Poreklo stanovništva sela Donji Kozji Dol, opština Trgovište – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Gornja Pčinja“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih delimično 1940. godine, kao i 1949. i 1950. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Donji Kozji Dol je jugoistočno od Trgovišta; nalazi se na brdima sa leve strane Kozjedolske Reke, pritoke Pčinje.
Vode.
Meštani koriste vodu za poće iz bunara – kojih ima 10, sa izvora i česama. Glavniji izvori i česme su: Pojište, Kruške, Mlašna i dr.
Zemlje i šume.
Topografski nazivi za njive, pašu i šume su: Kuninski Rid, Kamenova Glava, Gornje i Donje Selište, Selo, Grad, Dolnje Gumno, Kukla, Dubrava, Zajednica, Spas, Šilegarnik, Borovinke, Čuke i Momčilovac.
Tip sela.
Selo je razbijenog tipa. Pri podizanju kuća vodilo se računa da stanovnicima imanja budu što bliža. Zbog toga su kuće rasturene; idući prema jugoistoku neprimetno prelazi u Gornji Kozji Dol.
Seoske mahale su: Ćosaći, Kuranovice, Pojište, Stančinci, Padište, Krnjine i Selište. Sve kuće u istoj mahali nisu grupisane. U selu ima 11 rodova sa 95 domaćinstava – podatak iz 1949. godine a u mahalama: Ćosaći – 16, Kuranovice – 19, Pojište – 9, Stančinci – 10, Padište – 15, Krnjino – 16 i Selište – 10. Mahale su međusobno udaljene od 10 do 30 minuta hoda.
Postanak sela, prošlost i starine.
Neposredno pokraj Kozjedolske Reke, sa desne strane, izdiže se uzvišenje Grad. Na njemu se nekada nalazilo utvrđeno naselje. Od tog naselja danas se iskopavaju crepovi, široke cigle, zemljani ćupovi i bakarni novac. Pomenuto naselje dominiralo je dolinom Kozjodelske Reke. Sudeći poraznim ostacima, a naročito pronađenom novcu, koji su meštani poklonili, ovo utvrđenje je iz rimskog doba.
Pisani pomen o Kozjem Dolu (danas Gornjem i Donjem) očuvan je pomenik manastira prohor Pčinjski. U navedenom pomeniku selo je zapisano dva puta kao Kozi Dol.
Blizu sadašnje mahale Padište postoje potesi Gornje i Donje Selište. Tu je ranije bilo selo, kasnije uništeno. Danas meštani na tim mestima nalaze stare hrišćanske grobove.
Današnji Kozji Dol osnovali su doseljenici pre oko 170 do 180 godina. Najpre su došla „dva brata“, bežeći od Arbanasa iz kumanovskog ili preševskog kraja. Tada je zemljište, gde se danas nalazi selo, bilo pod velikom gorom. Braća su sagradila kuće namestu danas zvanom Selo. Jedna od braće izgubio je vola koga je našao u šumi na zemljištu današnjeg susednog Gornjeg Kozjeg Dola – mesto Leskov Dol. To mu se mesto dopalo i on se tamo preselio osnivajući selo.
Donji Kozji Dol potiče od sinova onog brata koji je ostao u njemu kao i od novih doseljenim rodovima. Na mestu Selo, gde su prvi doseljenici najpre sagradili kuće, sada su njive. Na kraju prve polovine XIX veka, po pričanju, Donji Kozji Dol imao je svega 14 kuća. Naziv Donji postao je za razliku od susednog Gornjeg Kozjeg Dola.
U seli postoji crkva Preobraženje – 19. avgusta. Crkva se nalazi blizu Kozjedolske Reke. Zbog straha od Turaka, ona je građena noću i to 1856. godine. Pre toga na tom mestu bila je crkvina obrasla trnjem. Kada nisu imali crkvu, stanovnici ovog sela su posećivali sveštenika u Žapskom kod Bujanovca.
Na potesu Dolnje Gumne nalazi se veliki kamen. Meštani veruju da je ovaj kamen bacio Kraljević Marko iz susednog visokog sela Đermana.
Poreklo stanovništva.
Svi nastavnici potiču od doseljenika. Rodovi su:
-Ćosaci vode poreklo od pomenuta dva brata, koji su došli oko 170 do 180 godina „na pustilak“ i osnovali Donji i Gornji Kozji Dol. Starina im je iz kumanovskog ili prešrvskog kraja. Od roda Ćosaci ima iseljenika u okolini Kumanova i Vojvodini.
-Kuranovci takođe vode poreklo od doseljenika koji su osnovali selo. Imajuiseljenih porodica u leskovačkom kraju, Umin Dolu kod Kumanova i Vojvodini.
-Marčinci su takođe potomci osnivača sela. Stojica, 56 godina – Miljko – Stoša – Marinko – Anđel. Anđelov otac bio je jedna od braće kojise doselio. Imaju iseljenih prodica u Tromeđi kod Kumanova i Vojvodini.
-Stančinci vode poreklo od osnivača sela. Imaju iseljenika u Tikvešu, kumanovskom kraju i Vojvodini.
-Krnjinci vode poreklo od osnivača sela. Imaju iseljenika u kumanovskom kraju i Vojvodini.
-Selištanci imaju isto poreklo kao i prednji rodovi. Imaju iseljenike u Tromeđi kod Kumanova i Vojvodini.
-Pojištani su doseljeni iz okoline Kumanova.
-Pop-Pešni ne znaju za svoje poreklo.
-Prisojaci su doseljeni iz susednog Trgovišta, ali su tamo odnekuda doseljeni.
-Mladenovići su doseljeni iz Đerekarca u istoj oblasti. Dalje poreklo im je iz Đerekara u okolini Gnjilana.
-Đorgo su doseljeni iz Gornje Lesnice gde su pripadali tamošnjem rodu Spasinci, za koje se kaže da su Cigani.
Meštani Donjeg Kozjeg Dola slave sv Arhanđela Mihajla. Crkvenu slavu ne slave.
Iseljeni rodovi.
-Karakašanski žive u Maloj reci u istoj oblasti. Ovaj rod ima iseljenika u Srbiji.
IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Gornja Pčinja“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih delimično 1940. godine, kao i 1949. i 1950. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)