Poreklo stanovništva sela Radiševo, opština Srbica – Kosovskomitrovački okrug. Prema knjizi Tatomira Vukanovića „Drenica“ – a na osnovu istraživanja obavljenih od 1934. do 1937. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj i tip sela.
Radiševo se nalazi u dolini Radiševske reke i po okolnim brdima pokraj reke. Pripada razbijenom visinskom tipu dreničkih sela, čiji je istodobno glavni predstavnik. U osnovi, to su razbijeni džemati, koji imaju nazive po najglavnijim rodovima ovoga naselja. Jedan deo sela nalazi se na kosi zvanoj Češljikovica.
Groblja.
Pored sela Radiševa nalazi se starovremsko groblje zvano Vorre magjupi. Pokraj sela Radiševa se nalazi i groblje srpskih vojnika iz 1912. godine, izginulih u Balkanskom ratu 1912. godine. Arbanasi to groblje nazivaju Vorre ashqertje. Pokraj sela se nalaze dva arbanaška groblja i jedno srpsko groblje, i ona su iz novijeg vremena. Na jednom nadgrobnom spomeniku u srpskom seoskom groblju piše natis: 1839. meseca septembra. Petar Lukovac. Prema narodnoj tradiciji ovaj Petar Lukovac je bio rodom iz Orahovca – Podrima, pa je prilikom dolaska kod svojih prijatelja u Radiševo kao gost umro pomenute godine, gde je i sahranjen.
Radiševo je u starini imalo svoju seosku slavu, a to je bio Spasovdan, koju je napustilo.
Vode.
Pojedini rodovi imaju u okućnicama bunare sa pijaćom vodom, inače voda za piće uzima se sa brojnih izvora, dok se domaća stoka napaja uglavnom na Radiševskoj reci, kao i na planinskim izvorima, kojih ima u znatnom broju u ataru Radiševa.
Zemlje i šume (srpske).
Toponimi kod Srba u selu Radiševu imaju ove nazive: Radiševska reka, Lazovo, Veliko ravno, Češljika, Češma češljika, Ristina vodenica, Meskanjiv, Vukadinov laz, Srpsko groblje, Manoluša, Kladenac manoluša, Aleksića kladenac, Gvozdenov kladenac, Ljubov kladenac, Veselinov kladenac, Savov kladenac, Rajdub, Lazovića krst, Brdo Trojica, Pantovića breg, Brdo Stane Lazovića.
Istorijat i prinosi.
U katastarskom popisu oblasti Brankovića iz 1455. godine, navodi se selo Radiševo, sa 46 kuća. Od toga je bilo: 44 srpske, 1 vlaška i 1 arbanaška kuća.
Prema navedenom popisu, Radiševo je imalo sledeću agrarnu proizvodnju: prinos od pšenice iznosio je 320 lukana, a spahijski dohodak 40 lukana. Prinos od ječma iznosio je 480 lukana, a spahijski dohodak je bio 60 lukana.Prinos od kapludže i grahorice j e iznosio 320 lukana, a spahijski dohodak 40 lukana. Prinos od graha iznosio je 200 akči, a spahijski dohodak 25 akči. Prinos od vrtova iznosio je 320 akči, a spahijski ušur 40 akči. Prinos od lana iznosio je 160 akči, a spahijski ušur 20 akči. Prinos od voća iznosio je takođe 160 akči, a spahijski ušur 20 akči. Prinos od hasa 15 stabala voćaka (svakako su to bila orahova voćna stabla). Iznosio je 240 akči, a spahijski dodatak 30 akči. Prinos od košnica pčela iznosio je 1200 akči, a spahijski dohodak 150 akči. Od dve vodenice potočare, i 1/5 od mlina prinos je iznosio 1200 akči, a spahijski dohodak 130 akči. Prinos od domaćih svinja iznosio je 240 akči, a resum na svinje je bio 30 akči, dok je selo imalo 480 svinja.
Prema statističkim podacima iz 1914. godine, Radiševo je imalo 299 stanovnika.
Prema popisu stanrvništva iz 1921. godine, Radiševo je imalo 123 stanovnika, sa 21 domaćinstvom.
Poreklo stanovništva.
U vreme ispitivanja naselja i porekla stanovništva u 1936. godini, u Radiševu je obitavalo sledeće stanovništvo:
S p b i:
-Petrović, pripadaju fisu Gaš, 1 kuća, slava Petrovdan, prislužuju Petkovicu. Ovo je starosedelački rod, koji se u starini zvao Devedžići, što im je sada bratstvenički naziv. U tursko feudalno doba bili su čifčije. Od ovoga roda 1 kuća se odselila u starini u Vranjsku Banju. Isto tako od ovoga roda se odselila 1 kuća 1879. godine, u selo Đake – Kosanica. Zatim, 1 kuća se odselila 1895. godine u selo Rudnik – Metohijski Podgor.
-Pantović, fis Gaš, 3 kuće, pripadaju bratstvu Devedžića, slave Petrovdan, prislužuju Petkovdan. Od ovoga roda je 1 kuća odseljena 1905. godine u selo Krligate – Ibarski Kolašin, a 1927. godine 1 kuća u selo Rudnik – Metohijski Podgor.
-Lazović, fis Gaš, 2 kuće, u starini su se zvali Jaćimovići, slave Petrovdan, a prislužuju Petkovicu. U Radiševu obitavaju od starine. Od ovoga roda su se odselile, 2 kuće u Kosovsku Mitrovicu 2 kuće 1920 godine.
-Miljković, 2 kuće, slave Petrovdan, a prislužuju Petkovdan. U Radiševu žive od starine. Od ovoga roda je 1926. godine 1 kuća odseljena u Kosovsku Mitrovicu, a 1 kuća u Skoplje.
-Jaćimović, 2 kuće, slave Petrovdan, a prislužuju Petkovdan. Od ovoga roda su odeljci Lazovići. Pripadaju starosedelačkom – starinskom srpskom stanovništvu u Radiševu.
-Radojković, 1 kuća, slave Sv. Nikolu, a prislužuju Sv. Nikolu Letnjeg. Poreklom su iz okoline Kosovske Mitrovice, odakle su se doselili 1895. godine, su naseljeni su kao čifčije.
-Marinković, 1 kuća, slave Petrovdan, prislužuju Petkovdan. Od starine su jerlije Srbi u Radiševu.
-Vratčević, 1 kuća, slave Sv. Petku, a prislužuju Petkovicu. Doseljeni su 1895. godine iz oblasti Staroga Rasa.
U Čačanskom okrugu pominje se 1832. godine Vulić Aleksić „iz sela Radiševa, Nahije vučitrnske“. Za njega se kaže da se nalazi u Čačanskom okrugu od januara 1832. godine, i da je bez putne „teskere“. Ranije je službovao — „pandurovao“, na srpsko-turskoj granici — Raška u Srezu studeničkom.
A r b a i a s i:
-Ajrizović, fis Gaš, 3 kuće. Starinom su iz Belog Polja Metohija. Odakle su se doselili 1805. godine. Od 3 brata ovoga roda, u početku XIX veka, 1 brat je ostao u Bijelo Polje, drugi se odselio u Suvo Grlo – Metohijski Podgor, a ovaj treći se doselio u Radiševo. Od ovoga roda iz Radiševa se odselila 1 kuća u doba Prvog svetskog rata u Kosovsku Mitrovicu.
-Tairović, fis G aš, 3 kuće. Ovaj je rod odeljen od roda Ajrizovića. Od ovoga roda 2 kuće su se odselile y Arbaniju 1921. godine.
-Selimović, fis Gaš, 5 kuće. Takođe su odeljci od roda Ajrizović.
-Memetović, fis Gaš, 1 kuća. Od ovoga roda se 1 kuća odselila u Arbaniju 1921. godine.
-Beković, fis Gaš, 1 kuća. Od ovoga roda je 1 kuća odseljena u Arbaniju 1921. godine.
S r b i (kolonisti):
-Milić, 1 kuća, slave Đurđevdan, prislužuju Sv. Iliju. Doseljeni su kao kolonisi 1924. godine iz Jasenovika – Ibarski Kolašin.
-Vranić, 1 kuća, slave Sv. Nikolu. Doseljeni su kao kolonisi 1924. godine iz sela Kostreca — Metohijski Podgor.
Nakon iznetoga, sleduje sledeći prikaz: u 1936. godini u Radiševu je bilo 8 srpskih rodova, sa 13 kuća jerlija Srba.
Arbanaških rodova je bilo: 5 rodova sa 13 kuća.
Kolonista Srba je bilo: 2 roda, sa 2 kuće.
Prema popisu stanovništva iz 1948. godine, Radiševo je imalo 239 stanovnika, od toga 119 muških i 120 ženskih, sa 32. kuće.
IZVOR: Prema knjizi Tatomira Vukanovića „Drenica“ – a na osnovu istraživanja obavljenih od 1934. do 1937. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)