Poreklo stanovništva sela Gornja Slatina, Grad Leskovac – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Selo Gornja Slatina se nalazi na Orašačkoj ili Slatinskoj Reci, ali više na desnoj obali male pritoke Južne Morave, koja je ovde izdubila korito u najnižoj diluvijalni terasi, pa ono nije tako duboko kao u gornjem toku ove rečice. Dotična terasa iskorišćena za osnivanje sela, iznad koga se ka severu i severozapadu proteže ravno polje jedva uočljivo povišeno ka istoku. Idući ovim poljem, savremenim asfaltnim putem nekoliko kuća sela Gornja Slatina, koje su sa južne strane jedva se primete. Da se tu nalazi seosko naselje ukazuje mali broj kuća na severnoj strani puta, gotovo uz samu njegovu ivicu.
Tip sela.
Selo Gornja Slatina je zbijenog tipa.
Ime sela.
Po Vuku Stefanovići Karadžiću slatina je mesto „gde izvire ili pišti voda, slana ili nakisela, te dolazi stoka i liže po tome se mnoga tako (Slatina) zovu“.
U selu postoji mesto „Manastirište“ a na okomitom delu prema selu je meto „Crkvište“. Severno od Crkvišta sliva se slabačak mlaz vode, koja izbija stotinak metara od Crkvišta. Zapravo izvor je neprimetan i kao da voda „pišti“, kako je već Vuk rekao. Na ovo mesto dolazi stoka da liže vodu slankastog ukusa. To je razlog da se selo nazove „Slatina“.
Vode.
Kroz Gornju Slatinu protiče Orašačka reka, koja prima između Orašca i Gornje Slatine, sa leve strane Gradišničku Reku. Osim ovih tekućica, iznad sela postoji nekoliko izvora, među njima i Slatina. Selo se, ipak, snabdeva vodom iz bunara. U selu, na levoj obali reke, po starom razgranatom lipom je seoski bunar.
Zemlje i šume.
Atara sela Gornje Slatine nalazi se na prostoru veličine 165 hektara, od čega su njive i bašte na 54, voćnjaci 2, vinogradi 8, pašnjaci 42, šuma 50 i neplodno je 9 hektara.
Zemlja nosi ove nazive; Slanište, Pločar, Visoko Branište, Lipak, Orina, Duvanište, Grašište, Trševine, Bobište, Luka, Rosulja, Paprtljivica. Na Paptrljivici je bilo selo Slatina, odakle su se neke kuće premestile niže, pokraj Južne Morave i tako postala Donja Slatina, a neke gore, to je današnja Gornja Slatina, zatim, Čukar, Međa dok je Paraspur u ataru Donje Slatine. Plandište, Nešin Breg, Beli Breg, Manastirište sa Crkvištem su u Gornjoj Slatini.
Postanak i prošlost sela.
Na lokalitetu Paprtljivica postoje tragovi nekadašnjeg naselja; kameni temelji kuća, delovi od keramike i dr. Tu je nekada postojalo selo Slatina, koje se izmeštanjem kuća niže i više od sela podelilo na Donju i Gornju Slatinu.
Postoje mišljenja stručnjaka da se na lokalitetu Paprtljivica nalaze ostaci od naselja iz bronzanog doba. U Blizini Gornje Slatine i na njenom ataru postojao je srpski manastir na lokalitetu Manastirište. Manastir je po nekima imao 33 kaluđera. Njegova crkva je na lokaliteti Crkvište, po legendi, posvećena Sv. Nikoli. U Turskom tefteru iz 1516.godine pominje se manastir Prečista što potvrđuje legendu o postojanju manastira ali ne i sveca kome je crkva dotičnog manastira posvećena. Ako je manastir bio Prečista, to znači Vavedenje.
Od istorijskog značaja je činjenica da su Turci u nekom vojnom pohodu na sever, prolezeći putem, koji je vodio pored desne obale Južne Morave, spalili manastir i njegove monahe povešali. To je bila inicijalna kapisla za pobunu protiv Turaka. To se moglo desiti u vreme Kočine Krajine kada su austrijske jedinice doprle do Zapadne Morave i mogla izazvati pobune u dolini Južne Moravi a negde su se pokreti među Srbima u ovom kraju u to vreme i desili.
Sela Donja i Gornja Slatina nisu posle turske reforme iz 1839. godine dočekale svoju slobodu, već su počitlučena. Smatra se da su sa okolnim selima imala i istog gospodara, mada se u narodu ne zna ime turskog gospodara, ali postoji turski bunar i tragovi od postojanja gospodarske kule. Istraživanjem sela Manojlovce zna se da je poslednji gospodar za okolna sela, uključujući i Gornju Slatinu, bio neki Zaim.
Poreklo stanovništva.
Po prvom popisu stanovnika posle oslobođenja od Turaka, Gornja Slatina je imala samo osam domaćinstava. Po popisu od 1953. godine ona ima 39 domaćinstava a 1971. godine taj broj je narastao na 57. U periodu između poslednja dva popisa broj stanovnika se smanjio sa 282 na 234.
U proleće 1971. godine u Gornjoj Slatini su živeli ovi rodovi:
-Grebuljci su doseljeni iz Crvene Jabuke.
-Canjinci su iz Crvene Jabuke.
-Mirinci su iz Crvene Jabuke.
-Markovci su iz Crvene Jabuke,
-Stajkovi su doseljeni iz Prisajana.
Zanimanje stanovništva.
Poljoprivreda je glavno zanimanje meštana Gornje Slatine. Seju pšenicu i kukuruz a sade i krompir. Nekada se u selu gajio i duvan. To je bilo pod Turcima. I sada ga sade ali u manjim količinama. Imaju šljivike i vinograde. Prodaju na leskovačkoj pijaci sveže voće i rakiju. Od stoke gaje u proseku po dve mlečne krave. Mleko i sir prodaju na leskovačkoj pijaci.
Na Orašačkoj reci postoji vodenica potočara sa pet kamenova.
U selu je za vreme Turaka postojala još jedna vodenica u svojini nekog Turčina, verovatno gospodara sela.
IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)