Poreklo prezimena, selo Medovine (Ivanjica)

Poreklo stanovništva sela Medovine, opština Ivanjica – Moravički okrug. Prema knjizi Ljubomira M. Markovića i Svetislava LJ. Markovića „Stanovništvo moravičkog Starog Vlaha“, izdanje 2002. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Medovine se prostiru se na izvorištima Golijske Moravice (Vučačke reke, Jabukovačkog potoka) i Nošnice. Graniče se sa severne strane Erčegama i Vučakom, a sa istočne – Golijom (pašnjacima i šumama), sa južne i zapadne visovima koji su činili granicu između Srbije i Turske (sve do 1912. godine, odnosno vododelnicu izmeću sliva Moravice i Uvca, a danas sa teritorijom opštine Sjenica. U poslednje vreme stočari Medovina su otkupili pašnjačke površine u Ljutoj Reci (na području opštine Sjenica) i na taj način pomerili granicu sela ivanjičke opštine. Nasuprot ovoj pojavi, stočari iz Dunišića (sa područja sjeničke opštine) otkupili su livade i pašnjake: Kljusine, Varnice i divaništa, na području Erčega i tako na račun ivanjičke opštine pomerili granicu sjeničke opštine, sa visova prema Nošnici. Tako da se danas ne bi moglo reći da granica između ove dve opštine ide potpuno visovima, na kojima su bile ranije karaule: na Koljenu, Osmanjači, Begovom brdu, Skenderovcu, Suvom rtu i Vasiljevićima, već da se pomera na Ljutu Reku (Sjenica) i Divanište (Ivanjica).

Zanimanje stanovništva.

Stanovništvo se bavi pretežno stočarenjem, gajeći: ovce, goveda, konje. Ima nešto njiva na kojima kako–tako uspeva: ovas, ječam, raž i heljda. U poslednje vreme gajili su i pšenicu, a kukuruz na ovim prostorima ne može da uspeva.

Komunikacije.

Selo je povezano kolskim i konjskim putevima sa susednim selima: Erčegama, dokle postoji valjan put od Bratljeva, odnosno asfaltirani put od Ivanjice, kojim redovno saobraćaju autobusi: Stupom, Fiuljama, dunišićima i dalje prema Sjenici, Štavlju, Brnjici, Dugoj Poljani i Novom Pazaru (u Sandžak). Tim putevima kiridžije iz Medovina prenose robu: žito i rakiju y svoje selo, a odavde: sir, suvo meso, kajmak i druge stočarske proizvode, y ravničarske krajeve. Šume imaju za svoje potrebe i prodaju.

Ostali podaci o selu.

Kad se pomene ime ovog sela, odmah se kaže: to su Erčege. Selo je prostorno i brojem stanovnika veće od Erčega, ali je nekad sa susednim selima – Vučakom i Erčegama činilo jednu opštinu, koja se nalazila na Erčegama. Otuda poistovećenje ova dva sela y jedno. Drugi razlog je nepoznavanje kraja koji je mnogo udaljen od sveta, varoši i komunikacija, a retki su oni koji su iz Ivanjice došli u Medovine da vide ovaj kraj, koji je udaljen od varoši više od 30 km, a do skoro se do grada moglo ići jedino pešice ili na konju.

Migracije.

Stanovnici su pretežno doseljeni Vasojevići, bilo da su se direktno doselili, bilo da su se zadržavali za određeno vreme u mestima na putu od rodnog kraja do presedline između Javora i Golije. A odseljavali su se u pravcu Ivanjice, Čačka, Novog Pazara, a ređe prema Sjenici.

Slave – preslave – zavetine.

Interesantno je istaći da Medovine nemaju jedinstvenu slavu sela · zavetinu. U Medovinama ima nekoliko obetina (zavetina). Tako Gornji Ćojbašići, Novakovići, Đerimani i Nikolići (iz Erčega) slave Beli četvrtak. Donji Ćojbašići, Čolovići, donji Đerimani, Jovićevići i Marići, Sekulići, Resimići, Zekavice (u Erčegama) slave Ilindan. Ako Ilindan pada u petak, onda slave Blagu Mariju. Komatine i Jekići slave Beli petak. Palibrci, Vukićevići i Pešići, slave drugi dan Trojica (druge duhove). Jedini Sakovići imaju i preslavu · Lesendrovdan.

Vodenice.

Redovničke vodenice imaju: Donji Ćerimani, Novakovići i Gornji Ćojbašići (zajednička, na Bukovima M danas ne radi). Na Plandištu su bile tri: redovnička Novakovića, a za ujam: Novaković Sava i Novaković Radivoja, koje i sada rade. Na Moravici bila je jedna Sakovića i Jekića (na Jabukovcu), redovnička.

Škole, zadruge i ostalo.

Medovine su sa susednim Erčegama imale zajedničku zemljoradničku zadrugu, a sa Vučakom i Erčegama – zajedničku opštinu. Sada im je zajednička mesna kancelarija i nalazi se na Erčegama. Do 1937. godine deca sa područja Medovina išla su y Kovilje, a od tada y Donje Ćerimane, zaseok ovog sela, gde je škola otvorena u privatnoj kući. Za vreme rata povremeno je radila, a posle 1946. godine otvorene su škole i y Medovinama i Jekićima.

Kuće i pojate.

Kuće su najčešće od brvana, sa podrumima (od kamena) ispod soba. Krovovi su veliki i pokriveni šindrom, slamom, a y poslednje vreme i crepom. Većina ovih stočara ima stanove za stoku, koji se nalaze nedaleko od kuća. Poznati su stanovi familije Zlatića y Erčegama. Kolibe jedino imaju Sakovići na padinama Bojovog brda (Golija), nedaleko od izvora Jabukovačkog potoka.

Zaseoci u selu.

Medovine se dele na veće zaseoke, a to su: Palibrci, Jovićevići, Gornji i Donji Đojbašići, a Donji Ćerimani (na razvršću i y dolini Nošnice), a y dolini Moravice (Jabukovačkog potoka) Sakovići, Jekići i Gornji Ćerimani.

Poreklo stanovništva po zaseocima.

Palibrci

Ovaj zaseok obuhvata sledeće familije: Palibrke, Vukićeviće, Pešiće, Bogavce.

-Palibrci, 6 k. (Jovanjdan), nalaze se na samom izvorištu Nošnice (i c desne i s leve strane reke). Vode poreklo od Bratonožića, koji se u Kolašinu zovu Palibrci (10 porodica). Jedan od Palibrka se istakao y borbi protiv Turaka, bio je ucenjen, a kasnije je uhvaćen y okolini Sjenice. Turci su ga pogubili y Skoplju i njegovom glavom okitili bedem na Starom Gradu. Srbi su preko noći skinuli njegovu glavu i doneli je y torbi i sahranili na brdu više Ivanjice i danas se to mesto zove Palibački grob. Odseljeni su: y Čačak (5), y Ivanjicu (2), u Deževu (2), Novi Pazar (2), y Loznicu kod Čačka (2), y Kulinovce (2), |A y ‘Bušnicu, kod Kuršumlije, ranije (posle 1878).9

-Čukanovići, 1 k., došao je za vreme Drugog svetskog rata iz Giljeve kod Sjenice i privenčao se y Palibrke.

-Vukićevići, Z k. (Lesendrovdan), došli su iz Vasojevića. U Trešnjevu je Lopatsko bratstvo Vukićevića koje se preselilo tu kad i Đolovići, Golubovići i drugi meštani sela Lopata, iz Lijeve Rijeke. Neki su se odselili y Srbiju, kasnije y Stari Vlah i docnije se razišli.

-Stojčići, 1 K. (Lesendrovdan), doselili su se iz jednog sela blizu Sjenice y Vukićeviće. A odselili su se, jedan y Kulinovce kod Čačka, tri y Jezdinu i jedan y Čačak.

-Pešići, 5 K. (Petkovdan), naselili su se na desnoj strani Nošnice (4) i na levoj obali Moravice (1). Doselili se iz Donje Bejašnice. Vode poreklo od Belopavlovića koji su došli y Gornja sela, u Vasojeviće. Tamo Pešića ima 60 kuća. Odselili su se preko Sandžaka i jedni su došli y Medovine. U rodu su sa Pešićima y Stupu i Lopižama (Sjenička opština) Po drugom izvoru: potiču od Dragolića, iz Đulića, južnije od Andrijevice, u gornjem toku Lima na putu od Andrijevice prema Plavu, zajedno sa Ojdanićima.

-Bogavci, 1 K. (Petkovdan), doseljeni su iz Rovačkog naselja Bogutova Dola, po čemu su i dobili prezime. Iz Rovaca su zbog sukoba sa Turcima prešli y Vasojeviće, odatle su krenuli, opet zbog sukoba sa Turcima, u pravcu Srbije. Neki od iseljenih Rovčana, poreklom su od Nikšića, sačuvali su uza se bratstvenička prezimena:

-Bogavci, Veljovići, Guzonjići, Verusi. Bogavaca ima u: Dubinju, Dunišićima, Štavlju.15 Sada ih ima odseljenih iz ovog mesta y Ivanjici i Čačku.

Jovićevići

U ovom zaseoku najbrojniji su Jovićevići i Novakovići.

-Jovićevići, 5 K. (Nikoljdan), doseljeni su iz okoline Andrijevice. Odselili su se u Toplicu, Ivanjicu (2), Čačak (4), Loznicu kod Čačka (2), Valjevo, Beograd (2), Novi Sad (2), Novi Pazar (2), Žaočane (1, 1970). Od ovih Jovićevića su poznati profesori, lekari, ekonomisti. Jedan je profesor na Filozofskom fakultetu (dr Radojica Jovićević), a drugi je lekar na Vojnomedicinskoj akademiji y Beogradu (dr Milanko Jovićević). Pre Drugog svetskog rata y Novom Pazaru su živele dve porodice Jovićevića, ali su odseljene – piše E. Mušović. Sadašnji Novopazarci Jovićevići doseljeni su iz Bujice, Erčega, Pljevalja (Srbi). Ima ih u Žaočanima kod Čačka, a oni su odseljeni oko 1820. godine.

-Radetići, 1 k. (Nikoljdan), ušli su u Jovićeviće, privenčavanjem iz Štavlja.

-Novakovići (1), 2 k. (Lazarevdan) M 2 k. s leve strane Nošnice. Vode poreklo, najverovatnije, od Novakovića iz Vasojevića.17 Odselili su se y Loznicu (2) i Kulinovce (2) kod Čačka.

-Novakovići (2), 5 k. (Lazarevdan), istog su roda kao i Novakovići s desne strane Nošnice. Ima ih odseljenih y poslednje vreme u: Loznici kod Čačka (4), Kulinovcima (Z), Jezdini (2), Kragujevcu. Ranije su odseljeni u Đušnicu kod Kuršumlije i Gornju Konjušu (posle 1878). Prema Vešoviću, Novakovići potiču od Kovačevića, sa Krlja u Vasojevićima.

Ćojbašići

-Ćojbašići, 11 K. (Jovanjdan), nalaze se na levoj strani reke Nošnice. U gornjem delu Ćojbašića sada ima 3 kuće, a y donjem – 8 kuća, sa 50 članova. Još uvek su jake patrijarhalne zadruge i porodice se odlikuju većim brojem dece. Ćojbašići y gornjem delu imaju i drugo prezime:

-Jezdimirovići. Kazuju stari da su došli na ove prostore dva brata: Ćojbo – donji deo, a Jezdimir y gornji deo i potomci uzeše njihova imena za prezimena, a kasnije su svi uzeli zajedničko prezime Ćojbašić. Drugi ističu da ime Ćojbaša i Ćojbanbaša · znači voća stočara (čobana) ili seoski ili pastirski starešina. Prezime Ćojbašić tako su dobili od Ćojbaše – starešine sela. Po drugoj varijanti: Jezdimir je bio Ćojbaša pa su jedni uzeli njegovo ime za prezime, a drugi njegovu titulu za prezime. Otuda dva prezimena. Ćojbašića ima ranije odseljenih y Gornjoj Konjuši y Toplici a u poslednje vreme u: Prilikama, Devićima, Čačku (Z), Kulinovcima (5), Loznici kod Čačka (10), Grabu, Kragujevcu, dolovu (10), Pančevu (3). Poznata je ova familija po dobrim matematičarima, i pronalazačima. Iz ovog roda ima: lekara, pravnika, ekonomista, prosvetnih radnika i dr.

-Čolovići, 2 k. (Jovanjdan), došli su iz Hercegovine. Doselili su se pre 200 god. Odselili su se najviše u Čačak i okolna sela: Loznicu (4), Kulinovce (Z), Jezdinu (2), ima ih i y samom gradu (2), y Kragujevcu ima jedna kuća Čolovića. Takođe ih ima y Beogradu (2), Novom Pazaru (2), Dolovu kod Vršca (2) i Dobrotiću kod Kuršumlije (2)

Donji Ćerimani

-Ćerimani, 8 K. (Tomindan). Po njima zaseok nosi ime Donji Ćerimani, gde je 1938. godine otvorena osnovna škola, koja je sa prekidima radila do rata. Za vreme rata je povremeno radila sve do 1953. godine, kada prestaje sa radom, jer je otvorena škola u Jekićima. Do 1912. godine Ćerimani su živeli y Brnjici, a onda se doselili y Erčege. Starinom su Vasojevići. Ćerimani – Zekići (muslimani) iz Sjenice potomci su dva brata, od kojih se ovaj poslednji islamizirao. Odseljeni su u: Ivanjicu (2), Čačak (5), Atenicu (2), Jezdinu (2).

-Ljujići, 1 k. (Nikoljdan), doselili su se iz Draževića kod Bistrice (između Nove Varoši i Prijepolja) oko 1912. god. Jedan od njih se odselio y Šljiviće više Ivanjice, a drugi y Čačak.

U dolini Moravice

Sakovići

-Sakovići, 2 k. (Savindan), vode poreklo iz Vasojevića od manjih Lopatskih bratstava: Folića, Karadžića, a u srodstvu su sa Zulevićima. Više ih je odseljenih nego što ih ima y Medovinama. Razišli su se na razne strane i osnovali svoje porodice u: Kragujevcu, Bajinoj Bašti, Čačku, Zagrebu, Gliječi, Rokcima i Goričanima. Sakovićima u Medevinama kuće se nalaze c desne strane Jabukovačkog potoka, a kolibe su im na padinama Bojovog brda.

-Grujovići, Z k. (Lesendrovdan), vode poreklo, prema slavi od Vasojevića. Ima ih odseljenih u poslednje vreme u: Ivanjici, Čačku i Srednjoj Reci. Ranije su se odselili y Lisu, i tamo danas ima 4 kuće, a iz Lise su se neki preselili u Premeću i Loznicu kod Čačka.

-Stevanići, 2 K. (Aranđelovdan), doselili su se iz Erčega i istog su roda sa Stevanićima u tom selu. Ima ih y Čačku i Aranđelovcu. U ovu porodicu uselio se:

-Zlatić iz Erčega.

-Čekerevci, 1 K. (Aranđelovdan), došli su iz Čekerovine kod Sjenice i ušli u familiju Stevaniće.

-Šubašići, 1 K. (Lesendrovdan), kao da su izašli na bačije i nisu se više vraćali u selo. Kuća im se nalazi na samom prevoju između poslednjih javorskih visova i Prekog brda (Golija) i okrenuta je prema Brnjici. Slava ukazuje da su poreklom Vasojevići. Jedan od njih je odseljen u Međurečje. Računa se da su na desnoj strani reke, jer se kuđa nalazi južno od izvorišta Jabukovačkog potoka. Jedan je odseljen kod Uba pa se potom preselio u Pridvoricu kod Čačka.

Jekići

-Jekići, 5 k. (Nikoljdan), doselili su se iz Vasojevića. Prezime su dobili po Jeki koja ih je dovela na Goliju početkom 19. veka. Danas Jekića ima odseljenih u: Čačku (2) i okolnim selima, Kulinovcima (2), Jezdini, Loznici, zatim Užicu, Lukama, Ivanjici, Novom Pazaru, Grabu i Kraljevu. Iz Novog Pazara su se Jekiđi 1942. godine preselili u Grab, a odatle y Kraljevo. Pre pedesetak godina jedna porodica je doseljena u Novi Pazar iz Medovina. U Jekiđima je otvorena škola za đake celog sela, 1953. god.

-Pešići, 1 k. (Petkovdan), istog roda kao i Pešići y dolini Nošice. Odavde su otišli y poslednje vreme, u: Čačak, Ivanjicu, Lipnicu kod Čačka, dok su ranije Pešići otišli y Dejašicu kod Kuršumlije.

Gornji Ćerimani

-Ćerimani, 4 K. (Tomindan), istog su roda kao Ćerimani u Donjim Ćerimanima, y dolini Nošnice. Ovi su Gornji Ćerimani i nalaze se na levoj strani Jabukovačkog potoka. Jedan je odseljen npe četrdesetak godina u Ivanjicu, a dvojica posle 1950. god., kao i četvorica y Čačak.

-Karganovići, Z K. (Tomindan), uselili su se y familiju Ćerimana.

-Komatine, 4 K. (Mitrovdan), vode poreklo od starih Kuča (iz Krivog Dola), doseljeni su najpre u Polimlje, a odatle u ove krajeve. U poslednje vreme odseljeni su iz Medovina u: Ivanjicu, Loznicu kod Čačka i Novi Pazar. U Novom Pazaru ima Komatina koji su direktno došli y ovaj grad iz Limske doline.

IZVOR: Prema knjizi Ljubomira M. Markovića i Svetislava LJ. Markovića „Stanovništvo moravičkog Starog Vlaha“, izdanje 2002. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.