Poreklo stanovništva sela Rđavica, opština Surdulica – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Rđavica leži na planinskoj padini jugoistočno od Jelašnice. Pomenuta padina podesna je za zemljoradnjum stočarstvo i šumarstvo.
Vode.
Meštani koriste vodu za piće iz kladenaca. Poznatiji kladenci nose ova imena: Južna Dolina, Studen Kladenac, Demin Kladenac, Svetonikolski Kladenac i dr.
Zemlje i šume.
Potesi na granici atara nose ove nazive: Žarbinje, Mala Reka, Ostrec, Garine, Duljašnička Dolina, Zaovica, Cakina Bara, Lećevište i Sokolovac. Unutrašnji delovi atara zovu se: Jela, Blagunište, Demino Gumno, Ornica, Svinjarnik, Golema Njiva, Krušar, Selište, Ramnište, Sulejmanovo Njivče, Pužar, Konjarnik i Ramnjak.
Tip sela.
Rđavica je selo jako razbijenog tipa. Sastoji se od pojedinih manjih grupa kuća, međusobno dosta odvojenih. Seoski delovi zovu se: Gornja, Donja, Margova, Cacina i Mala Reka Mahala.
Rđavice je 1952. godine u svom sastavu imala ukupno 69 domaćinstava.
Postanak, ime sela i prošlost.
Po narodnom predanju, nekada je na mestu današnje Rđavice postojalo staro selo Rađvica („dobro rađalo žito“). To selo, koje je bilo kao i današnje „rastikano“, imalo je oko 70 srpskih kuća, Za vreme Turaka staro selo je raseljeno i potom je zemlja obrasla u šumu. Na više mesta u ataru (Rasrsje i dr) nalaze se „zidurine od kuća i slogovi od njiva“. Po nekim slogovima je danas šuma.
Sadašnja Rđavica je mlado selo. Osnovali su ga oko sredine XIX veka srpski doseljenici, koji su dolazili kao čifčije na zemlju pojedinih Arbanasa, naseljenih u susednoj Jelašnici. Po Arbanasima ostali su neki navedeni topogtafski nazivi – Sulejmanovo Njivče, Demin Kladenac i dr. Do 1878. godine selo je naraslo na 7 kuća, koje su bile razbacane po raznim delo vima atara. Pomenute godine jelašnički Arbanasi su se iselili i tada su oni zemlju prodali Srbima. Rđavica je brzo rasla po oslobađanju od Turaka. Za to vreme u nju su došli mnogi doseljenici iz pojedinih sela u Vranjskoj Kotlini i iz sela u susednim planinskim oblastima.
Kako se priča u narodu, selo se zove Rđavica zbog toga što „zemlja slabo rađa“.
Seoska slava je na dan Sv. Marka, 8. maja. Ovo je slava „za polje“. Ranije su stanovnici slavili Krstovdan „za stoku“.
Seosko groblje najpre je bilo kod manastirišta u Jelašnici. Posle su se umrli stanovnici sahranjivali kod jelašničke crkve. Od pre 50 godina postoji groblje u samom selu – mahala Mala Reka.
Poreklo stanovništva.
Današnje srpsko stanovništvo Rđavice potiče od predaka koji su doseljeni.
Rodovi doseljeni od sredine XIX veka do kraja turske vladavine:
-Deda Zlatkovi i Deda Cvetkovci, Nikoljdan, su doseljeni iz okoline Bosilegrada: Dragomir, 40 godina – Bojko – Marko – Zlatko, koji se doselio. Zlatkovi su od Zlatka a Cvetkovci su od Cvetka, Zlatkovog brata.
-Deda Slavkovi, su doseljeni iz okoline Bosilegrada. Današnje porodice potiču od tri brata. Svaki brat je imao posebnu slavu: Sv. Petku, Sv. Atanasija i Savindan.
-Veličkovići, Aranđelovdan, su doseljeni iz Gornje Pčinje.
-Grujinci, Nikoljdan, su doseljeni iz Ržane kod Bosilegrada. Najpre su se naselili u Vrbovu pa odatle prešli u Rđavicu.
-Deda Džokinci, Nikoljdan, su doseljeni „od kud Leskovac“.
Po oslobođenju od Turaka doselili su se:
-Tumbarci ili Petkovići, Nikoljdan, su doseljeni iz susednog Stajkovca.
-Deda Stankovi, Aranđelovdan, i:
-Mladenovići, Nikoljdan i Aranđelovdan, su doseljeni iz Nesvrte.
-Đeraci su doseljeni iz Ržane kod Bosilegrada. Slave Nikoljdan i Aranđelovdan. Za njih meštani kažu. „Čas slave, čas batale slavu“.
-Nikolići, Mitrovdan i:
-Dimići, Nikoljdan, su doseljeni iz susednog sela Bogoševa. Dalje poreklo im je od Bosilegrada.
-Baba Jovinci, Jovanjdan, su doseljeni iz Lisine kod Bosilegrada.
-Deda Ivanovci, Nikoljdan, su doseljeni iz sela Gložje kod Bosilegrada.
-Klisurci, Nikoljdan, su doseljeni iz Klisurice kod Vranjske Banje.
-Manini, Aranđelovdan, su doseljeni iz Ržane kod Bolilegrada.
-Slavkovići, Jovanjdan, su doseljeni iz Božice kod Bosilegrada. Najpre su došli u Polom, gde imaju istoimenih rođaka pa odatle prešli „na ženino imanje“.
-Stošići, Nikoljdan, su doseljeni iz Šainca u Gornjoj Pčinji.
-Krstići – Sv. Petka; Cvetkovići – Aranđelovdan; Bojkovići – Aranđelovdan; Micići – Mitrovdan i Stojilkovići – Aranđelovdan su doseljeni iz Crvenog Grada u Gornjoj Pčinji.
-Arsići, Aranđelovdan, su doseljeni iz Stajevca u Gornjoj Pčinji.
-Tasići, Aranđelovdan, su doseljeni iz Kozjeg Dola u Gornjoj Pčinji.
Iseljenici i izumrli stanovnici.
Iseljenici:
-Deda Cvetkovci, Deda Stankovci i Micići – po jedna porodica se iselila u Karavukovo – Bačka.
-Deda Dimitrijini, jedna porodica „prizećena“ u okolinu Leskovca.
-Baba Jovinci, dve porodice žive u Vojvodini.
-Stošići, dve porodice se iselile u Karavukovo i jedna o Brestovac – Vojvodina.
-Tasići, po jedna porodica se iselila u Nasvrtu i Karavukovuo.
-Bojkovići, Cvetkovići i Grujinci – po jedna porodica se iselila u Jelašnicu.
Izumrli:
-Deda Dimitrijini. U Rđavicu su živeli do pred kraj turske vladavine.
IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)