Poreklo stanovništva sela Gornji Krstac i Donji Krstac* (po knjizi Mali i Veliki Krstac), opština Gora – Prizrenski okrug. Prema knjizi „Gora i Opolje“ Milisava Lutovca, izdanje 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan
Položaj sela.
Mali i Veliki Krstac su dva naselja na zaravnima ispodKoritnika. Oba se pominju kao jedno selo u hrisovulji Sv. Arhanđela.
Mali Krstac.
Selo je grupisano naselje oko vrela koje e y sredini sela. Iznad naselja je šumoviti Koritnik, dok je veći deo seoskog sinora ispod sela. Dakle, selo ima takav položaj da može lako koristiti vodu, planinu i utrinu koji su podjednako udaljeni od naselja.
Zemlje i šume.
Topografski nazivi krajeva y „sinoru“ sela su: Brusoi (Brusovi), Prosišta (njive), Košare, Oboti, Osue (Osoje), Bev Ridec (Beli Rid), Pripuzen (njiva), Šotarov Dof, Gornji Dof (njive), Kocarevo (utrine i njive), Baridec, Zabev (Zabel), Rudina, Lozje (ispod sela do reke). Sa leve strane reke su Bilje… (šuma), Budeva Njiva, Svinjski Vir i Mlajistin Kamen (Hevestin), zbog kojih se spore oko međa. sa Kukoljanima. Planina je Koritnik i u njemu ovi krajevi: Livadica, Bačilišta, Sreni Rit (Srednji), Tringalo, Gušajce, Upalenik (Opaljenik) i Borče.
Vode.
U selu ima dosta izvorske vode: Studena Voda (vrelo koje okreće vodenice), Korito kod (Klena), Pripuzenj (česma između M. Krstaca i Rapče), Vodoteč (česma u šumi Zabev), Azaričini Češmiče igd. Nasuprot podnožju, gornje strane Koritnika su siromašne vodama, zbog čega se ne može za vreme leta osgajati sa stokom u ovoj planini.
Starine u naselju.
Ostaci iz prošlost su staro „Kaursko groblje” i crkvina na mestu Rudini, koja se pominje u pomenutoj hrisovulji kao granica između Rapče i Krstaca.
Tip naselja.
Mali Krstac se deli na tri mahale: Gornju, Donju i Bučalenovsku.
Poreklo stanovništva.
Starinački rodovi su:
-Ramadanovci, 15 k., i:
-Abdulovci, 15 k.,
Doseljenici su:
-Mustafovci, 25 k. Došla dva brata iz Hasa u Podrimlju; jedan se nastanio u Malom, a drugi u Velikom Krstacu od koga su:
-Sulejmanovci-Mustafovci; naseljeni ou u Bučulenovskoj Maxali, koja nosi naziv nekog ranijeg roda.
Veliki Krstac.
Ovo selo je dva km jugozapadno od Malog Krstaca; smešteno je na stenovitoj zaravni koju su raščlanili viloviti potoci, tako da je i naselje utroženo. Položaj Velikog Krstaca je isti kao i Malog. Iskorišćuje, sa jedne strane, šumu na Koritniku, a sa druge, prostor ispod sela sve do reke.
Zemlje i šume.
„Sinor“ sela je svuda oko naselja. U njemu su ovi krajevi: Ratajske Njive, Ograđe („okućnice“), Krušeica, Čadora, Sulešnja Ravenj (njive), Ratisko (njive), Livađe, Lozje, Vuke (Bukve), Petro–Polje (njive), Mačkino Dare, Pantelevac, Zasela (pašnjak), Kaluđerci (njive), Jevtinci (planina), Ćulja, Boroec, Belača, Košarišta, Joha (njive), Subašina Padina. Planina je Koritnik i u njoj ovi krajevi: Ornice. Čadelovo Bačilišta, Zapodac, Jefitnica (česma) i Livadice (pašnjak Velikog i Malog Krstaca).
Vode.
Vode u selu su: Studenac i Strejna Voda, koja služi za pojilo. Od Strejne Vode teče potok koji presušuje.
Starine u naselju.
Na brdu Pantelevac bila je nekada crkva od koje se vide tragovi. Sudeći po imenu, bila je posvećena sv. Pantelejmonu. I na brdu Đuli takođe se vide ostaci stare crkve.
Poreklo stanovništva.
Stari rodovi u Velikom Krstacu su:
-Žilinci, 16 k.
Doseljenici su:
-Smajilovci i Čadelovci.Smajilovci, 15 k., rod su sa Mustafovcima iz Malog Krstaca (doseljeni iz Hasa). Čadelovci, 9 k., doseljeni su iz sela Šipovca kod Tetova kao stočari; potuno su se izjednačili sa starosedeocima.
-Mangovci, 2 k.; za njih u selu kažu da su ciganskog porekla, što ne mora biti tačno, jer se često dešava da nekoga koji nema veze ca Ciganimaa nazovu tako po zagasitoj boji.
IZVOR: Prema knjizi „Gora i Opolje“ Milisava Lutovca, izdanje 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan
Komentari (0)