Poreklo prezimena, selo Graševci (Brus)

Poreklo stanovništva sela Graševci, opština Brus – Rasinski okrug. Prema knjizi Radoslava LJ. Pavlovića „Kopaonik“, izdanje 2012. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Niže Vlajkovaca, na stranama doline Graševačke reke su rasturene kuće sela Graševaca. U međama sela su: Vilja rudina (986), Velika čuka (905), Lazine (822), Piskavac, Đurđev deo.

Vode.

Seoski potoci su: Simićki, Veljin i Velji potok, a poznatije vode su: Izvor na Vašljivici i Izvor “u vila”. Stanovnici se služe vodom iz tri bunara i jedne česme.

Zemlje i šume.

Pojedini delovi atara imaju nazive: Prževina Golo brdo, Rupine, Cerova, Bozoljci, Grujići, Ravan, Golajevac – Golujevačko brdo, Lazine, Pasuljište, Bare, Jezero, Kolenac, Vrbe, Kosa, Jelov breg. Na tim mestima su kuće, voćnjaci, njive i livade. Šume i ispaše su u Vilskom, Kočinskom, Slatinskom potoku, na Roljivama, u Veljom osoju i na Čikeru.

Tip sela.

Selo je s rasturenim kućama, ali se ipak izdvajaju tri zasebne veće kućne grupe u kojima su kuće nešto zbijenije: Grujići pod Cerovom; Simići pod Veljom rudinom i na Đurđevom delu, obe na desnoj i Crnovršani pod Crnim vrhom (1019), na levoj strani doline Graševačke reke.

Šest grobalja sela Graševaca su: na Crnom vrhu, Bavanu, Brdu, G olujevcu, Starom selu i kod Stare sudnice.

Istorija sela.

Selo Grasovci zapisano je u Sopoćanskom pomeniku.

Godine 1837 imali su 29 kuća sa 192 stanovnika; 1874. godine selo Graševci, zabeleženo kao Graševo imalo je 48 kuća; 1921 — 75 domaćinstava sa 599 članova; 1948 – 103 domaćinstva sa 732 člana.

U Starom selu, nad kućama Grujića i Obradovića, nema nikakvih ostataka nekog naselja Selište, zemljište pod livadama, na desnoj strani doline Graševačke reke (kod vodenice Živanovića) je puno neravnina i ulegnuća-rupa od kuća i zgrada. Ovde je starije seosko groblje u kome su ukopani preci današnjih Đorđevića. U blizini je “samokovska” vada, jarak kojim su rudari sprovodili vodu u samokov. Na levoj strani Graševačke reke, upravo prema Selištu novopresečeni put iz Brusa u Blaževo na Kopaoniku ide preko “rimskog” groblja. U groblju su mali, a debeli kameni krstovi na kojima nema nikakvih oznaka. “U Roljive”, niže kuća današnjih Đorđevića i u Prževini-Pržincima ili Simićima su dva stara groblja. U ovim grobljima na grobovima pobiveno je veliko neobrađeno kamenje. Na kamenju, nigde nikakve oznake. Preko Prževine prelazi “Drum”, stari put u selo Šošiće.

Poreklo stanovništva.

Rodovi:

U doba opšteg kretanja našeg naroda tokom 17. veka prešli su iz sela Blaževa na Kopaoniku preci današnjih:

-Simića, Smiljkovića, Stanići, Čalavejića (Milenkovića), Crnovršana i Čolića (40 kuća, Đurđic i Đurđevdan), oni su od Blaževaca. Njihovi krvni srodnici su u selu Stublu u Aleksandrovačkoj Župi.

Pedesetak godina posle Blaževaca u selu su se nastanili preci današnjih:

-Grujića, Živanovića, Krušića (Milenkovića) i Lukića (17 kuća, Sv. Arhangel) iz plemena Morače. U Žiljcima imaju srodnike Petroviće.

Oko pola veka od doseljenja Moračana u selu se nastanjuje predak:

-Markovića (6 kuća, Sv. Nikola). Seoski aga preselio je njihovog pretka iz Drtevaca (u selu Drenovi) kod Brusa, od Mečkara “Nikoljčana”.

Posle 1850. godine u selo je došao:

-Kuliza —Marković (1 kuća, Sv. Mina–Mrata i Sv. Arhangel). On je od Kuliza – Maksića iz Krive Reke na Kopaoniku.

Posle rata 1914/ 18. godine u selu se nastanili:

-Pribanovići (1 kuća, Sv. ap. Toma) iz Jelakca jošaničkog, od Pribanovića.

IZVOR: Prema knjizi Radoslava LJ. Pavlovića „Kopaonik“, izdanje 2012. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.