIJE POD RUKOVODSTVOM PROF. DR SRBOLJUBA Đ. STAMENKOVIĆA
29. novembar 2016. u 12:43
vojislav ananić
ĐURĐIN (1.911 st.), ratarsko-stočarsko (41,1 % agrarnog st.) seosko naselje zbijenog (panonskog) tipa, na (114 m) lesnoj zaravni i levoj strani Dolca, izvorišnog kraka Krivaje, s obe strane lokalnog puta Stari Žednik-Mišićevo, pored železničke pruge Subotica-Crvenka, 16 km JZ od Subotice. Površina atara iznosi 7.035 ha. Fizionomskim sklopom objedinjuje dve celine: Đurđin, glavni deo naselja, i više okolnih delova (salaša, šorova i sl.) – Malu Peštu, Đulića šor, Milodanovića šor i dr. Spada u stara naselja. Prvi put se pominje 1492. u sastavu feudalnog dobra Jovana Korvina. Docnije se navodi u biskupskim poreskim knjigama i turskim defterima. Od 1702. administrativno pripada Subotici. God. 1921, kada se navodi kao pustara, broji 718 žitelja. St. je nacionalno mešovito – Hrvati (34,7%), Bunjevci (21,7%), Srbi (20,2%), Mađari (7%) i dr. Indeks demografskog starenja (c) kreće se u rasponu od 0,2 (1961) do 0,9 (1991). Katolička crkva nalazi se u centru sela. Vodosnabdevanje je kolektivno (68,3% domaćinstava) i individualno (sopstveni vodovodi – 22,3%, kopani i bušeni bunari – 9,1% i dr.). Ima osmorazrednu OŠ “Vladimir Nazor” (šk. 2000/01. – 179 učenika), zdravstvenu stanicu, poštu, lokalnu pijacu (pazarni dan – petak) i dr.
Dr Jovan Dinić, Dragica Gatarić
Izvor: GEOGRAFSKA ENCIKLOPEDIJA naselja SRBIJE POD RUKOVODSTVOM PROF. DR SRBOLJUBA Đ. STAMENKOVIĆA
29. novembar 2016. u 12:44
vojislav ananić
HAJDUKOVO (2.627 st.), pogranično (ka Mađarskoj) seosko naselje (33,9% agrarnog st.) razbijenog (panonskog) tipa, na (105 m) peskovitom terenu Subotičke peščare, između severne obale Ludoškog jezera i državne granice, s obe strane međunarodnih komunikacija (Subotica-Horgoš-Segedin) – automobilskog puta i železničke pruge, 11 km istočno od Subotice. Pripada K.O. Palić (10.947 ha). Povezuje više odvojenih fizionomskih delova raspoređenih od jezera do državne granice (Hajdukovo, na jezerskoj obali, Crni šor, Kasabin šor, Tatarinov salaš, Tumbasov salaš i dr.). U ataru se nalazi nedovoljno istraženo mezolitsko arheološko nalazište Pereš (kulturno dobro od 1950) i sinagoga. Spada u mlada naselja. Formirano je početkom XX v. sašoravanjem salaša. Do 1978, kada dobija status samostalnog naselja, predstavlja fizionomski deo urbanog tkiva Palića. St. je pretežno mađarsko (88,5%), a ima Srba (3,4%), Bunjevaca, Hrvata i dr. Indeks (j5) demografskog starenja 1991. iznosi 0,8. Vodom se snabdeva preko sopstvenih vodovoda (73,1% domaćinstava), iz bušenih (20,8%) i kopanih bunara (5,2%) i dr. Ima osmorazrednu OŠ ”Petefi brigada” (šk. 2000/01. – 181 učenik), zdravstvenu stanicu, poštu, železničku i autobusku stanicu, lokalnu pijacu (pazarni dan – subota) i dr. U intenzivnoj i tržišno orijentisanoj agrarnoj proizvodnji vodeći značaj ima voćarstvo i vinogradarstvo.
Dr Jovan Dinić, Dragica Gatarić
Izvor: GEOGRAFSKA ENCIKLOPEDIJA naselja SRBIJE POD RUKOVODSTVOM PROF. DR SRBOLJUBA Đ. STAMENKOVIĆA
29. novembar 2016. u 12:45
vojislav ananić
ČANTAVIR (7.940 st.), agro-industrijsko (26,5% agrarnog st.) naselje zbijenog (panonskog) tipa, u plitkoj dolini Čika, desne pritoke Tise, 21 km JI od Subotice. Površina atara iznosi 9.233 ha. Prostire se u visinskom pojasu 98-104 m. Podeljen je na dve glavne fizionomske celine: Čantavir i Čantavir salaše. Pripada starim, planski oblikovanim i urbanistički strukturiranim naseljima, sa uređenom centralnom zonom, gde je locirana osmorazredna OŠ “Narodni heroji” (počela sa radom 1800; šk. 2000/01. – 787 učenika), bioskop, zdravstvena stanica, apoteke, pošta, robna kuća i drugi sadržaji. Pominje se 1462. u sastavu Čongradske županije, a tokom turske vladavine pripada Segedinskoj nahiji. U drugoj polovini XVIII v., kada postaje značajan zanatski (sa više zanatskih cehova – kovački, krojački, tkački, čizmarski i dr.) i trgovački centar (dva vašara poznata po trgovini stokom), ponovo je naseljen Mađarima. God. 1921. broji 1.648 domova i 9.192 žitelja. St. je preovlađujuće mađarsko (96%), a ima Srba, Hrvata, Bunjevaca, Roma i dr. Indeks demografskog starenja (c) kreće se u rasponu od 0,5 (1961) do 1 (1991). U naselju se nalaze dve crkve: katolička i pravoslavna Silaska sv. Duha (kuća osvećena za bogomolju) podignuta 1959. (obnovljena 1991). Električno osvetljenje dobija početkom 1927, kada je izgrađena elektrana (mlin) u vlasništvu Mihajla Varge, a vodosnabdevanje je kolektivno (94% domaćinstava) i individualno (kopani bunari – 3,3%, sopstveni vodovodi – 2% i dr.). Agrarna proizvodnja je intenzivna i tržišno orijentisana, a poseban ekonomski značaj ima stočarstvo (govedarstvo i svinjogojstvo). Pored poljoprivrede, zanatstva i trgovine, znatan ekonomski značaj ima pijaca (pazarni dani – četvrtak i nedelja), mlinarska, metalska, ciglarska i drvna industrija. Nivo razvijenosti i značaj spoljnih funkcija daju mu karakter mešovitog naselja.
Dr Jovan Dinić, Dragica Gatarić
Izvor: GEOGRAFSKA ENCIKLOPEDIJA naselja SRBIJE POD RUKOVODSTVOM PROF. DR SRBOLJUBA Đ. STAMENKOVIĆA
29. novembar 2016. u 12:45
vojislav ananić
ŠUPLJAK (1.427 st.), ratarsko-stočarsko (53,7%agrarnog st.) seosko naselje zbijenog tipa, na (102 m) kontaktu zone lesa i peska, u neposrednoj blizini južne i zapadne obale Ludoškog jezera, 14 km zapadno od Subotice. Pripada K.O. Palić (10.947 ha). Ludoško jezero (3,14 km2), dužine oko 7 km, širine oko 200 m, predstavlja zakonom zaštićen rezervat ptica (ušao u popis rezervata ptica selica koji su sačinile Ujedinjene nacije). Naselje je drumskog oblika sa tri fizionomska dela: Šupljak (Selo), pored južne obale Ludoškog jezera, i dva uz zapadnu obalu – Ludoš i Čurgo. Spada u salašarska sela. Pouzdano se može tvrditi da je sadašnje naselje osnovano na mestu nekog starog, jer se Ludoš kao parohija pominje 1335. god. Posle proterivanja Turaka, Ludoš je pripojen Subotici i od tada počinje njegovo masovno naseljavanje. God. 1921, kada se navodi kao pustara, Š. broji 4.527 žitelja. Današnje st. je uglavnom mađarsko (87,9%), a ima i ostalih etničkih pripadnika (Bunjevci, Hrvati, Srbi i dr.). Indeks demografskog starenja (U kreće se u rasponu od 0,4 (1961) do 1,2 (1991). Katolička crkva podignuta je 1832. god. Vodom se najvećim delom snabdeva preko sopstvenih vodovoda (66,9% domaćinstava) i iz bušenih (17%) i kopanih bunara (15,4%). Ima četvororazrednu OŠ (počela sa radom 1832; šk. 2000/01. – 50 učenika), salaš (1901-1913) – objekat stambene arhitekture (kulturno dobro od 1993), zdravstvenu stanicu, robno- stočne vašare (svake prve nedelje u mesecu od marta do novembra) i dr. Pored međunarodnog puta Beograd-Budimpešta, u Ludoškom šoru, nalazi se prva privatna savremena farma nojeva (smatra se da su Turci početkom XV v. doneli nojeve u Evropu) u našoj zemlji. U poljoprivrednoj proizvodnji preovladava gajenje duvana, paprike, žitarica i industrijskog bilja, a znatan značaj ima i ribolov.
Dr Jovan Dinić, Dragica Gatarić
Izvor: GEOGRAFSKA ENCIKLOPEDIJA naselja SRBIJE POD RUKOVODSTVOM PROF. DR SRBOLJUBA Đ. STAMENKOVIĆA
22. mart 2017. u 07:50
vojislav ananić
SUBOTICA
Subotica i njena okolina leže na geološkoj granici, prastaroj vodomeđi, koja se proteže između severne prostrane peščare i južne diluvijalne lesne visoravni – černozemja. Ovaj sistem vodosliva povezuje dve velike susedne reke Tisu i Dunav. On obuhvata više potoka – Krivaja, Čikerija, Kireš, takođe mnogobrojne močvare Rogina bara, Jasibara ili nekoliko kilometara dugačak produžetak Palićkog jezera ispod Aleksandrova i tri jezera: Ludoško, Kelebijsko i Palićko. Taj geografski položaj je određivao istoriju grada i okoline.
Subotica se prvi put spominje u drugoj polovini 13. veka. O životu ljudi na ovom području govore arheološki nalazi stariji od 3000 godina. Prvo zabeleženo ime je Zabatka, a do današnjeg dana grad je nosio ime Maria-Theresiopolis, Maria Theresienstadt, Szabadka, Subotica i još dve stotine drugih. Grad se razvio iz malog naselja na raskršću puteva od severa prema jugu i od istoka prema zapadu. Subotički posed često je menjao vlasnike, od kralja Alberta, Janoša Hunjadija, Matije Korvina, Janoša Pongraca (koji je sagradio tvrđavu 1470) do kralja Vladislava II i porodice Török. Između Mohačkog boja i konačnog pada pod Turke 1542., Subotica je nakratko bila pod vlašću Jovana Nenada Crnog, kojeg su pristalice Ferdinanda nazivali nasilnikom i razbojnikom a erdeljskog grofa Ivana Zapolje carem.
Pod vlast Austro-Ugarske vratila se 1686. 1743. je Subotica proglašena slobodnim gradom, a 1779. i slobodnim kraljevskim gradom. Taj se datum pokazao kao jedan od najvažnijih u istoriji grada. Počevši s tim događajem, grad se zove Maria-Theresiopolis. Od tada pa do raspada Austro-Ugarske Subotica se razvijala sve brže i brže. Poseban procvat doživela je krajem 19 veka do početka 1. svetskog rata, kada se u kratkom vremenu razvila u moderan srednjeevropski grad. U to vreme izgrađena je većina građevina koje i danas svojom lepotom daju gradu dušu. 1869. u Suboticu stiže prvi voz, 1896. izgrađena je električna centrala, a 1897. krenuli su tramvaji.
Pod vlast Kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca Subotica je potpala ulaskom Srpske vojske u Francusku vojsku 1918., što je ozakonjeno Trojanskim ugovorom 1920. Grad se razvijao i dalje, ali bitno sporije, jer mu politička klima nije bila naklonjena. 1918 godine Subotica je bila 3. grad po veličini u državi sa oko 100.000 stanovnika i od tog vremena stagnira. U međuvremenu su je po veličini pretekli mnogi drugi gradovi.
Većina važnih Subotičkih građevina izgrađena je u Zlatnom dobu, krajem 19. i početkom 20. veka. Kako je to bilo doba kulminacije secesije, te građevine su gotovo bez izuzetka građene u tom stilu, a prepoznatljive su kao vredni primeri Mađarske varijante.
Jezero Palić, je na kraju prošlog veka bilo jedno od najpoznatijih lečilišta i sportstki centar srednje Evrope. Interesantno je, da je razvoj Palića bio započet u periodu zloglasne Bahove ere. Sve više imućnijih građana ja započeo gradnju na obalama Palićkog jezera, koji je raspolagalo sa muljem lekovitih svojstava. Sve to je u neku ruku imalo psihološku pozadinu, bio je to beg u prirodu od pritiska vlade. Stavrni razvoj je donela izgradnja pruge Segedin-Subotica (1869. god.). Nakon što je bila izgrađena sadašnja zgrada železničke stanice (1887.), na njenom severnom delu je niklo novo naselje pod imenom Orbanovo selo. Izgradnjom železnice, a zatim i javnog puta sa čvrstom podlogom, jedna za drugom su nicale kuće u švajcarskom stilu (sa tremom), od kojih većina je bila porodična vila ukrašena sa secesionističkim elementima. Procvat Palića je garantovalo pokretanje tramvajskog saobraćaja. To je omogućilo naime, da Palić postane omiljeno letovalište ne samo imućnijim građanima, već i svim stanovnicima grada i okoline.
IZVOR: virtual Tour
Odabrao: Vojislav Ananić
18. maj 2017. u 09:25
vojislav ananić
ĐURĐIN
i salaši na severu Bačke
”Đurđin (mađ. Györgyén) je naselje u opštini Subotica. Prema popisu iz 2002. bilo je 1746 stanovnika…” (Tekst ispisan ćirilicom je iz Vikipedije.)
”…Đurđin je doskora tipično salašarsko naselje nastalo na istoimenoj pustari, koja je pripadala Subotici. Do kraja 19. veka tu su bile grupe salaša, nazivane po familijama kojima su pripadali, a protezale su se sa obe strane doline Dolac, kojom otiče jedna od desnik pritoka Krivaje. Ti položaji su tipični za prvobitne salaše stočara. Kasnije, tokom prve polovine 20. veka, doseljavanjem novog stanovništva ili deobom domaćinstava, salaši se šire i po drugim delovima pustare. Sredinom pustare je 1908. godine trasirana pruga Subotica—Crvenka, a na njoj je, u blizini doline Dolac, izgrađena železnička stanica Đurđin. U to vreme se odvijao i proces približavanja salaša poljskim putevima i ranije grupe salaša se sve više transformišu u salašarske šorove. Ovi šorovi su karakteristični po tome, što su salaši nanizani samo sa jedne strane puta, one okrenute ka Dolcu. Najtipičniji primer je šor dug oko 5 km na južnoj strani doline. Drugi vid transformacije je okupljanje salaša u grupe, kao na primer u zaseoku Mala Pešta na putu ka Starom Žedniku. Tako je nastalo i jezgro sela okupljanjem salaša u blizini železničke stanice…”
”Istorijat Đurđina
Đurđin se kao naselje pominje još u XV veku u dokumentima. Nekad je zbog mnoštva ritova i pošumljenosti bio omiljeno lovište subotičkih veleposednika.
U delu naselja prema Kaponji, rođen je i čuveni subotički lovac, putopisac i svetski putnik Oskar Vojnić.
O nazivu naselja Đurđin , postoje dve varijante od kojih ni jedna nije potpuna i do kraja dokazana. Prema prvoj verziji, naselje je dobilo ime prema jednom pretku najbrojnije porodice Dulićevih koji se zvao Đura i koji je bio neobično visokog rasta.
Druga verzija, koja je verodostojnija je da je naziv Đurđin dat prema nazivu cveća „đurđin“, koje se gajilo u svakom dvorištu i svakom salašu, a i sada se dosta gaji, i to je u stvari jedna vrsta georgine (dalije).
Deo naselja Pavlovac, nosi ime prema manastiru reda Pavlina čiji su ostaci otkriveni i delimično ispitani u blizini bivše željezničke stanice Pavlovac.
Deo naselja Mala Pešta, zbog svoje grupisanosti i za razliku od ostalih raštrkanih salaša, dobilo je ime od samih meštana i taj se izraz odomaćio…” (Tekst ispisan latinicom je sa sajta opštine Subotica; autor Repčen Dragan.)
”Geografski položaj i veličina
Naselje Đurđin nalazi se jugozapadno od Subotice, na udaljenosti od 20 kilometara. Kroz njega je prolazila pruga Subotica – Crvenka koja je ukinuta. Ima dobru drumsku vezu sa putevima koji su izgrađeni 1965 godine u dužini od oko 8 kilometara, do naselja Mišićevo, na putu Subotica-Sombor.
Vezu sa putem E-5 i naseljem Stari Žednik uspostavljena je putem izgrađenim 1975 godine u dužini od 7,5 kilometara. Do 1950 godine Đurđin je bio naselje salašarskog tipa, većim delom raštrkano, uz nekoliko „šorova“, salaša i tri manje skupine salaša po nazivu Mala Pešta, Pavlovac i Đurđinski salaši.
Od 1950 godine počela je intenzivnija stambena izgradnja prema urbanističkom planu, tako da naselje dobija sve više karakteristike urbane sredine sa ulicama koje se seku pod pravim uglom.
U ovom periodu izgrađeno je 350 novih kuća i stanova. Osamdesetih godina Đurđin broji oko 640 domaćinstava od kojih 290 živi na salašima…”
”Pedološki sastav
Površinsko oranični sloj čini vrlo plodni černozem debljine od 50 – 70 centimetara. Ispod njega se nalazi deblji sloj ilovače prosečne debljine do 8 metara, a zatim sloj peskovite gline i ispod njega sloj sive gline.”
Natpis na krstu je na mađarskom i hrvatskom/bunjevačkom jeziku.
”Kratak istorijat kretanja stanovništva
Pretežni deo stanovništva Đurđina ranije su sačinjavali bunjevci uz nekoliko desetina mađarskih porodica. Nakon rata otvaranjem društvenih sektora poljoprivrede i povećanom potrebom za poljoprivrednom radnom snagom, u stvorenim organizacijama, počelo je masovnije dolaženje sezonske radne snage i to pretežno iz zapadne Bosne, iz okoline Sanskog Mosta, i zapadne Srbije, iz okoline Loznice. Veći deo mlađih sezonaca zadržao se ovde trajno, zapošljavao se i formirao porodice.
Ovim načinom naseljavanja, nacionalna struktura se donekle izmenila, tako da 1981 godine 18% stanovništva čine stanovnici srpske nacionalnosti koji su na ovaj način doseljeni. Organizovane kolonizacije posle rata na području Đurđina nije bilo…”
”Etnički sastav prema popisu iz 2002: Hrvati 39%, Srbi 28%, Bunjevci 14,5%, Mađari 7%…” (Vikipedija)
”Ovo naselje je postojalo tokom ugarskog perioda i u vreme Turaka. Pomen o njemu je iz 1492. godine. Nekad je zbog mnoštva ritova i pošumljenosti bio omiljeno lovište subotičkih veleposednika. Kraljičina zemlja i danas je naziv jednog dela zemlje u đurđinskoj župi, koji potvrđuje prvi pisani podatak o imenu celog lokaliteta, a koji je pod nazivom Đurđin mađarski vlastodržac Matija Korvin darovao svojoj majci kraljici Elizabeti sredinom 15. veka (1462) Takođe, na Pavlovcu, oko šest kilometara od današnjeg naselja, postoje ostaci srednjovekovnog samostana u kojem je živio i delovao red Pavlina, ugašen 1598, kad su se redovnici povukli na ugarsku teritoriju u Ostrogon (Esztergom).
U turskom periodu stanovništvo su bili Srbi, koji su se 1598. godine iselili i selo je opustelo. Posle toga ono se pominje kao pustara. Prva veća i organizovanija kolonizacija bunjevačkog življa beleži se u 17. veku, tačnije 1687. Naseljeni živalj ubrzo je na kvalitetnoj crnici razvio svoju osnovnu životnu delatnost, poljoprivredu. Godine 1904. na Đurđinskim salašima živelo je 1.898 stanovnika (Bukurov, 1983)…”
”Klima
Naselje se odlikuje umerenom kontinentalnom klimom, sa jasno izraženim godišnjim dobima. Prosečna temperatura vazduha je 21 stepen. Duvaju severni i jugoistočni vetrovi od kojih je jugoistočni češći. Padavina u proseku godišnje ima oko 500 mm tako da područje Đurđina je dosta sušno i poboljšanju zemljišta može da doprinese izgradnja akumulacija za navodnjavanje. Podzemne vode nalaze se na dubini od 10 – 12 metara. Drugi sloj je na 45 – 50 metara, i treći sloj se nalazi na dubini od 112 – 118 metara…”
Prilaz selu od Mišićeva, sela na putu Subotica-Sombor.
”Danas Đurđin ima pet kratkih paralelnih i tri poprečne ulice. Centar sela nije kompaktan i formiran je u zapadnom delu naselja. U njemu su crkve, uprava poljoprivrednog kombinata i većina javnih službi, dok je škola na jugoistočnoj periferiji. Selo je jednim sporednim putem povezano sa magistralnim putevima Subotica—Sombor (kod Mišićeva) i Subotica—Novi Sad (kod Starog Žednika). Pruga je demontirana. Gravitacioni centar je udaljen 25 km…”
Rimokatolička crkva sv. Josipa.
Etnozbirka „Bunjevački salaš“ je pored rimokatoličke crkve.
”… na službi u crkvi sv. Josipa i u đurđinskoj župi nalazio se u periodu od nepunih petnaest godina danas pokojni sveštenik Lazar Ivan Krmpotić, osnivač jedinstvene izložbene postavke pod nazivom etnozbirka „Bunjevački salaš“. Ova starinska zgrada, u neposrednoj blizini crkve predstavlja tipičan salaš prvih doseljenika, toliko karakterističan za ovdašnji živalj. Uz veliku podršku svojih župljana, ali i drugih ljudi dobre volje iz Subotice i okoline, postavljena je svojevrsna autentična zavičajna izložba. Nastavljajući brigu crkve za očuvanje duhovne i kulturne baštine svog naroda, objekat je restauriran i nadograđen nekim elementima, poput kokošinjca, poljske peći i uz konstantnu dopunu izloženih eksponata – darovima iz porodičnih zbirki. Ova nesvakidašnja etnozbirka svečano je otvorena 2001. godine…” (Izvor: National Geographic Srbija)
Pravoslavna Crkva sv.Vasilija Ostroškog je novijeg datuma.
”Naselje
…U to vreme Đurđin je bilo urbanizovano naselje sa izgrađenom osmogodišnjom školom, zdravstvenom stanicom, veterinarskom stanicom, prodavnicama, bankom, poštom, restoranom, benziskom stanicom, pekarom, drvarom.
Godine 1973 samodoprinosom građana izgrađena je vodovodna mreža sa 350 kućnih priključaka. Stanovništvo se pretežno bavilo poljoprivredom. Od 7200 hektara na koliko se površine Đurđin rasprostire, preko 4000 se nalazilo u društvenom sektoru, a ostalo u privatnom. Ratarstvo je bilo najrazvijenije. Od ratarskih kultura najzastupljeniji je bio kukuruz, pšenica, suncokret, ječam, šećerna repa…Stočarstvo je bilo slabije razvijeno, ali se udruživanjem poljoprivrednih proizvođača sa kooperacijom sve više stvarale tzv. mini farme na kojima se godišnje tovilo oko 13000 svinja i oko 2000 junadi. Druge vrste stoke se nisu gajile intenzivno, zastupljene su bile u manjem broju na imanjima zemljoradnika.
Glavni nosilac poljoprivredne proizvodnje u mestu je „Nova Brazda“ koja je solidno snabdevena sa mehanizacijom, tako da se radovi mogu obaviti u optimalnom roku. I kod individualnih vlasnika se nalazi dobar broj traktora i kombajna kao i priključnih mašina, mada sa velikom prosečnom staošću.
Industrijskih pogona nema u Đurđinu, a ni građevinskih. Zanatstvo je takođe nerazvijeno. Snabdevanje meštana se obavlja preko jedne samousluge i dve prodavnice mešovite robe. U Đurđinu postoje tri kafane i jedan restoran sa automatskom kuglanom koji već duže godina nije u funkciji. Naselje ima i benzinsku pumpu koja takođe dosta godina nije u funkciji.
Saobraćaj se nakon ukidanja željezničke pruge Subotica-Crvenka, obavlja isključivo drumskim putem, gde za prevoz putnika „Subotica-trans“ održava stalne linije Đurđin-Subotica i obratno.
Zdravstvena stanica izgrađena je 1971 godine. U njoj se nalazi ambulanta opšte prakse bez stalnog lekara, zubna ambulanta takođe bez stalnog lekara prostorije za apoteku i manju laboratoriju koje uopšte ne rade.
Bista Vladimira Nazora ispred škole.
O.Š. „Vladimir Nazor“ u Đurđinu otvorena je 1962 godine i dograđena 1965 godine.
Kulturna delatnost se nekada odvijala preko Doma kulture koji je izgrađen dobrovoljnim radom meštana. Otvoren je 9 aprila 1949 godine kao prvi zadružni dom na području Srbije. U njemu se nalazi bioskopsko-pozorišna sala sa 250 sedišta, nalazila se biblioteka sa 5000 knjiga koje sada nema, disco club koji je pretvoren u prodavnicu, tzv. „televizijska sala“ sa 60 mesta i još drugi sadržaji tipa kancelarija…”
Ambulanta
”…Pravcem sever-jug kroz područje Đurđina protiče Krivaja koja nastaje od tri potočića, Bajmočkog, Kaponjskog i Pavlovačkog. Oni se stapaju u potok Krivaja i teku zajedno na jug prema Bačkoj Topoli. Melioracionim radovima produbljena su i prokopana korita ovih potočića, tako da danas teku kroz prokopane, regulisane kanale. Na ovaj način isušeno je i pretvoreno u najplodnije tlo oko 400 hektara nekadašnjih ritova i regulisan nivo podzemnih voda…”
Pogled prema selu iz zapadnog zaseoka Veseli brig na kome je tzv. Prva uprava. U dolji je reka Krivaja.
Tok reke je ove godine pročišćen te je ovo jedno od ribolovnih područja na Krivaji.
”Biljni i životinjski svet
Intenzivnom obradom zemljišta, struktura flore je svedena na kulturne biljke, i samo u užim pojasevima pored Krivaje zadržale su se autohtone vrste pretežno trava. Od visokog rastinja preovlađuje bagrem (akacija). Faunu čine vrabac, gugutka, divlji golub „grivnaš“, jarebica, prepelica, lisica, tvor, zec, hrčak, lasica i kasnije naseljene vrste divljači od kojih preovlađuje fazan i srne…”
Reka Krivaja počinje kod Tavankuta u završava se u kanalu DTD kod Turije. duga je 95 km.)
”..Naselje se nalazi na nadmorskoj visini od 112-115 metara. Područje Đurđina zahvata površinu od 72 kvadratna kilometra. Severoistočna strana područja Đurđina je izrazito ravna,dok su jugoistočna, južna i jugozapadna strana blago zatalasane i predstavljaju najisturenije tačke Telečke visoravni…”
Novo vreme donosi svoje…