Poreklo stanovništva neselja Sićevo, Gradska opština Niška Banja, Grad Niš – Nišavski okrug. Prema knjizi Marije Antić „Antropogeografska proučavanja naselja Sićevačke klisure“ na osnovu proučavanja tog područje 2001. i 2002. godine, edicija Koreni – Službeni glasnik, Beograd. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj naelja i glavne geografske odlike.
Sićevo se nalazi u zapadnom delu kompozitne Sićevačke klisure, najvećim delom na desnoj strani Nišave i padinama Svrljiških planina (1.334 m), y podnožju njenih vrhova Višegrada (980 m), na severu, i Graca (1.062 m), na severoistoku, pored železničke pruge i magistralnog puta Niš—Dimitrovgrad. Locirano je 10 km severoistočno od Niške Banje (opštinski centar) i 17 km istočno od Niša. Fizionomski se razvija u visinskom pojasu od 260 (Naselje Sićevo) do 460 m (Gornja mala).
U ataru se nalazi nekoliko pećina – Velika Vranovica, Mikina dupka (po legendi, povezana je sa Prekonoškom pećinom – skotna svinja je zimila u Prekonoškoj, a ovde je izašla sa prasićima; meštani kažu da u ponoru ima dosta vode i da je podzemno povezana sa Krupačkim vrelom), Velika i Mala Belanica, Gorelica, Mala dupka i dr., polupećina Zbeg (ili Zbežište) i jama Provalija, kao i izvori.
Vode.
Leskov kladenac, Popovac, Vlaški do, Trstenik, Kulina, Madžarev del, G orelica, Vrelo i Barujevo. Ispod česme Blatnik postoji bezimeni izvorčić, koji, po predanju, leči bolesti očiju.
Zemlje i šume.
Obradive površine su na mestima Preseka, Barujevo, Trstenik, Madžarev del, Kratina, Kovačevac, Vrelo, Dubrava i Radiča padina (danas se ne obrađuje). Pašnjaci se nalaze na mestima Popovac, Ivani kamen, Kovačeva padina, Govedarnik, Ječava, Crveni del, Dubrava i Dubarje.
Šume obuhvataju mesta Radičeva padina, Kratina, Popovac, Leskov kladenac, Krajkovačka padina i Dubarje.
Utrina se nalazi na mestima Popovac, Obedište, Govedarnik i prostor do Gradišta. Žalfija raste između Trline i Kovačeve padine (iznad Crvene stene), na mestima Duboka padina, Obedišta, Kolo i ispod Ječave.
Tip sela (Oblik i fizionomija).
Glavni deo naselja je nepravilnog trapezastog oblika. Sićevo je pripadalo seoskim naseljima zbijenog tipa do formiranja fizionomskih delova Naselje Sveta Petka i Naselje Sićevo, kada je transformisano u razbijeni fizionomski tip. Od glavnog dela sela, koji obuhvata tri prostorno srasle „male“ – Gornju, Srednju i Donju, odvojena su dva novoformirana fizionomska dela: Naselje Sveta Petka (jugoistočno – 8 km magistralnim putem, 4 km lokalnim, koji se retko koristi), u istoimenoj kotlinici, i Naselje Sićevo (2 km jugozapadno), s obe strane pomenutog puta, na mestu gde se odvaja drum ka selu.
Osnivanje Naselja Sveta Petka počelo je između dva svetska rata, kada su se krajem 20-ih i početkom 30-ih godina XX veka iz sela preselila dva domaćinstava. Intenzivno se širilo tokom 60-ih godina, kada se, pored domaćinstva radnika zaposlenih u ostrovičkom kamenolomu (iz Gradišta, Vete, Beoljina, Glogovca i dr.), uglavnom doseljavaju stanovnici Ostrovice. Obzirom na to da je locirano u jugoistočnom, graničnom delu sićevačkog i ostrovičkog atara, i da je fizionomski sraslo sa Naseljem Ostrovica, u prostorno-funkcionalnom smislu povezano je sa Ostrovicom (škola, zdravstvena ambulanta, prodavnice i dr.), tako da ga meštani okolnih sela često poistovećuju sa fizionomskim delom Naseljem Ostrovica.
Po izgradnji prve kuće u današnjem Naselju Sićevo, neposredno posle Drugog svetskog rata, prostorno širenje je usledilo nakon izgradnje puta 1964. godine. Tada se u ovom, populaciono najmanjem fizionomskom delu, većinom doseljavaju prethodno iseljeni žitelji Sićeva, zatim domaćinstva koja po ženskoj liniji pripadaju sićevačkim familijama (iz Ostrovice, Niša, Velike Plane), kao i nekoliko domaćinstava iz sela.
Starine u selu.
Po verovanju meštana materijalni tragovi (predmeti od pečene keramike i dr.) pronađeni na lokalitetima Popovac, Dupli kamen, Vrbica, Potkamen (u kamenima uklesani krstovi), Kulina (grobnica sa dva sarkofaga), iznad manastira Sv. Petke (miljokazi) i dr. ukazuju na antičku naseljenost. Na lokalitetu Višegrad Milan Milićević, kasnije i Aleksandar Deroko, je registrovao ostatke srednjovekovnog grada. Iz poznog perioda turske vladavine potiču ostaci kule i karaule na mestu Markove livade (sporedan prelaz na srpsko–turskoj granici iz 1834).
U blizini Višegrada, na mestu Bare, nalaze se ostaci hrama Sv. Petra i Pavla, koga su, po predanju, porušili Turci, jer je bio hajdučko sastajalište. Na Kulini je postojao manastir Uspenje, koji je, po predanju, vizantijske starosti (danas ostaci crkve Sv. Jovana, koju je podigla baba ćurđa pošto je „imala predskazanje da se tu napravi crkva“). Srednjovekovne starosti bio je, po predanju, i manastir Vavedenja Sv. Bogorodice, koji su Turci porušili po osvajanju ovog prostora (Od preostalog materijala podignuta je sadašnja manastirska crkva posvećena istom svecu, u okviru kompleksa manastira Sv. Bogorodice, sa leve strane Nišave).
Poreklo stanovništva.
U narodu je prisutno verovanje da starosedelačke familije u Sićevu vode poreklo sa Kosova i Metohije – najverovatnije iz istoimenog dreničkog sela u okolini Kline. To su familije:
-Savičovi (Pavlovići, Jovanovići, Đorđevići, Nikolići, Radenkovići, Ristići i Dimitrijevići, 20 kuća; slave Sv. Petku),
-Jankovi (Jankovići i Nikolići, 11 kuća; slave Sv. Nikolu), Markovi (Stankovići, 6 kuća; slave Sv. Nikolu), Neini (Petkovići, 3 kuće; slave Cv. Đorđa),
-Rančini (Ristići, Kocići, Jovanovići, Ranđelovići, Stankovići, Pavlovići i Đorđevići, 11 kuća; slave Sv. Nikolu),
-Sopuljanci (Vidanovići, 2 kuće; slave Sv. Đorđa),
-Mitiči (Nikolići, Ristići i Stefanovići, 12 kuća; slave Sv. Nikolu), Marinkovi (Mladenovići, 3 kuće; slave Sv. Nikolu),
-Cacrkovi ili Šiljini (Markovići, 1 kuća; slavi Sv. Nikolu),
-Boždurkovi (Markovići i Živkovići, 2 kuće; slave Sv. Nikolu),
-Cigini (Nikolići, 2 kuće; slave Sv. Petku i Sv. Đorđa) i njihovi podelci:
-Stajkovi (Radojkovići, 1 kuća; slavi Sv. Nikolu),
-Purini (Đorđevići, 1 kuća; slavi Sv. Đorđa),
-Jankičovi (Živkovići i Stefanovići, 5 kuća; slave Sv. Nikolu),
-Davidovi (Davidovići, 3 kuće; slave Cv. Đorđa),
-Jašini (Petrovići, 3 kuće; slave Sv. Nikolu) i njihovi podelci:
-Džidžini (Nikolići, 2 kuće; slave Sv. Nikolu),
-Junakovi (Prvulovići, Vučići, Ilići i Bogdanovići, 10 kuća; slave Sv. Petku),
-Gazibarci (Veličkovići, 5 kuća; slave Sv. Nikolu),
-Mišakovi (Veličkovići, 1 kuća; slavi Sv. Petku),
-Janini (Veličkovići, 1 kuća; slavi Mitrovdan),
-Krtini (Đorđevići, 2 kuće; slave Mitrovdan),
-Krkaševi (Milovanovići i Krstići, 4 kuće; slave Mitrovdan),
-Zulumovi (Ilići, 2 kuće; slave Sv. Nikolu),
-Ćuini (Dimitrijevići, Spasići, Stefanovići i Petrovići, 5 kuća; slave Sv. Petku),
-Ivanovi (Petrovići i Mladenovići, 3 kuće; slave Sv. Nikolu),
-Jankiči (Todorovići, 1 kuća; slavi Sv. Nikolu),
-Čelenkini (Ristići, 7 kuća; slave Sv. Đorđa),
-Vacini (Vacići, 6 kuća; slave Sv. Ranđela), njihovi podelci:
-Veselinovi ili Rutandžini (Petrovići i Krstići, 4 kuće; slave Sv. Ranđela) i:
-Pridujini ili Pridujci (Zdravkovići, 3 kuće; slave Sv. Ranđela),
-Paraeovci (Stankovići, 1 kuća; slavi Sv. Nikolu),
-Gerini (Nikolići, Jovanovići i Milijići, 5 kuća; slave Cv. Ranđela),
-Simonovi (Jovanovići, 1 kuća; slavi Sv. Nikolu),
-Perići (Zdravkovići, 2 kuće; slave Sv. Nikolu),
-Lindžini (Vojinovići, Vujići i Krstići, 3 kuće; slave Sv. Đorđa i Sv. Nikolu),
-Čalini (Cvetkovići, 3 kuće; slave Sv. Nikolu),
-Jakšići (Jeremići i Pejkovići, 2 kuće; slave Sv. Nikolu),
-Dečkovi (Nedeljkovići, 1 kuća; slavi Sv. Đorđa),
-Bakini (Tošići, 1 kuća; slavi Sv. Đorđa) i njihovi podelci:
-Nečiči (Petkovići, 1 kuća; slavi Sv. Đorđa) , čiji je predak kao sluga doseljen sredinom XIX veka iz svrljiškog Merdželata u familiju Bakinih (oženio se njihovom devojkom),
-Kukuničani (Pavlovići, 3 kuće; slave Sv. Petku), Milenkovi (Milenkovići, 1 kuća; slavi Sv. Petku),
-Miljčovi ili Čapljini (Markovići i Prvulovići, 6 kuća; slave Sv. Đorđa),
-Šankini (Jovanovići, 4 kuće; slave Sv. Petku),
-Čerkezi (Ristići, 2 kuće; slave Sv. Nikolu),
-Vučkovi (Milojkovići, 1 kuća; slavi Sv. Nikolu),
-Ljeljini (Tošići, 3 kuće; slave Sv. Đorđa) i:
-Bliznakovi (Pavlovići, 1 kuća; slavi Sv. Petku).
Familija:
– Mateovi je ugašena (pre dve godine, kada je u Nišu umro Radojković Rade).
Romska starosedelačka familija su:
-Demirovići (Demirovići i Usejinovići, 4 kuće; slave Vasilicu).
Doseljeničke familije su:
-Milanovi (Milenovići, 12 kuća; slave Sv. Jovana), doseljeni sredinom XIX veka iz Prekonoga (Svrljig),
-Kogičini (Savići, Miladinovići, Radenkovići, Ranđelovići, Jovanovići i Petrovići, 10 kuća; slave Sv. Nikolu) doseljeni iz Gulijana (Svrljig), kao i:
-Mikailovi (Popovići, 3 kuće; slave Sv. Đorđa),
-Daničovi (Petrovići, 5 kuća; slave Sv. Minu i Sv. Mratu) i njihovi podelci:
-Bekirovi (Petrovići, 1 kuća; slavi Sv. Minu i Sv. Mratu) doseljeni su iz Bzovika, a:
-Čokini (Đorđevići, Nikolići, Todorovići, Đokići i Ignjatovići, 9 kuća; slave Sv. Đorđa) su doseljeni „u tursko“ iz Čokota (doselio se rodonačelnik Đorđević sa četiri sina po ubistvu Turčina).
U Naselju Sveta Petka ima novijih doseljenika iz Ostrovice – 12 kuća:
-Dejanovići, Miladinovići, Stojanovići, Musići, Mišići, Nikolići, Đurići, Vučići, Ilići, Ravnog Dola – 4 kuće:
-Alići i Kolići i dr.
Seoska slava – „litije“ je Vaskršnji ponedeljak (u narodu „Veligden“), a sabor i crkvena slava je Sv. Ilija. Praznuje se i Sv. Trifun, vinogradarska slava.
Novija iseljavanja stanovništva.
U savremenom periodu prisutno je iseljavanje meštana uglavnom u Niš i njegova prigradska naselja, ali i druge gradske centre. Iz tog razloga su migracije stanovništva znatno participirale u opadanju ukupne populacije Sićeva, koja je od 1961. do 2011. smanjena za 44,4%. Prema popisu stanovništva i stanova 2011. godine,223 u Sićevu je bilo 13 napuštenih (nenastanjenih) stambenih jedinica (59 stambenih jedinica su registrovane kao privremeno nenastanjene).
Funkcije naselja.
Sićevo je vinogradarske-voćarske i ratarsko seosko naselje. Na osnovu razvijenosti osnovnih funkcija pripada funkcionalnoj kategoriji centra zajednica seoskih naselja. Od osnovnih funkcija zastupljene su: osmorazredna Osnovna škola „Dušan Tasković Srećko“, mesna kancelarija (za Sićevo, Ostrovicu i Ravni Do), zdravstvena stanica, apoteka, pošta, Zemljoradnička vinogradarska zadruga „Sićevo“, Mašinska radionica 33 „Sićevo“, Hidroelektrana „Sićevo“, Hotel „Sićevo“, DOO „Trem“, Likovna kolonija „Sićevo“, samoposluga, dragstor, četiri restorana pored puta Niš–Dimitrovgrad, tri autobuske stanice, železnička stanica i dr.
Uređenje naselja.
U selu postoji devet česmi: Blatnik, izgrađena 1858.229 (pored nje je postojala i Stankina česma), Jermilac (iz turskog perioda), Rančina, Đurina, Zalumova, Tasina, Junakova (Šankina), česme u Milenovićima i kod samoposluge. U Naselju Sveta Petka nalazi se česma Svete Petke, a u ataru još tri izvora — Kovačevac, Kanjinac i Boševac. Do izgradnje seoskog vodovoda 1972, za čije potrebe su kaptirani izvori Leskov kladenac, Popovac, Gorelica i Vrelo, meštani su se snabdevali vodom sa seoskih česmi i iz bunara.
Za potrebe vodosnabdevanje Naselja Sićevo, hotela i podruma kaptiran je izvor Kulina.
Početna elektrifikacija izvršena je između dva svetska rata (po jednom izvoru 1925, a po drugom 1931), a savremena nakon Drugog svetskog rata.
Godine 1972. asfaltiran je put ka selu i seoske ulice. Telefonizacija je izvršena 1985. godine.
IZVOR: Prema knjizi Marije Antić „Antropogeografska proučavanja naselja Sićevačke klisure“ na osnovu proučavanja tog područje 2001. i 2002. godine, edicija Koreni – Službeni glasnik, Beograd. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)