Poreklo stanovništva, selo Donje Dragovlje, opština Gadžin Han – Nišavski okrug. Prema knjizi Marije Antić „Antropogeografska proučavanja naselja Zaplanja“ na osnovu ispitivanja tog područje od 2005. do 2010. godine, edicija Koreni – Službeni glasnik, Beograd. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj naselja i glavne geografske odlike.
Donje Dragovlje je smešteno u Gornjem Zaplanju. Nalazi se na istočnim padinama Babičke gore (1.059 m), y okruženju njenih vrhova Kitka (897 m), Ramnište (516 m) i Gradište (782 m), y dolini Donjodragovskog potoka.
Smešteno je 1 km zapadno od regionalnog puta Nikola Tesla – Gadžin Han – Krastavče – Donji Dušnik – Ravna Dubrava. Donje Dragovlje je udaljeno 16,5 km jugoistočno od Gadžinog Hana i 38,5 km jugoistočno od Niša. Prostire se u visinskoj zoni od 440 do 540 m.
Vode.
U ataru se nalaze izvori Stublina, Pavlov, Đorin, Stančin, Novkov i Ciganski kladenac, zatim Šopa, Miljkov, Goli del, Pažar, Bačinsko livađe, Čelin, Mlaka, Blatuševačka šopa, Smlaka, Vrlo ognjište i dr. Izvor Šopa je, po predanju, lekovit (leči dijabetes).
Zemlje i šume.
Obradiva zemlja se nalazi na mestima Mlaka, Ćosino, Lupač, Vrla strana, Trla, Savi rid, Gložje, Rosulja, Ravnište, Čuka, Lešje, Gornjo Livađe, Malčevica, Tupavica, Janja čuka, Livađe, Dubrava, Jazbina, Stari (h)an, Damnjanova dolina, Ravnište, Njivje, Barje, Lozja, Goli del, Kitka i Selo.
Pašnjaci su na potesima Narće, Golema strana, Golemi Kamen, Bleteševac, Kopotine, Smilov kamen, Malo gradište i dr.
Šume su locirane na potesima Veliko gradište, Golidelska reka, Kopotina, Vrlo ognjište, Ćutino, Konjarnik, Novkov govedarnik, Miljkov govedarnik, Divljačko i dr.
Seoska utrina, nekada turska imovina, je po oslobođenju pripala državi, potom je dodeljena selima Sopotnica, Gornje i Donje Dragovlje, a kasnije je izdeljena. Nalazila se na Bleteševcu i Divljačkom, kao i na mestima koja su pod pašnjacima i šumama (Kusi del, Nablato, Bazje, Čuka, Čelin, Vinsko kolo, Jovanova njiva i Golemi kamen). Livada se nalaze na manjim parcelama u ataru, vinogradi na potesu Lozjak, a voćnjaci na Dubravi.
Tip sela (Oblik i fizionomija).
Donje Dragovlje je seosko naselje zbijenog tipa. Nepravilnog je kvadratnog oblika. objedinjuje dva fizionomska dela sa više grupa rodovskih kuća: Dubrava (Vukljaci, Baba–Kitinci, Lilinci, Pršljaci, Urošovi), Donja mala – (Tričkovići i Šiljci, Rid — Cvetanovci, Digijaši i Ciganska mala) i Rosulja (Dokrstinska, Novkovska, Milenkovska, Stankovska, Stančinska, Miljkovska i Obredkovska mahala).
Starine u selu.
Smatra se da materijalni tragovi (keramika i sl.) u Rosulji i na Ramništu datiraju iz praistorije (terenski podaci Jovančić Novice). Na Velikom gradištu postoje slabo očuvani ostaci rimskog kastela, na Malom gradištu (zidine, cigle, malter, podzemni kanali, nakit i dr.) rimske kule (osmatračnice), a kod izvora Mlaka ostaci rimskog vodovoda.
Stara crkva, koja najverovatnije datira iz doba Vizantije (tu se i danas nalazi 10 ha crkvene šume), porušena je, po predanju, zbog ubistva Turčina. Po nesigurnom narodnom verovanju, njen materijal je iskorišćen za izgradnju crkve u Gornjem Dušniku. Prema predanju, nakon odobrenja za izgradnju pravoslavnog hrama na mestu Crkvište (Miljkovska mahala), gde je prvobitno postavljen krst iz stare porušene crkve, neki meštani su, preko noći, preneli krst na mesto gde se i danas nalazi crkva Sv. Luke. Smatra se da je ova crkva sagrađena u XVII veku (renovirana 1848).
Ostaci još jednog pravoslavnog hrama evidentirani su na potesu Crkvište. Iz perioda turske okupacije je na mestu Mala postojao do 1941/42. „saloš“ (magacin, ambar za kukuruz; visine 4 m, prečnika 1 m). Bio je izgrađen od drveta, na kamenoj osnovi i pokriven ćeramidom.
Na mestu Stari (h)an postojao je jedan od značajnijih hanova u Zaplanju. Na Kamenitoj ćupriji nalaze se ostaci groblja iz vremena kada je Dragovlje bilo na Selištu, a u blizini seoske crkve su do skora postojali izuzetno stari nadgrobni spomenici iz turskog perioda kada se naselje nalazilo na mestu Selo.
Poreklo stanovništva.
U Donjem Dragovlju danas živi 28 familija, koje se smatraju starosedelačkim. Uz to, pojedine familije pamte svoje migraciono poreklo, kao i vreme doseljavanja (period turske okupacije), ali se i oni u selu smatraju starincima.
To su:
-Novkovi (8 kuća, slave Cv. Ranđela) sa svojim podelcima;
-Šiljci (3 kuće, slave Sv. Nikolu) i:
-Stančini (5 kuća, slave Sv. Ranđela);
-Babakitinci (5 kuća, slave Sv. Nikolu) i njihovi podelci:
-Digijaši (2 kuće, slave Cv. Nikolu), čiji je rodonačelnik prizećen iz Crkovnice kod Leskovca i:
–Canini (3 kuće, slave Sv. Nikolu);
-Dokrstinci (12 kuća, slave Sv. Ranđela), za koje neki smatraju da imaju zajedničko poreklo sa Baba-Kitincima; isto poreklo imaju i:
-Vukljaci (6 kuća, slave Sv. Đorđa),
-Stankovi (11 kuća, slave Sv. Nikolu) i:
-Džuklini (2 kuće, slave Sv. Nikolu);
-Ćurčijini (5 kuća, slave Sv. Nikolu) sa svojim podelcima:
-Baba–Gmitrini (1 kuća, slavi Sv. Nikolu),
-Vasići (3 kuće, slave Cv. Nikolu) i:
-Mladžurci (2 kuće, slave Sv. Nikolu), čiji je rodonačelnik posinjen „doveden“ iz susednog sela Semče;
-Miljkovi (17 kuća, slave Sv. Nikolu) i:
-Pršini (9 kuća, slave Sv. Nikolu), koji imaju zajedničko poreklo, a starinom su iz okoline Crne Trave, odakle su doseljeni i:
-Urošovi (4 kuće, slave Cv. Nikolu),
-Milenkovi (9 kuća, slave Sv. Ranđela) i:
-Cvetanovci (6 kuća, slave CB. Nikolu) sa svoj im podelcima:
-Borijini (4 kuće, slave CB. Nikolu) i:
-Tričkovići (2 kuće, slave Sv. Nikolu);
-Obredkovi (7 kuća, slave Sv. Ranđela), starinom iz Kopašnice kod Leskovca;
-Kojini (1 kuća, slavi Sv. Nikolu), starinom iz okoline Jagodine;
-Vukljini (2 kuće, slave Gmitrovdan) i njihovi podelci (rodonačelnik prizećen iz Ličja)
-Konzulaci (1 kuća), za koje se smatra da vode poreklo od Ašana;
-Jorgini (8 kuća, slave Sv. Nikolu), čiji je rodonačelnik prizećen iz Bogujevca kod Leskovca;
-Lilinci (4 kuće, slave Sv. Nikolu); i:
-Romi (18 kuća, slave Vasilicu), čiji je rodonačelnik Kadrija, koji je imao 25 potomaka.
U Donjem Dragovlju su živele i familije:
-Mišini, koja je nestala biološkim putem („izumrla“),
-Pećarci, odseljeni u Donji Dušnik, i:
-Cojići (slave Sv. Đorđa), koji su se neposredno posle Drugog svetskog rata iselili u Leskovac.
Seoska slava – „litije“, je Presveta Bogorodica, a crkvena Sv. Luka. Na mestu Lojza nalazi se hrastovo zapisno drvo — „miro“, staro preko pet vekova (prečnika oko 2 m).
Novija iseljavanja stanovništva.
U savremenom periodu iseljeno je (većinom u Niš i prigradska naselja, Donji Dušnik, Leskovac i dr.) i „ugašeno“ (smrću domaćina) 71 domaćinstvo: po 13 kuća familija:
-Miljkovi i Obredkovi, 10 kuća familije:
-Stankovi, 5 kuća familije
-Vukljaci, 4 kuće familije:
-Vukljini, po 3 kuće familija:
-Cvetanovci, Pršini, Baba-gmitrini, Novkovi, Milenkovi i Jorgini, po 2 kuće familija:
-Lilinci, Borijini i Dokrstinci i po 1 kuća familija:
-Canini i Konzulaci.
Funkcije sela.
Donje Dragovlje je ranije bilo stočarsko selo, a danas je pretežno ratarskostočarske orijentacije. U prošlosti je bilo razvijeno bačijsko stočarenje.
Tržišni značaj imao je uzgoj stoke (ovce, koze i krave), koja se prodavala na leskovačkoj pijaci, zatim prodaja drveta (niška pijaca), kao i rakije i ćumura (niška i leskovačka pijaca). I pored toga, meštani su odlazili u pečalbu, kao ćeramidžije, crepari i ciglari, u Mačvu, Srem, Šumadiju, Slavoniju, Bosnu i dr.
Tokom 60-ih godina masovno se gajio duvan (150 domaćinstava), a od 90–ih godina HH veka jagodičasto voće (do 200 domaćinstava). Na bazi zastupljenosti osnovnih funkcija pripada grupi primarnih sela. Značajem se ističe pravoslavna crkva Sv. Nikole, izgrađena 1536. (pod zaštitom države kao istorijski spomenik od velikog značaja).
U Donjem Dragovlju postoji četvororazredna škola, spomenik palim borcima u Prvom i Drugom svetskom ratu (izgrađen 1979), zadružni dom (izgrađen 1948), otkupna stanica za pečurke i jagodičasto voće, dve privatne prodavnice, javna govornica i dr.
Uređenje naselja.
Meštani su se ranije snabdevali vodom sa četiri javne česme (izgrađene 30-ih godina HH veka) u Dubravi, iz individualnih bunara i sa izvora Stublina, Pavlov i Ćorin kladenac (u Dubravi), Šopa, Miljkov, Stančin, Novkov i Ciganski kladenac (u Rosulji). Vodosnabdevanje je od 1972. kolektivno – preko dva lokalna vodovoda u Dubravi (kaptirani izvori Goli del, Pažar, Bačinsko livađe, Čelin i Bletušovac) i četiri lokalna vodovoda u Rosulji (kaptirani izvori Mlaka, Blatuševačka šopa, Smlaka i Vrlo ognjište).
Stoka se napajala iz Dragošničkog potoka (u narodu Dolina). Krajem XIX i početkom HH veka, u vreme velikih suša, ovde su svoju stoku napajali i žitelji Ovsinjinca, Malog i Velikog Vrtopa.
Elektrifikacija Donjeg Dragovlja je izvršena 1962/63, a seoski putevi su asfaltirani 80-ih godina XX veka.
IZVOR: Prema knjizi Marije Antić „Antropogeografska proučavanja naselja Zaplanja“ na osnovu ispitivanja tog područje od 2005. do 2010. godine, edicija Koreni – Službeni glasnik, Beograd. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)