Poreklo prezimena, selo Balovac (Podujevo)

Poreklo stanovništva sela Balovac, opština Podujevo – Kosovski okrug. Prema knjizi Dr Kosovke Ristić „Malo Kosovo“  – podaci prikupljani u sedmoj deceniji XX veka – izdanje u Prištini 1971. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj i tip sela.

Selo Balovac se pre može uvrstiti u sela razbijenog, nego u sela zbijenog tipa. Njegove mahale su dosta udaljene jedna od druge, pa zbog toga više podsećaju na mala zasebna sela, nego na zaseoke. Po broju stanovnika Balovac nije velik, ali kao naselje zauzima veliku površinu. Koliko je on rasprostrt vidi se po tome što se njegova jedna mahala nalazi u aluvijalnoj ravni reke, a druga na istočnom obodu kotline.

Veći deo Balovca leži na istočnom obodu kotline, a najbliža reka mu je Dubnica. U odnosu na Podujevo, Balovac se nalazi jugoistočno, a od njega je udaljen oko 5 kilometara. On je jedno od sela u okolini Podujeva. Kroz njega ne vodi ni jedan važniji put. Prvi njegovi današnji stanovnici su Albanci koji su ovde došli pre muhadžira.

Prema sećanjima starijih muhadžira, atar Balovca je u vreme njihovog doseljavanja više bio pod livadama i šumama, nego pod obradivim površinama. Tadašnjih stanovnika Malog Kosova — Albanaca, bilo je malo, kako u Balovcu tako i u njegovoj okolini. Muhadžiri su se naseljavali na slobodnu zemlju, a površine pod livadama i šumama pretvarali su u obradive.

U Balovcu sada žive Albanci, Crnogorci i Srbi. Kao i mnoga sela u Malom Kosovu, Balovac je podeljen na mahale.

Poreklo stanovništva po mahalama.

Muhadžir mahala. U ovoj mahali ima dosta muhadžira, pa je ona po svom najbrojnijem stanovništvu i ime dobila. Kako u istoj mahali nisu svi muhadžiri došli iz jednog sela, moraćemo da navedemo imena mesta odakle su doseljeni. Muhadžir:

-Đaka Emin doseljen je iz Đake (Kosanica), jedna kuća fis Kiljmen. Četiri porodice:

-Visoka, muhadžiri, doseljeni su iz Rudara, fis Krasnići.

-Đakalije, 6 porodica, doseljeni iz Đake, fis Kiljmen. Seljmon, jedna porodica, doseljena je iz Đake, fis Kiljmen;

-Bunjaku, tri porodice, takođe muhadžiri, doseljeni iz okoline Rudara, fis Krasnići.

-Zebica u Balovcu ima pet kuća. To su muhadžiri doseljeni iz sela Zebice koje se nalazi u okolini Kuršumlije, a pripadaju fisu Krasnići. Iz Mačije Stene je doseljena jedna porodica:

-Mustafa, takođe muhadžiri, fis Kiljmen. Pet porodica:

-Tavrljana su takođe muhadžiri. Oni su se doselili iz sela Tavrljana koje se nalazi u okolini Kuršumlije. Oni pripadaju fisu Gaši.

-Namona ima dve kuće.

Pored muhadžira, u ovoj mahali ima i 7 kuća:

-Zenovića čiji stari ne pamte kada su se doselili u Balovac, niti odakle su ovamo došli. Ovih 7 albanskih porodica pripada fisu Krasnići.

U Balovcu živi jedna porodica koja je ovamo doseljena iz Luga (Malo Kosovo) pre nekoliko godina. Ne zna se odakle su se njihovi stari u Lug doselili, a poznato je da pripadaju fisu Beriše. U Balovac je doseljena jedna porodica 1957. godine iz Brajine i pripada fisu Krasnići (Suljo Kopreni) i dve porodice iz Orlana (Romani). Oni su se doselili zato što im je imanje potopljeno Batlavskim jezerom, a pripadaju fisu Salja.

Pored albanskog stanovništva u Muhadžir mahali žive još Crnogorci i Srbi.

-Milačići. Tri kuće Milačića su ovamo doselile iz Merdara, posle 1912. godine. Međutim, oni ni u Merdarima nisu dugo živeli, jer su tamo došli posle berlinskog kongresa. Kažu da su se iz Kuča u Merdare doselili zbog toga što im je obećano da će dobiti dosta obradive zemlje, koje inače u Kučima nisu imali. Iz Merdara su se ovamo doselili zato što su se u to vreme u Balovcu, odnosno u Malom Kosovu, ukazale još bolje prilike da se dođe do bolje obradive zemlje. Oni su najveći deo obradivog zamljišta kupili od Albanaca, koji su prodavali zemlju, ali se svi nisu selili iz Balovca.

-Krstovići. Dve porodice Krstovića su takođe iz Kuča doseljene, samo u Balovac nisu došli iz Merdara, već iz Vasiljevca, gde su doseljeni kao i ostali Crnogorci (u sliv Kosanice). I oni su se ovamo doselili posle 1912. godine.

-Vujadinovići. Četiri porodice Vujadinovića su poreklom iz Kuča. Oni su takođe iz Vasiljevca preseljeni u Balovac pre Prvog svetskog rata.

-Lukovci su poreklom Crnogorci. U ovoj mahali ima njihova samo jedna kuća. Za razliku od ostalih, oni su u Balovac doselili oko 1957. godine, iz Trna.

Svi Srbijanci koji žive u ovoj mahali doseljeni su iz Aleksandrovačke Župe. Pre prvog svetskog rata su doseljene dve porodice:

-Radojkovića (na utrinu) i dve porodice:

-Komatović.

Posle Prvog svetskog rata je doseljena po jedna porodica:

-Jovković, Tamburić i Jočić.

Grujić mahala je naseljena muhadžirima, Crnogorcima i Srbima.

-Merami. Sedam porodica Merami su poreklom iz Mehane, a pripadaju fisu Kelmeni.

-Fazlija. Jedna porodica Fazlija doseljena je iz Kačikola oko 1914. godine.

-Kačandoli, tri porodice, doseljeni su iz Kačandola, a pripadaju fisu Krasnići.

U ovoj mahali ima dosta Crnogoraca. Oni se nisu iz Crne Gore direktno doselili u Malo Kosovo, već su ovamo doseljeni iz susednih sela, hoja su uglavnom razmeštena po razvodu, između sliva Laba i Toplice.

Crnogorci su:

-Grujići. Jedna porodica Grujić, doseljena iz Merdara pre Prvog svetskog rata na kupljenu zemlju;

-Kaličanin, dve porodice Kaličanin iz Rače, a u Baču su došli iz Kuča, krajem prošlog veka. U Balovac su se doselili 1960. godine, a iste godine su se iz Mačje Stene doselile u ovu mahalu tri porodice:

-Vukanovića. U to vreme su doseljeni i:

-Albijanići, poreklom Hercegovci, koji su se iz Lukova doselili u Zebicu, a iz tog sela u Balovac, oko 1957. godine.

-Ivanovići. Iz Kuča je i jedna porodica Ivanović, naseljena 1921. na dobijenu zemlju.

Po jedna porodica:

-Stošović je doseljena iz okoline Blaca 1920. godine.

-Jovanović iz okoline Pirota 1935. i:

-Jovanovići drugi iz Rače, 1960. godine.

Brdo mahala. Kao i u ostalim mahalama, i u ovoj ima Albanaca i Srba. Prvi su se u ovu mahalu doselili muhadžiri:

-Vučalije, šest kuća Vučalija koji su, kao i ostali, napustili Toplicu krajem prošlog veka. Oni pripadaju filu Kiljmen. Pored njih ima i dve kuće

-Bošnjaka iz Bosne. Oni su se doselili oko 1920, a pripadaju fisu Krasnići.

Srbi su u ovoj mahali većinom iz sliva Toplice.

-Ristići. Tri porodice Ristić iz Blaca su doseljene u ovo selo neposredno pred prvi svetski rat.

-Nikolići. Četiri porodice Nikolić iz Trbunja, i po tri porodice:

-Simić i Lukić iz doline Toplice, doseljene su u ovu mahalu posle prvog svetskog rata.

-Kilibarde su poreklom Hercegovci, koji su izvesno vreme živeli u Vlajini, pa su se otuda preselili u Balovac, posle Prvog svetskog rata.

Zukić mahalaje po veličini slična ostalima. U njoj žive Albanci, koji ne pamte vreme doseljavanja, muhadžiri, Srbi i Crnogorci.

-Zećiri ne pamte kada su se njihovi stari doselili u ovo selo. Zna se samo to da su došli iz Kačikola. Sada ih ima 9 kuća i pripadaju fisu Krasnići.

-Saiti. Slično je i sa Saitima, koijh ima četiri kuće.

-Osmani. Osmana ima 13 kuća. Oni takođe pripadaju fisu Krasnići, a i njihovi stari su se u isto vreme ovde doselili iz Kačikola.

-Lakićevići. Dve porodice Lakićević, Crnogorci, doseljeni su u Balovac iz Rovaca, a dve porodice:

-Marković iz Župe, posle prvog svetskog rata.

Prikupljajući podatke o poreklu stanovništva u Balovcu, čuli smo od Emina Seljmana i ovu kratku priču o naseljavanju muhadžira u ovom selu. Ona je za nas bila iz dva razloga zanimljiva. Prvo, saznali smo do detalja kako je jedna porodica stigla do Balovcai, a drugo, na osnovu nje se lakše formira predstava o tadašnjoj seobi muhadžira.

Emin Seljman je u vreme prikupljanja podataka imao oko 60 godina. Kao relativno mlad očuvao je u svom sećanju dosta detalja, vezanih za preseljavanje muhadžira u Malo Kosovo koje je čuo od svog oca i ostalih starijih rođaka i suseda.

Eminov deda je rođen u nekom selu u dolini Toplice. Zatim je deda, još kao mlad čovek, prešao da živi u dolinu Kosanice. Pored ostalih, u porodici je imao i pet sinova. Kako je u to vreme u dolini Kosanice bilo još dosta slobodne zemlje njegovi su se sinovi odmah po formiranju porodica podelili i svih pet su živeli u pet sela. Oca našeg davaoca podataka — Emina, oslobođenje Toplice od Turaka je zateklo u selu Đaki, ali Emin u to vreme još nije bio rođen. Posle tog događaja je otac našeg davaoca podataka i svi njegovi stričevi, napustio Kosanicu i naselio se u ovo selo, kao i svi ostali muhadžiri.

Interesovali smo se da li je Emin nešto čuo i o tome odakle su i kada preci njegovog dede doseljeni u Toplicu, ali nam je rečeno da se o tome nikad ništa nije u njegovom prisustvu govorilo.

Rukovodeći se približno starošću predaka našeg davaoca podataka, može se zaključiti da su njegovi preci polovinom prošlog veka živeli u dolini Toplice.

IZVOR: Prema knjizi Dr Kosovke Ristić „Malo Kosovo“  – podaci prikupljani u sedmoj deceniji XX veka – izdanje u Prištini 1971. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.