Šid i okolna sela

26 komentara

1. 17. maj 2017. u 17:31

   vojislav ananić

   SOT

   – selo kroz koje smo nekad često prolazili –

   Do uspostavljanja državne granice sa Hrvatskom kroz Sot se često prolazilo iz Bačke prema Bosni, Sloveniji Jadranu… Sada je saobraćaj mnogo redji.
   ”Selo Sot se nalazi na južnim padinama Fruške gore u severnom delu Šidske opštine, na magistralnom putu Šid-Ilok. Naziv sela je potekao od italijanske reči “Sotto il Monte” što znači pod brdom. Narod je prihvatio lakši oblik Sot i tako je ostao naziv koji i danas nosi. Prema poslednjem popisu u Sotu se nalazi 299 domaćinstava sa 832 žitelja koji čine višenacionalnu strukturu. Od sedišta opštine Šid udaljeno je 8,5 kilometara, a od najbližeg mesta u R. Hrvatskoj, Iloka ujedno i reke Dunav 10 kilometara. Magistralni put E – 18/a napravljen je 1969 godine…” (Sajt opštine Šid) ”Sot se prvi put pominje u mađarskim dokumentima 1297. godine. Međutim prva nalazišta koja dokazuju da je Sot bio nastanjen mnogo ranije nađena su na više lokaliteta u okolini sela. Na potesu Gradina pronađeni su tragovi naselja iz perioda neolita, sopotsko-lenđelske kulturne grupe. Uporedo sa Sotom postojalo je i mesto Pakledin koje početkom 18. veka prestaje da postoji. U srednjem veku Sot se pominje u spisima poseda plemićkih porodica Gorjanski, Horvat, Raškai i Gereb. U periodima vladavine Gorjanskih Sot je zabeležen kao utvrđenje. Pod Turcima je od 1526. do 1688. kada su desetinu i druge dažbine plaćali turskom posedniku Kenesakoviću iz Nijemaca. Od oslobođenja od Turaka zajedno sa većim delom Srema pripali su posedima italijanskog grofa Odeskalkija…” (Vikipedija)
   ” U prvom nađenom popisu porodica iz 1736. godine pominje se 12 porodičnih starešina u Sotu i 28 u susednom Pakledinu. Preseljenje Pakledina u Sot dogodilo se 1742. godine najverovatnije zbog izgradnje rimokatoličke crkve Sv. Katarine u Sotu. Posle 1848. godine i oslobađanja od feudalne vlasti Sot je u sastavu Austrougarske monarhije do 1918. godine. Stvaranjem kraljevine SHS Sot ulazi u sastav Iločkog sreza i Dunavske banovine. Stvaranjem Banovine Hrvatske i Sot sa Iločkim srezom ulazi u njen sastav. U ovom statusu selo je bilo do početka Drugog svetskog rata kada potpada pod Pavelićevu NDH. Selo je oslobođeno 04.12.1944. godine i taj datum se i danas obeležava kao Dan sela. Stvaranjem republičke granice između Hrvatske i Srbije od strane Đilasove komisije Sot je od 1948. godine u srezu Šid. Tokom rata devedesetih godina dolazi do velikih migracija stanovništva i menjanja nacionalne strukture sela.”

   2002. oko 43% stanovništva čine Srbi, a oko 40% Hrvati.(Vikipedija)

   ”Prema popisu stanovništva 1910. godine Sot je imao 1.257 stanovnika od toga kao materinji jezik mađarski je govorilo 502 stanovnika, 415 hrvatski, 184 njemački, 115 slovački , 21 rusinski, 18 srpski i 2 ostali, rimokatolika je bilo 1.129 a pravoslavaca 60. ”(Vikipedija)

   ” Mesna uprava, škola, pošta, trgovinski i ugostiteljski objekti, sportski tereni i sportska sala, zemljoradnička zadruga i zdravstvena ambulanta su skocentrisani u samom centru sela. Ekonomija “Zaravan” nalazi se severoistočno od sela na oko 2 kilometra. Atar sela Sot je izduženog oblika i ima površinu oko 2.000 hektara od čega je 1/4 dela pod šumom. Fička kultura u selu nema veću tradiciju i oslanja se uglavnom na igranje fudbala, gde je i 1970. godine osnovan klub “Bratstvo”, pored fudbalskog kluba u selu, deluje lovačko društvo “Fazan” i ribolovačko društvo “Jezero” Sot koje je osnovano 1980. godine.” (Sajt opštine Šid)

   ”RIMOKATOLIČKA CRKVA SV. KATARINE

   U selu Sot u podnožju Fruške Gore, desetak kilometara severoistočno od Šida, sagrađena je krajem prve polovine XVIII veka rimokatolička crkva posvećena Sv. Katarini. Vreme podizanja određuje i predstava patrona hrama sa točkom, simbolom svetiteljkinog mučeništva, naslikana 1747. u duhu baroka. Kao jedan od starijih sakralnih objekata u Sremu, građevina je tokom dva i po veka postojanja pretrpela izvestan broj prepravki i dogradnji…” (‘Spomeničko nasleđe Srbije’ – Zavod za zaštiru spomenika kulture RS)

   Crkva je spomenik kulture velikog značaja.

   ”Od centra sela na oko 1000 metara nalazi se akomulaciono jezero čija je dužina brane 185 metara a maksimalna visina 11,6 metara, zapremina vode je 880.000 metara kubnih što pokriva 22 hektara.” (Sajt opštine Šid)

   Odgovori

2. 18. maj 2017. u 09:18

   vojislav ananić

   GIBARAC

   Gibarac, selo nadomak Šida, je jedno od onih vojvođanskih mesta koja su u punoj oštrini osetila tragičnost događanja od pre dvadesetak godina.

   I stari i novi Gibarčani podjednako su žrtve tih događanja.

   ’’Naseljeno mesto Gibarac se nalazi u središnjem delu opštine Šid na regionalnom putu: Šid – Sremska Mitrovica (R-103), istočno od Šida udaljeno 3km. Naselje je smešteno i uz magistralnu prugu Šid-Beograd. Geografski gledano naselje se nalazi na: 45 stepeni i 07 minuta severne geografske širine i 16 stepeni i 56 minuta istočne geografske dužine, smešteno je na padinama Fruške gore, sa nadmorskom visinom koja se kreće od 98 do 85 metara.’’ (Sa zvaničnog sajta opštine Šid)

   ’’Gibarac ima oko 340 domaćinstava koja se pretežno bave poljoprivredom i stočarstvom. Na području KO Gibarac je oko 1200 hektara plodne zemlje koja pripada fizičkim licima, dok oko 500 hektara pripada pravnim licima.
   Organizaciju poljoprivredne proizvodnje obavljaju dve zemljoradničke zadruge. Od ukupnog broja stanovnika njih oko 120 je stalno ili povremeno zaposleno, a približno toliko ima i penzionisanih stanovnika. U Gibarcu postoje i 4 prodavnice mešovite robe u kojima se meštani mogu snabdevati svim namirnicama, pekara gde se proizvodi hleb i sve vrste peciva. Za zdravstveno stanje stočnog fonda brinu se dve veterinarske stanice, gde se mogu nabaviti veterinarski lekovi i stočna hrana. Za potrebe poljoprivrednika brine se i poljoprivredna apoteka.’’ (Sa zvaničnog sajta opštine Šid)

   Pravoslavna crkva sv. Ilije je nedavno podignuta.

   ’’Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), nakon što je tokom rata na prostorima bivše Jugoslavije najveći deo do tada većinskog hrvatskog življa menjao svoju imovinu za srpsku imovinu u Hrvatskoj. Pre rata, Hrvati su u Gibarcu činili 91,43% stanovništva (prema popisu iz 1991. godine).

   U poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.’’ (Vikipedija)

   Na put u taj deo Srema nisam poneo zapisano gde se u Gibarcu nalaze dve kotobanje – spomenika kulture. Zastao sam, nedaleko od ulaska u selo, kod žene koja se spremala da predje drum da je upitam. Pomogla je koliko je znala,a potom sam zapitao da li je katolička crkva )koja je spomenik kulture velikog značaja) otorena. Ispostavilo se da baš ona ide da je otvori da se malo provetri. Pokazujući nam crkvu Anica je rekla nekoliko njenih stihova. Rekla je i da ima knjigu pesama.
   Rimokatolička crva sv. Ivana Nepomuka. Obnovljena je za obeležavanje 200 godina od izgradnje sredstvima vernika

   ’’U selu Gibarac nadomak Šida sagrađena je, početkom druge decenije XIX stoleća, rimokatolička crkva posvećena sv. Ivanu Nepomuku… Na glavnom oltaru gibaračke crkve čuva se slika anonimnog majstora XIX veka, izvedena u tehnici ulja na platnu, sa predstavom patrona crkve u molitvi, okruženog anđelima. U unutrašnjosti crkve nalazi se zidna slika Sv. Trojice kao i drvena, delimično pozlaćena propovedaonica pokrivena baldahinom.’’
   Crkva je spomenik kulture velikog značaja. (’Spomenicko nasledje Srbije’ – Zavod za zaštitu spomenika kulture RS)

   Pokazujući nam crkvu, s par reči Anica je dotakla i promene u Gibarcu. Na mene je ostavio snažan utisak njen stav – bez prizvuka mržnje, osude, gorčine. Iz nje je izbijala mudrost obične, iako ne mnogo obrazovane žene.

   Škola je uz crkvu

   ’’Osnovna škola u Gibarcu je u sastavu osnovne škole “Branko Radičević” iz Šida, a u Gibarcu nastava se odvija za učenike od I-IV razreda dok učenici viših razreda organizovano pohađaju nastavu u Šidu. U sastavu škole deluje i pedagoška ustanova za buduće učenike. U zgradi Mesne uprave Gibarac smeštena je i ambulanta Doma zdravlja u Šidu gde se meštani Gibarca mogu obratiti za lekarsku pomoć. Sportski život u Gibarcu nije baš raznovrstan , pored fudbalsog kluba “Sinđelić” postoji još udruženje sportskih ribolovaca “Smuđ” i lovačko društvo “Fazan”.
   Od sportskih terena maldima je na raspolaganu fudbalsko igralište i stadion za male sportove koji se nalazi u školskom dvorištu. Da bi Gibarac bio lepo i funkcionalno prigradsko naselje neophodno je da se reše neki ključni problemi: izrada novog prostornog plana za naseljeno mesto Gibarac, da se pronađe rešenje za odvod bujičnih voda ..’’ (Sa zvaničnog sajta opštine Šid)

   U selu postoji Društvo za očuvanje tradicije šokačkih Hrvata „Gibarac“, osnovano 2010. koje ima 200 članova.

   Anica Pinterović

   U povratku kroz Gibarac istog popodneva, svratili smo do njene kuće i dobili knjigu. Evo nešto od njenih reči koje sam ja odabrao za ovu priliku.

   ’’Istoriski naselje se prvi put pominje 1370. godine, a u burna vremena menjalo je svoje mesto i broj stanovnika. Stanovništvo su činili Srbi koji su izbegli iz Srbije nakon turskog osvajanja i bili su graničari koji su štitili Austro-ugarsku monarhiju od prodora Turaka. Popisom iz 2002. godine utvrđeno je da u Gibarcu živi 1158 stanovnika od kojih su 90% srpske nacionalnosti. ..’’ (Sa zvaničnog sajta opštine Šid)

   Kao što se vidi, sasvim je prenebregnuta promena nacionalnog sastava. Da li to govori da još uvek nisu svi spremni da se suoče sa prošlošću?!

   U uobičajeno dostupnim izvorima nisam našao podatke o promenama nacionalne strukrure kroz istoriju mesta. Ono što mi je poznato je da je Austrija (a ne Austro-ugarska kao što gore stoji) u krajeve prema granici sa Otomaskom imperijom u XVIII veku naseljavala Hrvate-Šokce da ojača zaštitu granice. I Rimokatolička crkva sa početka XIX veka ukazuje na (bar) značajno prisustvo Hrvata u Gibarcu u posednjih 200 godina.

   Odgovori

3. 18. maj 2017. u 09:20

   vojislav ananić

   MOLOVIN

   SEOCE U SREMSKOM BUDŽAKU

   Molovin je naselje u opštini Šid. Prema popisu iz 2002. bilo je 298 stanovnika.

   Molovin je malo sremsko selo smešteno u severnom delu šidske opštine, na krajnjim obroncima Fruške gore, na samoj granici sa Hrvatskom. Naseljen je negde u XV veku, a pominje se u arhivi Odeskalija u Rimu, kada je 8. marta 1704. došlo do pobune seljaka iz Molovina, Sota, Erdevika, Ljube i Pakledina protiv iločkog spahije. (Sajt opštine Šid

   U zelenoj zgradi su škola i Mesna kancelarija.

   Za Molovin, odnosno za nastanak samog imena sela vezana je zanimljiva priča koja se prenosi generacijama. Naime priča govori o tome kako su stari Molovinci, nemajući novca da plate zvona i ikonostas za crkvu Cv. Arhangela Gavrila, sve to platili vinom koje su skupljali po kućama. Pošto su crkva a i škola u to vreme bile molovane, kombinacijom toga i rečju vino selo je dobilo ime. Sam ikonostas, koji je od izuzetne vrednosti, dovezen je iz jednog dela na taljigama , pa često u današnje vreme kažu da u Molovinu ima crkva na točkovima. (Sajt opštine Šid)

   Spomenici NOB isred škole.

   Selo broji oko stotinu domaćinstava i oko tri stotine stanovnika.Stanovništvo se uglavnom bavi poljoprivredom i stočarstvom. Molovin sa nadmorskom visinom od 202,9m je ušoren u četiri ulice koje se protežu paralelno. Ulice su jedna iznad druge pa selo deluje kao ogromne stepenice. Sve ulice su povezane asvaltom, a samo je glavna fruškogorska asvaltirana celom dužinom, dok je u ostalima makadam. Mesna uprava, škola, crkva i ambulanta su skocentrisane u centru sela. Molovin poseduje veliko bogatstvo šume i pašnjaka kojima je okružen, što mu daje posebnu lepotu, naročito u proleće kada se priroda budi. (Sajt opštine Šid)

   ”…Danas je u selu oko 220 stanovnika, u školi dvanaestoro, u obdaništu šestoro dece, četvoro mladih ljudi, Vladimir Petković (24), Miodrag Jukić (25), šumar, Marica Nikolić (25), majka četvoro dece, i jedna devojka čije ime ne upamtismo. Tu je i 30 momaka neženja, najmlađi ima 47 godina. Od Šida do Molovina stiže se asfaltnim putem dugim 23 kilometra, a od Molovina se dalje nikud ne ide. Od preostalih nekoliko hektara vinograda do granice sa Hrvatskom su tri koraka. Molovinci sa susedima iz druge države, iz sela Bapske i Šarengrada, žive lepo, a vide se samo kad izađu u njive…” (Jelenko Slatinac – Politika 2011)

   Na gornjem kraju sela – zapreke prema Hrvatskoj korišćene 1999. za vreme NATO bombardovanja.

   Aleksandar Vinčić, Molovinac, ovako u maju 2013. na Facebook-u komentariše:
   Budžak,slepo crevo, zadnja rupa na svirali, dolina gubavaca, mesto gde ni “lud” ne bi ziveo …sve su to “epiteti” kojima se danas kiti moj Molovin. Do pre desetak godina iz Molovina je kretao autobus sa 60-tak zaposlenih radnika; najvise nas je radilo, u danas propalom ‘Srem Šidu’ ,na farmi, bolnici Principovac i vinogradarstvu. Farma je unistena i u fizickom smislu, bolnica (u prirodi) za decu Principovac prebacena je u “centar”- Novi Sad, ostali su prazni objekti. Vinogradarstvo Zaravan se pretocilo u Vinariju Molovin,koja samo nosi ime sela, a nalazi se u Sidu i ne zaposljava ni jednog mestanina. Molovin danas ima 5-6 zaposlenih, samodoprinos za selo je pao sa 60 na 5 ?!? U Molovinu danas mogu preziveti penzioneri i ovo malo seljaka sto je ostalo da se pati na svojim usitnjenim parcelicama, jer su glavne table zauzeli “preci” sa visedecenijskim zakupom. Radnici su se iselili u gradske podstanare a kuce im zjape prazne. Sume kojima je Molovin okruzen, pripadaju Morovicu i tamo zavrsi svaki dinar koji je godinama rastao i listao u Molovinu – ruku na srce sumar je iz sela (do pre par godina ni on nije bio).
   Put za B.Palanku(kojoj smo uvek bili okrenuti) nam je “blokiran”carinama i granicnim prelazima jer moramo proci kroz Ilok (HR). Selo ciji je realni broj stanovnika u samo par godina pao sa 300 na 100! Selo gde naseljavaju Rome sa deponija, pa se i oni posle par meseci vrate na deponiju. Selo u cijoj skoli vaske jos “sede” u klupi.
   ETO TO JE MOJ MOLOVIN,MOJA VOJVODINO,MOJ DOME i kakav je takav je moj je – najvise ga volim!

   Selo ima četiri ulice – na slikama nije ona donja.

   ”..U centru sela je lepo uređena četvororazredna škola sa 12 đaka,…
   Selo je ostarilo, u njemu postoje 33 prazne kuće, dece još nešto ima u školi. U obdaništu je njih petoro, a sledeće godine neće biti nijedno. Gasi se i obdanište…
   Učiteljica Branislava Jović kaže da je škola u dobrom stanju, ali da ima problema sa dvoje dece, doseljenika, koji nisu navikli da idu u školu. Učiteljica i vaspitačica Nataša Križanić dolazi školskim kombijem iz Šida. Sledeće godine, kad ovih šestoro iz predškolskog pođu u prvi razred, Nataša će ostati bez posla, jer neće biti predškolaca u naredne dve-tri godine…” (Jelenko Slatinac – Politika 2011)

   Na crkvi u Molovinu nije rađeno ništa značajnje više decenija. Poslednji put po sećanju meštana ali i predstavnika crkvenog odbora na ovom svetom hramu manji radovi su upriličeni pre oko 20-tak godina zahvaljujući meštanima. “Oluke smo postavili ima oko 15 do 20-tak godina, restauriran je oltar, na tornju lim je promenjen to je ono što smo mogli sami uz šalukatre koje smo isto postavili“, istakao je Milan Đurđević, predsednik Crkvenog odbora. Hram koji je posvećen svetom arhangelu Gavrilu poseduje i neprocenjive vrednosti kao što su ikona iz 1772 godine. Takođe sam ikonostas koji je postavljen u crkvi ima svoju priču. “Ovaj ikonostas je kupljen u Tovariševu i doteran na volovskim kolima takozvanim taljigama a kupljen je za vino“ (Sremska TV)
   (Tovariševo je u Bačkoj, je petnaestak kilometara od Bačke Palanke prema Somboru.

   Crkva Arhanđela Gavrila

   ”Sagrađena je 1801. na mestu starije crkvene građevine, koja se pominje 1756. u izveštaju Karlovačke eparhije. Koncipirana je u barokno-klasicističkom duhu, sa izduženim prostorom naosa, polukružnom oltarskom apsidom i plitkim ispustima za pevnice.Zvonik je naknadno dozidan. Slikana dekoracija ikonostasne pregrade, izrađene 1772. za crkvu u Tovariševu, rad je Jovana Četirevića Grabovana, člana velike slikarske porodice poreklom iz Grabova u blizini Ohrida. Četirević, često nazivan baroknim zografom, na molovinskom ikonostasu, koji je njegov najraniji poznati rad, ostvaruje koloristički zrele partije, sa preciznim crtežom i čak smelim komponovanjem figura u pejzažu…”

   ”…Iz ove slikarske celine moguće je naslutiti Četirevićeva buduća likovna rešenja. Virtuozno izvedena čipkasta rezba ikonostasa delo je grupe nepoznatih majstora. Pretpostavlja se da su došli iz Makedonije. Po raznovrsnoj ikonografiji scena, mnoštvu likovai bogatstvu floralnih i zoomorfnih oblika, ikonostas u molovinskoj crkvi spada u najreprezentativnija drvorezbarska ostvarenja u drugoj polovini XVIII veka. Na scenama borbi životinja i na likovima fantastičnih bića očigledan je uticaj juga. Gornje zone ikonostasa su mirnije, sa prečišćenim dekorativnim elementima. Konzervatorski radovi su obavljeni 1970, 1978–9. i 1981–2.” (‘Spomeničko nasleđe Srbije’ – Zavod za zaštitu spomenika kulture RS)
   Crkva je kategorisama kao spomenik kulture najvišeg ranga – ‘kulturno dobro od izuzetnog značaja’.

   … Opština Šid pokušava da oživi selo, da je prošle godine otkupila dve prazne kuće i naselila dve romske porodice, da će biti još naseljavanja.
   U seoskoj trgovini su Ljubica Subić i meštanka Marica Nikolić. Ljubica se vajka kako posao nikako ne ide. Proda dnevno pedeset vekni hleba, desetak čaša jogurta, koju litru mleka i to je sve. Mlada žena, Marica Nikolić je majka četvoro dece, od četiri do deset godina. Ona je iz Stare Pazove.
   – Udala sam se za Molovinca pre deset godina. Ja sam Slovakinja iz Stare Pazove, meni je ovde lepo, samo da je više ljudi. Pusto je, asfalt je samo kroz centar, vode nemamo, muka, ali, živi se. Kad bi se samo rađalo više dece, podmladio bi se i Molovin – kaže Marica. (Jelenko Slatinac – Politika 2011)

   Zadružni dom, ambulanta i jedna od prodavnica.

   Na Fruškoj gori ugnezdilo se selo Molovin, nekad čuveno po dobrom vinu, a za vreme Kraljevine Jugoslavije po romskim tamburaškim orkestrima iz porodice Familić. Ustaše su 1942. godine 89 članova Familića, uz pesmu „Ciganska je tuga pregolema” peške doterale na železničku stanicu u Šid i otpremile u Jasenovac, odakle se niko nije vratio… (Jelenko Slatinac – Politika 2011)

   – Ti Familići su pre Drugog svetskog rata bili čuveni tamburaši, njihovi orkestri svirali su u Beogradu, Zagrebu, Sarajevu, po gradovima na Jadranu, bilo ih je u orkestrima Radio Beograda, Radio Zagreba i Radio Novog Sada – priča Petar Vejinović, šidski hroničar. (Jelenko Slatinac – Politika 2011)

   (Koliko ja ovako napamet znam, podatak o Radio Novom Sadu ne stoji jer je osnovan posle II svetskog rata.)

   I ova ploča je na istom zidu Zadružnog doma.

   Vinograd je u ataru Molovina, a pripada vinariji u Šidu sa imenom Molovina.

   ‘Vinarija Molovin’ sa podrumima i ‘Sremska TV’ imaju istog vlasnika i nalaze se u ovom objektu u Šidu.

   Put iz Molovina vodi prema Šidu preko Zaravni. Od glavnog puta Šid-Ilok selo je udaljeno 3km. Prema republici Hrvatskoj putevi koji su zemljani vode do bapske i Šarengrada. (Sajt opštine Šid)

   Odgovori

4. 14. avgust 2017. u 12:53

   vojislav ananić

   ŠID

   Opština Šid nalazi se u jugozapadnom delu AP Vojvodine. Zauzima zapadni deo Srema. Celom svojom površinom prostire se u južnom delu Panonske nizije, a posmatrano šire, nalazi se u severozapadnom delu Srbije.
   Ovo je relativno mlado naselje koje se prvi put pominje 1702 godine. Teritorija opštine zauzima površinu od 687 km2. Šid je i pogranična opština sa šest graničnih prelaza. Ima veliki potencijal za razvoj tranzitnog turizma.
   Opštinu čini devetnaest naseljenih mesta (Batrovci, Ilinci, Morović, Jamena, Vašica, Višnjićevo, Kukujevci, Adaševci, Bačinci, Erdevik, Privina glava, Ljuba, Sot, Berkasovo, Bingula, Molovin, Bikić do, Gibarac i Šid), jedino gradsko naselje, najveće naselje i centar opštine jeste Šid.

   Odgovori

5. 21. avgust 2017. u 17:07

   vojislav ananić

   ŠID

   Istorijat Šida

   Šid je gradsko naselje koje se nalazi u severnom delu Republike Srbije, tj. jugozapadnom delu Vojvodine. Opština Šid nalazi se u zapadnom delu Srema, teritorija je na tromeđi Srbije, Hrvatske i nekadašnje Bosne i Hercegovine, sada Republike Srpske. Zauzima površinu od 687 km2. Stanovništvo živi u 19 naseljenih mesta. To su Adaševci, Bačinci, Batrovci, Berkasovo, Bikić Dol, Bingula, Vašica, Višnićevo, Gibarac, Erdevik, Ilinci, Jamena, Kukujevci, Ljuba, Molovin, Morović, Privina Glava, Sot i Šid.
   To je slikovit i živopisan kraj između Dunava i pitomih obronaka Fruške gore na severu i Save na jugu. Prostrana šidska ravnica omeđena obroncima Fruške gore, snežne ulice Šida, i nepregledni šidski drvoredi ostali su zauvek utisnuti u igri boja i prozirnih senki slika Save Šumanovića. Šid je grad Save Šumanovića – jednog od najznačajnijih slikara srpske umetnosti prošlog stoleća.
   Fascinantni pejzaži, procvetale voćke, snežne ulice Šida, na slikama Save Šumanovića otkrivaju dušu ovog kraja i snažnu ljubav slikara prema Šidu, Šidini i Fruškoj gori. Malo je gradova koji imaju toliki broj umetnika koji kroz poeziju, prozu, eseje, monografije, umetničke slike, ili na neki drugi način izražavaju ljubav prema svom gradu i Savi Šumanoviću.
   Istorijski gledano, Šid je relativno mlado naselje. Njegovo formiranje počelo je krajem XVII i početkom XVIII veka na trgovačkom putu starijih gradova, Sremska Mitrovica – Vinkovci.
   U pisanim dokumentima Šid se prvi put pominje 1702. godine, a zatim 1722. godine, kao i u jednom vojnom dokumentu iz 1726. godine, koji ukazuje da je Šid ulazio u okvire Vojne granice. Naime, da bi se odbranila od Turaka, Austrija je stvorila granicu prema Turskoj i uspostavila Vojnu granicu, koja se kretala, uglavnom duž reke Save. Vojna granica je u ovim krajevima doprinela porastu broja stanovnika.
   Prva naselja na teritoriji današnjeg Šida počela su se formirati oko potoka koji kasnije dobija naziv Šidina, najverovatnije od prvobitnih vojnih karaula iz kojih se širi i razvija sve veći broj porodica, kao i trgovačkih karavana koji oformljuju trgovački čvor, koji kasnije utiče na razvoj i formiranje mesta.
   Šid pedesetih godina
   Naselje se širilo zapadno od Šidine, a kasnije dolazi do razvoja trgovina i zanatskih radnji. Naselje je u početku bilo malo, ali se kasnije proširuje i postaje centar kako za naselja prema Fruškoj gori, tako i za naselja prema reci Bosutu i bosutskim šumama.
   Danas, Šid spada u ona retka naselja Vojvodine koja imaju sve povoljne prirodno-geografske i saobraćajne uslove za razvitak. Iako daleko od tekućih voda, ali podignut na domaku vinorodne i šumovite Fruške gore i plodne sremske ravnice, Šid je svojim položajem dobio ulogu posrednika. Predstavlja nezaobilaznu raskrsnicu značajnih puteva koji vezuju Hrvatsku i Slavoniju, preko Srema sa Srbijom, i koji preko Srema spajaju Bačku sa Bosnom. U njegovim zanatskim i fabričkim postrojenjima prerađuju se različite privredne sirovine sa ovih prostora. Ovih dana, šidska privreda velikim koracima grabi prema budućnosti, postajući pionir u proizvodnji ekološkog goriva u našoj zemlji.
   Izvor: Internet

   Odgovori

6. 23. avgust 2017. u 05:30

   vojislav ananić

   Ime Šida

   Postoje razne pretpostavke o poreklu samog imena Šid.
   Po svemu izgleda da je ime potoka Šidina i naselja vezano za obraslu i gustu šikaru, koja se zvala “sita”. Naselje koje je izniklo oko site, nazvano je sit a kasnije Šid. Potok koji prolazi kroz naselje Šid dobio je ime Šidina.
   Druga pretpostavka govori kako je preko potoka bio sagrađen most još u doba Rimljana. Kako se most mađarski kaže “hid”(híd) i ovo naselje oko mosta, tj. hida pretvorilo se u Šid.
   Kako se uzelo, jedno se može konstatovati, da u predtursko doba i prve decenije turske vladavine, naselje sa imenom Šid nije postojalo. Verovatno su se na širem prostoru Šida nalazila neka sitna naselja koja su provalom Turaka isčezla, stanovništvo se odselilo a naselje uništeno. Pošto se naselje počelo razvijati posle provale Turaka, prvi stanovnici su bili Srbi koji su već u to vreme činili većinu stanovništva u Sremu.
   Izvor: Internet

   Odgovori

7. 1. novembar 2017. u 06:32

   Vojislav Ananić

   Adaševci

   Adaševci se nalaze 5 kilometara južno od Šida sa kojim su povezani asfaltiranim kolovozom, železničkom prugom, kao i biciklističko-pešačkom stazom. Velikim delom na zapadnoj strani graniče se rekom Bosut, u blizini sela nalazi se međunarodni auto-put E-70. Prosečna starost stanovništva je 39,9 godina.
   Na teritoriji Adaševaca nalazi se i spomen obeležje “Sremski Front” koje je otvoreno 8. maja 1988. godine, kao i izvor termalne vode.
   Jedno je od najvećih sela u šidskoj opštini i spada u retka sela šidske opštine, koje imaju visoku stopu zaposlenosti, svih radno sposobnih.
   U centru sela postoji Dom kulture koji može da primi oko 500 gostiju i koristi se za razne kulturno-sportske manifestacije. Najveći broj mladih okuplja FK “Graničar”, osnovan još 1924. godine, poseduju Stadion „Braće Jeremić“, koje je sagrađen 1924. godine, a fudbalski klub se takmiči u Sremskoj ligi. Adaševci imaju osmogodišnju školu koja je među najstarijima u Sremu, imaju i biblioteku, sve ono što karakteriše savremeno nasenje. Pretežno su poljoprivredno mesto, poseduju vlastiti vodovod sa 12 kilometara vodovodne mreže, sa urednim snabdevanjem kvalitetnom pijaćom vodom. Meštane još okuplja i Udruženje lovaca, kao i Udruženje žena.
   Svojim geografskim položajem imaju velike mogućnosti za razvoj turizma i poboljšanje kvaliteta života.
   U Adaševcima je rođen Đorđe Magarašević, poznati srpski kulturni radnik, istoričar, književnik, književni kritičar, pokretač i prvi urednik časopisa „Serbska letopis“ koji je kasnije nazvan „Letopis serbski“ i koji je vremenom postao časopis sa najdužim kontinuitetom izlaženja u srpskoj kulturi.
   Izvor: Internet

   Odgovori

8. 1. novembar 2017. u 06:33

   Vojislav Ananić

   Batrovci

   Naseljeno mesto Batrovci nalazi se na zapadnom delu šidske opštine na nadmorskoj visini od 82 metara i jedno je od manjih mesta u opštini, prosečna starost stanovništva iznosi 43,8 godina. Kao ravničarsko naselje ima sve karakteristike tipičnih vojvođanskih mesta. Ovo sremsko selo smešteno je na obali reke Bosut. Batrovčani imaju prilaz reci, malu plažu. Pored Batrovčana i drugi uživaju na obali reke u svojim vikendicama.
   Svi ljubitelji sporta se okupljaju u FK „Omladinac“, bilo da vole da se takmiče ili samo navijaju, koji se takmiči u redovima Opštinske lige. One koji su posvećeni stočarstvu, okuplja Udruženje odgajivača ovaca, koje je na manifestacijama stočarskog karaktera odnelo brojne medalje i pehare. Batrovčani imaju Dom kulture i osnovnu školu koju deca pohađaju do četvrtog razreda, a u Vašici nastavljaju svoje osnovno obrazovanje.
   Nedaleko od naselja postoji granični prelaz, koji i sam nosi ime Batrovci, a jedan je od najvećih u Srbiji, takođe, nadaleko se poznaje po svojoj prometnosti, kako putničkih vozila, tako motornih teretnih.
   Prema postojećim podacima u literaturi nemoguće je odrediti kada su se Batrovci formirali kao naselje. Prvi pouzdaniji pismeni podatak upućuje na 1578. godinu.
   Izvor: Internet

   Odgovori

9. 1. novembar 2017. u 06:34

   Vojislav Ananić

   Bačinci

   Mesto Bačinci nalazi se na južnim padinama Fruške gore, na nadmorskoj visini od oko 100 metara, na severozapadnom delu Republike Srbije. Bačinci se prostiru na četiri kvadratna kilometra sa osam ulica i oko osam kilometara ukupne dužine. Postoji izvor, a kako Bačinčani veruju lekovit, te je selo i postalo poznato po lekovitom izvoru pijaće vode pod nazivom “Sremski melem”.
   Stanovništvo se delom bavi poljoprivredom, a delom je zaposleno u raznim organizacijama (privrednim i neprivrednim). Atar sela Bačinaca zauzima ukupno 2.124 hektara. Pored poljoprivrede, veoma je zastupljeno i stočarstvo, većina stanovništva od stoke hrani krave, te prodaje sveže mleko i domaći sir.
   U Bačincima postoje i rade nekoliko proizvodnih organizacija od kojih je najveći „Big Bul“ – klanica i prerada mesa u čijim pogonima rade i stanovnici sela, takođe postoje zemljoradničke zadruge, kao i zanatlije: obućar, limar, bravar, kovač, kolar, stolar.
   Medicinske usluge vrše se dva puta nedeljno u mesnoj ambulanti, a svakodnevno radi i jedna medicinska sestra. U Bačincima je osnovan FK „Bačinci“. Najveći uspeh tima je plasman za Prvu ligu Srbije, a danas igraju u redovima Opštinske lige Šid. Žene u ovom sremskom selu okuplja Udruženje. Osnovno obrazovanje je kompletno, deca pohađaju osnovnu školu u svom mestu do osmog razreda.
   Današnje selo je locirano na ovom mestu još od 18. veka, dotle je bilo nešto severnije, gde se i danas mogu pronaći ostaci naselja.
   Izvor: Internet

   Odgovori

10. 1. novembar 2017. u 06:35

    Vojislav Ananić

    Berkasovo

    Berkasovo je sremsko selo, smešteno u živopisnom kraju na jugozapadnim obroncima Fruške gore, na nadmorskoj visini od 121 metar. Okruženo je vinogradima, šumom i njivama, pa je po tome pola planinsko, a pola ravničarsko.
    Žene okuplja Udruženje žena, one malo starije Lovačko društvo, a mlade fudbalski klub. U centru sela smešten je Dom kiulture, kao i osnovna škola, koju deca pohađaju do četvrtog razreda, a svoje obrazovanje nastavljaju u osnovnoj školi u Šidu, takođe tu je i vrtić za najmlađe.
    Naselje iz neolitskog i rimskog doba, pa kasnije i turskog vremena, bilo je smešteno u brdu gde je bila dobra voda – na “Ašmanu” i blizu dvora Despotovac (XIV i XV vek). Kasnije krajem 17. i početkom 18. veka, selo se izgradilo duž današnjeg puta Šid-Ilok, za koji se pretpostavlja da je postojao i u doba Rimljana. Na severu su lepi vinogradi iz čijih se vikendica pruža pogled na Šid i deo Slavonije, i na jugoistok kada je vedro vreme daleko prema Sremskoj Mitrovici; sa južne i jugoistočne strane sela počinju prvo uži, a potom sve širi pojasevi šume, prvo bagrenjak, a potom senovita šuma starih lipa.
    Na samom početku šume, 2 kilometra udaljeno od sela je prostrano izletište sa trim stazom i motel “Lipovača”, koji su usled rata bili zapušteni. U vrhu uvale na Ašmanu je crkva Sveta petka, mirno i takođe lepo mesto za izlete, a tu je i savremeno uređena Lovačka kuća, sa fazanerijom, ponos berkasovačkog Lovačkog društva “Fazan”.
    Lepotu predela oko Berkasova ovekovečio je naš poznati slikar Sava Šumanović. Rado je slikao pejsaže oko Sv. Petke, jer je u blizini bio vinograd porodice Šumanović.
    Izvor: Internet

    Odgovori