Poreklo prezimena Badnjar

Stojan Karadžić, Vuk Šibalić: „Drobnjak i porodice u DROBNJAKU i njihovo porijeklo“, II dopunsko izdanje, Beograd, 1997, IŠ ‘Stručna knjiga’

BADNJARI

(žive u Podgori)

Badnjari potiču od Stojana Trepčanina, koji je imao nadimak Smoljan. Prezime Badnjar dobili su po svom pretku Raduloviću, koji je kao poznati majstor drvodjelja pravio i badnjeve. Međutim, B. Badnjar u pisanoj monografiji o Tepcima kazuje da su Badnjari porijeklom od srpskog plemena Smoljani i da je njihovo porijeklo sačuvano u predanju predaka. On dalje kazuje da su svoje prezime Badnjar donijeli iz mjesta Trepača iz Nikšićkih rudina kada su se odatle iselili još u 8. vijeku i doselili na ove prostore. Toponimi „Badnjarske zidine“, koje se nalaze na obroncima Zle gore – ogranaka planine Njegoš, govore da su na ovim prostorima živjeli Badnjari. On navodi tri verzije o porijeklu-postanku prezimena Badnjar. Po jednoj verziji kaže da su njihovi preci pravili badnjeve, po drugoj da su preci Badnjara po primanju hrišćanstva na Badnji dan sjekli badnjake, donosili ih u selo i pred svakom kućom ostavljali po badnjak i uz prigodnu pjesmu ili besjedu čestitali domaćinu praznik. Po trećoj verziji, hajduk Matije iz Tepaca sa svojim rođacima i Bajom Pivljaninom poubija na Badnji dan u Tepcima Turke Eljene i Šopale, pa ih po ovom činu nazvaše Badnjarima.

Najstariji njihov predak kome znaju ime je Stojan, a poslije Stojana prvi potomci za koje znaju su: Radule, koji je imao nadimak Bartula, a potom Matije. Bio je poznat hajduk. Matije je imao sina Janka koji je bio jezerski knez i knezovao je u drugoj polovini 17. vijeka. Predvodio je Jezerce u mnogim borbama protiv Turaka koje su vođene u njegovo vrijeme. Bio je blizak saradnik vojvode Ilije Kosorića i kneza Ilije Balotića-Tomića. Po njemu se zovu Jankov do u Kočadolu, zaseoku sela Podgore.

Poslije kneza Janka jezerski ober-knez je bio Petko Badnjar, koji je imao nadimak „Džabas“ i njegovi su se potomci po njemu prozvali Džabasani. On je živio u prvoj polovini 18. vijeka.

Prvi sveštenik u Tepcima bio je pop Tuta Badnjar; on je sagradio prvu crkvu u Tepcima u prvoj polovini 18. vijeka.

Vasilije Badnjar, koga su zvali Jušica, bio je poznat kao imućan i dobar domaćin. Po njemu se zovu Jušička luka i Jušička peć u kanjonu blizu sela Tepaca.

Stojan Badnjar bio je poznat kao čovjek neobične snage i vještine u svom vremenu.

David Badnjar doživio je duboku starost; čak je, kako se priča, živio sto dvadeset godina; putovao je po svijetu, znao je lijepo da pripovijeda i kazuje narodne pjesme.

Gavrilo Badnjar, poznati narodni guslar, znao je toliko narodnih pjesama da je svaki dan mogao pjevati novu i novu pjesmu, ne ponavljajući one koje je već pjevao.

Milutin Badnjar uspio je da ubijedi popa Stevana Dubljevića, kada je kod njega zanoćio na putu za Srbiju, da ostane i prihvati upražnjeno mjesto popa u Tepcima.

Stevan Badnjar je prvi sudija turskog suda – medžlisa u Mostaru, gdje je bio tri godine.

Poslije Stevana član medžlisa u Pljevljima bio je Milovan Badnjar. Milovan je bio bistar i pronicljiv čovjek, tako da se Turcima nametnuo i oni su njegovo mišljenje uvažavali. Učestvovao je u mnogim borbama protiv Turaka, a naročito se istakao u Vukalovićevom ustanku 1857-1862. godine. Poslije 1878. godine i pripajanja ovog kraja Crnoj Gori, Milovan je postavljen za barjaktara Tepačke čete. Njega je na mjestu barjaktara naslijedio sin Vujica-Vule, koji se isticao kao dobar i pametan čovjek.

Jakov Badnjar, učesnik u Vukalovićevom ustanku 1857- 1862. godine, poslije ustanka nastavio je da četuje po Novopazarskom sandžaku, gdje je u sukobima ranjen; odveden je u Novi Pazar i tamo umoren.

Lazar Badnjar iz Zagorja iz Hercegovine nalazio se na čelu ustanika u Zagorju 1875. godine.

Jakov V. Badnjar, učesnik balkanskih, Prvog i Drugog svjetskog rata, bio je u zarobljeništvu u Mađarskoj. Nosilac je Obilića medalje i Partizanske spomenice 1941.

Ljubo-Maleta Badnjar nalazio se na radu u Americi, odakle se kao dobrovoljac vratio da učestvuje u balkanskim ratovima. Odselio je u Srbiju nakon završetka balkanskih ratova. Učesnik je i Topličkog ustanka. Po završetku rata hajdučki se prebacio u Bugarsku, gdje ubija srpskog krvnika Petkova, koji je izvršio zločin nad življem u Gajtanu. Potom je pronašao i drugog krvnika Kožukliju u Makedoniji kod Đevđelije i njega ubije i tako izvrši osvetu.

Bogdan Mlađenov, jedinac koji se vratio iz Amerike da kao dobrovoljac učestvuje u Prvom svjetskom ratu, poginuo je na Skadru 1915. godine od avionske bombe.

Dok je bio na radu u Americi Jagoš Badnjar se nalazio u dobrotvornom odboru, na čijem je čelu bio Mihailo Pupin. On je skupljao pomoć za Srbiju i Crnu Goru koje su se nalazile u ratovima. Jagoš se vratio kao invalid i u svom kraju bio poznat kao dobrotvor koji je pomagao siromašnim. Pomagao je izgradnju škole u Podgori i osnivanje čitaonice “Sloga” čiji je bio prvi predsjednik, a poslije njega predsjednik je bio Blažo Badnjar.

Pavle Badnjar je bio prvi učitelj u novootvorenoj školi u Podgori poslije 1918. godine. Iako bez završene učiteljske škole, Pavle je postizao vanredne rezultate i izveo veliki broj generacija. Sa porodicom je koloniziran u Bačko Dobro Polje 1945. godine.

Kosta Badnjar je učesnik balkanskih, te Prvog i Drugog svjetskog rata. Nalazio se u ropstvu u mađarskim logorima od 1916-1918. godine. U NOP-u je bio od 1941. godine i ovdje je vrijedno zabilježiti da je Kosta, prilikom oslobođenja Žabljaka, 20. juna 1941. godine, ponudio da sam zapali svoju kuću u kojoj je bila smještena italijanska vojska, govoreći: „Ja sam je pravio, ja ću je i zapaliti“.

Tihomir Badnjar je bio veliki pamtiša o porodicama u tepačkom kraju i o porijeklu porodice Badnjar. Na osnovu njegovog kazivanja, njegov sin Batrić je napisao monografiju o Tepcima.

U Prvom svjetskom ratu učestvovalo je 28 Badnjara. Od njih je dvanaest poginulo i umrlo u logorima u Mađarskoj: Bogdan, Radivoje, Spasoje, Radovan, Jošan, Rade, Milija, Milun, Novica, Vojin, Damljan i Pero.

U NOR-u 1941-1945. godine učestvovalo je pedeset pet Badnjara, i to: dvadeset sedam iz Tepačkog kraja, dvadeset i jedan iz Gajtana, šest iz Zagorja i jedan iz Peći. Kao pripadnik NOV-a, u jedinicama je poginuo Milan Gavrilov, jedinac u oca i majke Anđe. Bio je jedan od organizatora ustanka u svom kraju. Komesar je Durmitorskog omladinskog bataljona i na toj dužnosti je i poginuo u maju 1942. godine, na Poljima Kolašinskim. Škola u Tepcima nosi njegovo ime.

Mileta Ristov, u NOP-u od prvih ustaničkih dana, a u Četvrtoj crnogorskoj brigadi od njenog osnivanja, u čijim je redovima i poginuo 5. juna 1943. godine na Sutjesci. U NOR-u su poginuli braća Vukašin Mirkov na Dujimovićima 1942. godine i Uroš koji je bio odbornik u narodnoj vlasti 1944. godine u Podgori.

Ljubomir-Ljubo Pavlov je bio u NOP-u od prvih ustaničkih dana; bio je jedan od organizatora ustanka u svom kraju, a u stroju Četvrte crnogorske od njenih prvih dana. U Petom bataljonu je rukovodilac SKOJ-a, a kasnije zamjenik komesara Druge kosmetske brigade. Nosilac je Partizanske spomenice 1941. I njegov mlađi brat Mićo je učesnik jedinica NOV-a u crnogorskim brigadama, a poslije rata bio je pukovnik JNA.

Radoman Jevremov je jedan od organizatora ustanka u svom kraju. U NOP-u je od 1941. godine u Petom bataljonu Četvrte crnogorske proleterske brigade, prvo desetar, a zatim omladinski rukovodilac bataljona i zamjenik komesara čete. Nosilac je Partizanske spomenice 1941.

Vuko Milošev iz Vitomirice kod Peći nalazio se u sastavu 7. omladinske crnogorske brigade od njenog osnivanja, u čijim je redovima ranjavan na Vjetreniku 1944. godine.

Momčilo-Momo Živkov iz Podgore stupio je u 7. omladinsku crnogorsku brigadu iz Durmitorskog partizanskog odreda. U brigadi je bio od njenog osnivanja, prvo komandir voda, a onda komandir čete. Bio je vrlo hrabar borac.

Baveći se trgovinom, Jovaš Badnjar ostane jednom prilikom u Pljevljima, gdje se stalno naseli i od njega se formira ugledno bratstvo Jovaševići.

Antonijevići u Orljaju su od Antonija Badnjara, čiji se potomci po Antoniju prozvaše Antonijevići.

U selu Crnoj Gori u Pivi živi porodida Baturan koja vodi porijeklo od Baturana Badnjara. Tamo se Baturan naselio krajem 18. vijeka.

Bartiline potomke nazivali su Bartulama i bilo ih je više porodica. Sve su se one u drugoj polovini 18. vijeka iselile u istočnu Bosnu. Znaju za imena nekih od njih kao npr. Filip, Risto, Vuk i Stojan. Jedni od njih se nasele u Zagorju i zadrže prezime Badnjari, a drugi na Glasinac i uzmu prezime Bartule. Od Vuka Badnjara nastanu Vukovići, a od njegovog brata Banjenini. Badnjari žive u Jelašcima, Vukovići u Stranama, a Banjenini u Šivolju. Brat Ristov krenu prema Gacku i Trebinju. Tamo žive njegovi potomci. Sve tri ove porodice u Zagorju slave Jovanjdan zimski. U Podgori je ostao naziv “Bartulsko guvno”.

Badnjara ima iseljenih, kako je već rečeno, u jablaničkom kraju u Gajtani i u Metohiji; neki od njih se prezivaju Badnjarevići.

Ima ih odseljenih u Vojvodinu, gdje su kolonizirani poslije Drugog svjetskog rata i žive u Bačkom Dobrom Polju i Kuli. Ima ih i u drugim mjestima širom naše zemlje gdje su odlazili, najčešće radi zaposlenja.

Luka Jovanov bio je predsjednik opštine Žabljak i na odgovornim dužnostima u Republici.

Danas niko od ovog bratstva ne živi u Tepcima, već su se iselili u Podgoru i Kočado na nekadašnje svoje katune.

Slave Nikoljdan.

IZVOR: Stojan Karadžić, Vuk Šibalić: Drobnjak i porodice u Drobnjaku i njihovo porijeklo, 1997, priredio saradnik portala POREKLO Vojislav Ananić