Poreklo stanovništva sela Pavlovac (po knjizi Donji i Gornji Pavlovac), Grad Vranje – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnika Porekla Milodan.
Donji Pavlovac
Položaj sela.
Selo leži u donjem širokom delu doline Katunske Rečice, leve pritočice Južne Morave. U neposrednoj blizini naselja vode drum i železnička pruga Vranje – Bujanovac.
Vode.
Meštani koriste vodu za piće iz 28 bunara. Oko sela na ataru izbijaju slabiji izvori: Dolina, Vodenica i Cigansko Groblje.
Zemlje i šume.
Donji i Gornji Pavlovac imaju zajednički atar. Na ataru su njive: Padina, Kremenjak, Rosulja, Sama Topola, Rid, Dliboki Put, Suvi Dol, Morava, Kuka, Bećirke, Šamak, Branište, Gumnište i Čukar. Na planini Karpini ova sela imaju potes Donji Lebovac (tamo se seku drva).
Tip naselja.
Zbog položaja u dolini, Donji Pavlovac ima nizni tip; pruža se u pravcu severozapad-jugoistok. Naselje se deli na dve mahale: Srpsku i Cigansku. Prva leži u severozapadnom kraju sela a druga u jugoistočnom.
Donji Pavlovac je 1951. godine imao ukupno 61 domaćinstvo, od čega 39 srpskih i 22 ciganskih kuća.
Postanak naselja, starine i prošlost.
U Donjem Pavlovcu utvrđeno je praistorijsko naselje. Ono je podeljeno potokom u dva dela; južni deo je na Gumništu a severni na Čukaru. Gde je bilo pomenuto naselje pronađene su jame, keramika sa ornamentima, zdele sa profilom vinčansko-pločničke grupe, ornamenti urezani i bockani a postoje i komadi bez ornamentike, fragmenti statueta, oruđe od kamena, sekire, tesani kremeni, tegovi, ostaci kućnog lepa i dr.
U Donjem Pavlovcu postoji crkva posvećena Caru Konstantinu i Carici Jeleni. Crkva je građena nakon oslobođenja od Turaka. Građenje su pomagali meštani iz Katuna i Gornjeg Pavlovca. Oko crkve je groblje. Za vreme Turaka kod današnje crkve bila je nekakva crkvina i oko nje viđali su se grobovi „od prednjeg sela“. Stare grobove povremeno otkopava Katunska Rečica. U Blizini crkve, na mestu Sama Topola, nalazi se staro selište, danas pod njivama. Od toga selišta meštani su pronašli „tri stara bunara“, ostatke od kućnih zidova (kamen, cigle, ćeramide), zatim „kotlajke“, ćupove i zemljene lule. Slični ostaci nalaženi su i kraj železničke pruge na mestu Branište ili Jašareva Njiva.
Za vreme Turaka Donji Pavlovac je bio čifčijsko naselje. Prilikom oslobođenja 1878. godine ovde su bila zatečena 3-4 gospodara. Jedan se zvao Jašar-aga. Gospodari su živeli u Vranju; ovde su dolazili leti zbog deobe proizvoda. Od železničke pruge do Južne Morave za vreme Turaka sve njive su bile pod konopljom. Pomenute godine meštani su kupili zemlju od Turaka. Najstariji seoski rodovi, koji su se doselili u Donji Pavlovac, su Krečini i Strašinci. Kasnije su dolazili drugi doseljenici.
Cigani-Romi imaju groblje pored seoske rečice idući na put za Dubnicu: Zbog muslimanskih Cigana za vreme Turaka u Donjem Pavlovcu bila je sagrađena džamija; nalazi se pored sadašnje železničke pruge.
Poreklo stanovništva.
U Donjem Pavlovcu živi doseljeno stanovništvo.
Srpski rodovi poznatog porekla:
-Mađarci (Bivolari), Aranđelovdaan, su doseljeni iz nekog sela u Makedoniji. Mlađe prezime Bivolari.
-Preperci, Sv. Petka, su doseljeni iz Stropskog.
-Bušini i Dejkovci su ranije činili jedan rod. Slave „Bogorodicu posnu“, 22. decembra. Doseljeni su iz Katuna gde su pripadali velikom rodu Crninci.
-Vrtogošani, Nikoljdan, su doseljeni u tursko doba iz Gornjeg Vrtogoša. Tamo su pripadali rodu Peninci. Njihovo dalje poreklo je iz Krive Palanke.
-Rajčini, Sv. Jovan Krstitelj, su doseljeni 1878. godine kao čifčije iz Preševske Moravice. Ovde su najpre živeli u kolibama.
Doseljeni srpsko rodovi koji ne znaju za svoje poreklo:
-Kerčini i Garčini, Sv. Petka. U rodu Kerčini 1925. godine podelila se zadruga od 25 članova.
-Strašinci, Nojkovci, Zdravkovi i Itkini. Svi slave Aranđelovdan i:
-Sormini, Nikoljdan.
Muslimanski Cigani:
-Ajdarovići, Ramići, Bekići, Demiran i Muslići ovde žive iz turskog doba.
-Jusufovići, Selmanci, Bećirovići i Zimka. Ovi rodovi su do 1878. godine živeli u susednom Davidovcu.
Svi Cigani su bez zemlje; rade „na pola“ tuđu zemlju – uzgajaju duvan, kukuruz a bave se i sviranjem.
Iseljenici:
Od Srba su se iselili:
-Ginkovci su se iselili u Gornji Pavlovac;
-Kurdžonci su se iselili u Davidovac;
-Mitrovci su se iselili u Bunuševac;
-Damčini su se iselili u Vranje;
-Došljaci su se iselili u Milanovac i:
-Stošići su se iselili u Veliki Trnovac.
Od Cigana ima nekoliko iseljenih porodica u Vranju.
Gornji Pavlovac.
Položaj naselja.
Naselje leži u neposrednoj blizini većeg i poznatijeg sela Donjeg Pavlovca. Atar im je zajednički.
Vode.
Meštani koriste vodu za piće iz 18 bunara i dva izvora-kladenca.
Tip naselja.
Gornji Pavlovac je malo naselje i ne deli se na mahale. Ima ukupno 38 domaćinstava od čega srpskih 28 i 10 ciganskih.
Postanak naselja.
Gornji Pavlovac je iste starosti kao i Donji Pavlovac. Najpre su u ovo naselje odnekuda došli preci današnjih rodova Šapini i Tivinci. Posle njih su se doseljavali drugi seoski rodovi. Za vreme Turaka meštani su obrađivali zemlju pojedinih čiflik-sahibija. Njihovi glavni čiflici bili su u Donjem Pavlovcu. Godine 1878. zemlja je kupljena od iseljenih čiflik-sahibija. Groblje Gornjeg Pavlovca nalazi se kod crkve u Donjem Pavlovcu. Svi srpski stanovnici slave slavu crkve u Donjem Pavlovcu – Car Konstantin i Carica Jelena.
Poreklo stanovništva.
Srpski rodovi:
-Šapini, Parapejci, Šutkini i Mitrovci – svi slave Sv. Petku. Ne zna se njihovo poreklo.
-Tivinci, Peškini i Ginkovci – svi slave Aranđelovdan. Pravo starinu ne znaju. Ginkovci su ranije neko vreme živeli u Donjem Pavlovcu.
-Musini slave Mitrovdan. Ne znaju za svoje poreklo.
-Marinkovi i Mečkarci, slave „Sv. Bogorodicu posnu“; za svoje poreklo ne znaju.
Muslimanski Cigani:
-Šabanovi su doseljeni iz Rogačice u Krivoj Reci.
-Koritari su vrlo pokretljivi; sada žive u vrbljaku pored Južne Morave. Prave korita od vrbe, topola i „trepetljika“ (jasika). Posle par godina preseliće se na drugo mesto – selo.
IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“ nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)