Poreklo stanovništva naselja Bojnik, opština Bojnik – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Pusta Reka“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj i tip naselja.
Bojnik je pustorečko naselje podignuto u aluvijalnoj ravni Puste Reke, na obema obalama ove najvažnije tekućice cele oblasti.
Naselje je zbijenog tipa sa tendencijom da se pretvori u urbano naselje.
Ime naselja.
Po legendi Bojnik (polje) dobilo je ime po tome što je „nekada na tom polju bio nekakav strašan boj“. Po drugoj legendi „boj na bojničkom polju“ povezan je sa legendom o Caričinom Gradu. Po ovoj legendi, svinjar iz Svinjarice se zaljubiou carevu kćer, pa je tražio od cara njenu ruku. Car je pristao pod uslovom da ovaj dovede vodu sa Radana u Caričin Grad. Svinjar je to, uz velike nepore, uradio. Car mu je, u nameri da spreči svinjara da postane njegov zet, postavio još jedan uslov. Rekao je da je njegova kćer zaručena za nekog plemića i da svinjar mora da podeli megdan sa njim. Svinjar prihvati i ovaj uslov. Boj se imao odigrati na polju gde je sada Bojnik. Svinjar je izašao na dvoboj naoružan strašnom batinom a plemić kopljem. Ovaj dvoboj se završio tragično po svinjara. Od tada se polje, gde se odigrao dvoboj, nazvalo Bojnik. Po trećoj legendi, car iz Caričinog Grada, goneći nevernu caricu i svinjara iz Svinjarnice, stigao begunce u bojničkom polju i tu ih pogubio.
Vode.
Kroz Bojnik protiče Pusta Reka, koja iznad ovog mesta prima sa svoje leve strane Konjuvačku Reku a sa desne strane, na istočnoj periferiji Bojnika, Kameničku Reku.
Bojnik se snabdeva vodom za piće iz bunara i pumpi uz upotrebu hidrofora kod dobrostojećih domaćinstava. Osim Puste Reke, izdanska voda nije ni blizu izdašne. Najbliži horizont izdanske vode je 5-7 metara. Drugi sloj izdanske vode je na dubini od 80-83 metra. Problem snabdevanja pijaćom vodom Bojnika je prioritetni problem.
Postanak naselja i prošlost.
Bojnik je kao naselje postojao još u antičko doba. Kroz njega je prolazila jedna od rimskih saobraćajnica koja je išla od Niša za Egejsko more. Kao srpsko selo Bojnik je nastao u srednjem veku. Srpsko stanovništvo u njemu se održalo za vreme Turaka. Fon Han je u svom putopisu zabeležio da u Bojniku 1858. godine bilo samo 20 albanskih kuća, pored njih je bilo i srpskih starosedelačkih domova od kojih vode poreklo sadašnji rodovi: Petkovci, Babići i Đenići. Nadirući u Bojnik Arbanasi su podvlastili srpske kuće koje su tu ostale, pa su im morali davati desetak. Za vreme Turaka u Bojniku je postojala džamija na mestu gde je sada osnovna škola.
U Drugom svetskom ratu Bojnik je doživeo jedan od najstrašnijih pokolja u leskovačkoj Kotlini. Bugari su 17. februara 1942. godine u koritu Puste Reke kod seoskog groblja streljali oko 500 staraca, starica, mlađih žena i dece od nekoliko meseci. Na mestu pokolja podignut je spomenik žrtvama a oko njega nadgrobne ploče poubijanih. Među njima je mermerna ploča sa ovom sadržinom:
„Ovde su se sreli čovek i zver, ljubav i mržnja, nevini i osramoćeni, vrlina i zločin, lepota i ružnoća, deca i dželati, svetlost i tama. Nepotpune su reči da izraze bol naroda ovoga kraja“.
Zemlje i šume.
Atar naselja Bojnik je veliki 967 hektara, od čega oranice i bašte zahvataju 593, voćnjaci 6, vinogradi 16, livade 71, pašnjaci 124, šuma 111 i neplodno 46 hektara. Obardivost tla je vrlo dobra.
Zemljište nosi ove nazive: Polje-Aerodrom, Jazbine, Cer, Vukina Padina, Levidske Njive, Stari Bojnik, Česta, Pojatine, Suljin Potok, Slani Potok, Gaber, Selište, Zdravskovske Njive i Ledina.
Poreklo stanovništva.
Bojnik je naselje Puste Reke koje je u neprekidnom razvoju i zbog toga broj njegovih stanovnika u stalnom porastu. Dva su bitno važna činioca koja doprinose napretku Bojnika. Prvi, što se ovo mesto nalazi na raskrsnici puteva ove regije a drugo što je ovo mesto postalo adminiistrativni centar središne zone pustorečke oblasti.
Evo kako izglda u demografskom pogledu pogledu ovaj rast Bojnika: 1953. Bojnik je imao 228 kuća i 1110 stanovnika; 1961. – 357 – 1448; 1971. – 475 – 1773 dok se 1974. godine smatralo da u Bojniku ima preko 500 domova sa oko 2000 stanovnika.
U momentu rada na ovoj knjizi utvrđeno je da u Bojniku žive ovi rodovi:
Starosedeoci:
-Ranđelovići-Petkovići;
-Zdravkovići-Babići i
-Đenići-Giljanci.
Doseljenici:
-Stojanovići-Rupci su doseljeni iz Ruplja.
-Jovanovići-Vranjanci su u Bojnik doseljeni iz Lozana.
-Krstići su doseljeni iz Crne Trave.
-Đorići-Vranjanci su iz okoline Vranja.
-Miljkovići-Pešunci su doseljeni iz Đaca – Stari Dragovac.
-Denići-Petrovići zvani Kačarci su doseljeni sa Kosova.
-Markovići-Salavci (Latini) su starosedeoci koji su se 1878 godine povukli sa Arbanasima, pa se, potom , vratili u Bojnik.
-Trajkovići su doseljeni iz Masurice.
-Nikolići su doseljeni iz Crvene Jabuke.
-Zdravkovići-Novoselci su iz Novog Sela – Vlasina.
-Đošići su iz Suvog Polja.
Nisu popisani rodovi doseljene iz Šopluka ili unutrašnjosti Puste Reke.
Valja napomenuti da je 1878 godine, u vreme oslobođenja Bojnika od Turaka, u njemu živelo 20 arbanaskih kuća, koji su napustili Bojnik. Međutim ostali su da žive pod srpskom vlašću braća Kadrija, Džafer, Malić, Rama i Jusuf. Imali su na Pustoj Reci vodenicu, koju su od njih kupili Crnotravci Krstići. Ovi Arbanasi nisu ostali u Bojniku već su se iselili u jablaničko selo Đelekare gde im potomci i danas žive.
Zanimanje stanovništva.
Dobar deo bojničkih stanovnika zaposeln je u privrednim preduzećima društevnog sektora, prevashodno u PIK „Pusta Reka“, zatim Fateksov pogon iz Vučja i tkačnica Eksporteksa iz Lebana. U poljoprivrednoj proizvodnji se javljaju se kao tržišni viškovi pšenice, kukuruza i pasulja.
Bojnik ima i dom zdravlja sa 8 lekara, dva stomatologa, dva zubna tehničara i jedan zubar i 25 medininskog osoblja – uglavnom medicinske sestre.
Bojnik je privukao veliki broj zanatlija raznih struka; krojača, kovača, potkivača, kolara, stolara, lončara, limara, ćurčija, obućara, kazandžija, bojadžija, kačara, mlinara, berbera, staklorezaca, mašinbravara, elektroinstalatera, zidara-fasadera, molera, farbara, kamenorezaca, pekara, fotografa, poslastičara, ugostitelja, prevoznika i dr.
Pazarni dan u Bojniku je utorak.
U Bojniku postoji osnovna škola sa isturenim odeljenjima u ovim selima: Lapotincu, Pridovrici, Kamenici, Gornji i Donjem Konjuvcu, Plavcu, Đinđuši, Suvom Polju i Crkavici.
U Bojniku postoji dom klulture sa bioskopskom salom i bibliotekom.
IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Pusta Reka“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)