Poreklo prezimena, selo Jazak (Irig)

Poreklo stanovništva sela Jazak (Irig) prema studiji Miloša Đ. Škarića “Dvanaest sela u Fruškoj gori”. Priredio saradnik portala Poreklo Svetozar Miličević.

Jazak je naseljen u XVII veku. Doseljenici potiču što iz Bosne i Hercegovine, što iz Srbije, a živeli su najpre na Brailovu kod Višnjevaca.

Kad su Turci iza druge posade Beča 1683. bili potučeni kod Vaca i Požuna, upadoše na povratku ko besni kurjaci u našu domovinu, a naročito u Srem i Slavoniju, te stadoše harati i paliti na sve strane, odvodeći narod u roblje. Poradi toga zuluma ostaviše mnogi Sremci svoje prvotno prebivalište, pa se razbegoše koje ro Bačkoj, koje po Fruškoj gori, gde će biti mirniji od Turaka. Tako se iz Brailova doselilo ovamo nekih petnaest porodica, koje su najpre osnovale ovo mesto.

Ime selu:

Mesto je dobilo ime od svoga položaja: leži u dubokom jazu, između dva brega. Ovaj se jaz proteže daleko u Frušku goru, a kod manastira, koji je na severnoj strani, deli se u dva grla: jedno grlo ide k Drenovcu, gde je bio stari manastir, drugo ide Grabovcu, gde ima osobiti izvor.

Kuće:

Kuće su ponajviše od čerpića; od svih najlepša je škola. Kad je ona osnovana, to se ne zna.

Crkve:

Usred sela ističe se također lepa crkva, koja je građena 1760. god.

U Jasku ima znamenita zadužbina bivšeg sarajevskog mitropolita Đorđa Nikolajevića, osnovana za to, da se od glavnice svake godine razdeli određena svota međ devojke, koje se udadu u mestu. Ovo traje već više godina od smrti toga dobrotvora, koji je bio rodom iz Jaska, gde mu i danas rodbina živi. Lepa slika njegova čuva se u školi, a u crkvi stoji njegova arhijerejska štaka. Telo mu počiva u Blažuju, selu pored Sarajeva, u tamošnjoj crkvi.

Za po sata može se peške doći iz Jaska u manastir Jazak, koji je na severnoj strani. Tamo počiva telo srpskoga cara Uroša. I taj je manastir pored drugih ures ubavoj Fruškoj gori i neka vrsta pritaneja. Pored njega je Prnjavor sa nekih 30 kuća i 150 ljudi.
Pored današnjega manastira Jaska postoji ruševina staroga ženskog manastira, koji je oko 1745. god. napušten, a sadanji manastir Jazak, koji je savremeno postojao kad i ženski, dozidan je s istočne strane ostatkom materijala od ćelija ženskoga manastira Jaska. Manastir je slavio Vhod Bogorodice.

Bregovi:

Teočin (rodi izvrsno vino), Carine, Zabel. Bregovi šumom obrasli na severnoj i zapadnoj strani: Carina, Crni Bit, Preprnje, Česte Strane, Dugo, Kosmatica, a u njoj izvor Zmajevac, Kamenito, Venac, Mangići-Izvori (u njoj izvori istog imena), Ilijin Čot, Srnevo (i potok istog imena), Gravranov Potok (u njemu Hajdučki izvori), Anatema, Kozja Rbota, Bukova Strana, Pištavine, Kozarice, Dragojevac (u njemu potok istog imena), Pudinovac, Vučevac (s potocima istog imena).

Izvori:

Điris i Beli Potok.

Polja:

Polja za obrađivanje i za pašu prostiru se prema istoku, jugu i zapadu, a nazivaju se ovim imenima: Deonice (pašnjak), Cerije (oranice), Uroševac (manastirski salaš), Srednje Brdo, Siget, Oračke livade, Kaluđerice, Begovine (livada) Soko (oranice), Praznovreće i Brailovo (oranice).

Poreklo porodica:

Jazak danas (podatak iz 1919. godine, op. S. M.) broji srpskih kuća 305, a duša 1835. Nešto ima naseljenih Mađara.

Porodice:

Alatić – Mitrovdan

Aleksić – Nikoljdan

Aničić – Nikoljdan

Avakumović – Đurđevdan

Avramović – Jovanjdan

Babić – Stevanjdan

Bakalović – Nikoljdan

Barjaktarović – Sveti Toma

Belović – Mala Gospojina

Birovljević – Nikoljdan

Bojić – Nikoljdan

Bugarski – Nikoljdan

Vukašinović – Nikoljdan

Vukmirović – Jovanjdan

Vukov – Lučindan

Veličković – Nikoljdan

Cvejanović – Nikoljdan

Dimić – Mitrovdan

Dimitrić – Nikoljdan

Dimitrijević – Nikoljdan

Dražić – Jovanjdan

Đorđević – Prenos moštiju Svetog Nikole

Đurđević – Đurđevdan

Ergelaš – Aranđelovdan

Gajić – Jovanjdan

Gavanski – Jovanjdan

Gavrilović – Nikoljdan

Gojković – Sveti Atanasije Veliki

Gonjevac – Mratindan

Grković – Lazarevdan

Grujić – Miholjdan

Živanović – Đurđic

Živković – Miholjdan

Žirić – Miholjdan

Ilić – Stevanjdan

Ivanović – Stevanjdan

Janković – Nikoljdan

Jankulović – Sveti Vartolomej i Varnava

Jerkić – Jovanjdan

Jevrić – Nikoljdan

Jevšić – Jovanjdan

Jocić – Mitrovdan

Jokić – Jovanjdan

Jovanović – Sveti Trivun

Kostić – Sveta Petka

Košutić – Nikoljdan

Krstić – Nikoljdan

Kuzminac – Đurđic

Latinkić – Jovanjdan

Lazić – Lazarevdan

Lukić – Nikoljdan

Majstorović – Nikoljdan

Maletić – Lučindan

Mandić – Nikoljdan

Marić – Nikoljdan

Marinković – Jovanjdan

Marojević – Đurđic

Marović – Đurđic

Matić – Miholjdan

Mesarović – Đurđic

Mihajlović – Stevanjdan

Milanković – Nikoljdan

Miličević – Đurđevdan

Milinković – Nikoljdan

Mirković – Nikoljdan

Mirosavljević – Nikoljdan

Mladenović – Nikoljdan

Mojsilović – Nikoljdan

Momirović – Nikoljdan

Mundžić – Nikoljdan

Nedeljković – Sveti Atanasije Veliki

Nedić – Miholjdan

Neglić – Sveti Toma

Nemarović – Nikoljdan

Nenadović – Jovanjdan

Nešić – Jovanjdan

Nešković – Đurđevdan

Nikolajević – Nikoljdan

Nikolić – Jovanjdan

Ninković – Nikoljdan

Ohoticki – Jovanjdan

Ornješić – Nikoljdan

Orolicki – Nikoljdan

Ostojić – Nikoljdan

Panić – Jovanjdan

Pantelić – Petrovdan

Pašić – Jovanjdan

Pavić – Jovanjdan

Pavlov – Nikoljdan

Petaković – Miholjdan

Popović – Nikoljdan

Poštić – Jovanjdan

Putinački – Miholjdan

Radić – Đurđevdan

Radišić- Đurđic

Radojčić – Đurđic

Radonić – Đurđic

Radosavljević – Jovanjdan

Radovanović – Đurđic

Rakić – Jovanjdan

Ristić – Nikoljdan

Sekicki – Nikoljdan

Slavnić – Sveti Vrači

Spasojčević – Đurđevdan

Stanišić – Mitrovdan

Stefanović – Nikoljdan

Stojčević – Nikoljdan

Stojković – Đurđic

Stričević – Đurđevdan

Sudarović – Đurđevdan

Tatalović – Jovanjdan

Tešić – Nikoljdan

Timotijević – Nikoljdan

Trivić – Jovanjdan

Utvić – Jovanjdan

Izuzetak čini porodica Janković; jedni slave sv. Nikolu, a drugi Markov dan; Popovići jedni slave sv. Nikolu, drugi Đurđev dan, Jovanovići jedni slave sv. Trifuna, a drugi Petrov dan, i ne smatraju se izmeđ sebe ista porodica, premda se jednako zovu.

Izumrle su porodice:

Pejčić, Marković, Petkičević, Topalović, Zaharić, Filipović, Rafajlović, Čupić; Solunčić, Simeunović, Jeremić, Pantović, Zdravković, Mišković, Karanfilov, Bošnjaković, Laketić, Latinčić, Petričev, Pavlovčević.
U Bugarsku su se iselile ove porodice: Gavranić, Rašković, Josimov, Vujić, Stepanov, Trifonović i Filipov.

IZVOR: Miloš Škarić, Dvanaest sela u Fruškoj gori (Bešenovo, Grgurevci, Jazak, Ležimir, Mala Remeta, Manđelos, Pavlovci, Rivica, Stejanovci, Šuljam, Veliki Radinci, Vrdnik). Objavljeno u Zborniku za narodni život i običaje južnih Slavena, broj 24, 1919.