Poreklo prezimena, selo Buštranje (Bujanovac)

Poreklo stanovništva sela Buštranje (po knjizi Malo i Veliko Buštranje), opština Bujanovac  – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“ nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Malo Buštranje:

Položaj naselja.

Malo Buštranje  je maleno selo, više uvučeno u planinu, koja čini razvođe između Kleničke Reke – na jugozapadu i Veliko Buštranjske Reke – na severoistoku. Okolna naselja su: Veliko Buštranje, Malo Rusce, Brnjarce i druga.

Vode.

Meštani koriste vodu za piće iz bunara i izvora-kladenaca.

Zemlje i šume.

Krajevi oko sela nose ove nazive: Đeran, Slatina, Bare, Zlatino Lozje, Ujavica, Sv. Ilija, Grbanov Dol i Granica.

Tip sela.

Malo Buštranje se deli na mahale, čija su rastojanja znatna. Po tome je ono razbijenog tipa. Mahale su: Ćurčiska, Pepeljarska i Uzunska. Te mahale se dele na manje rodovske grupe.

U Malom Buštranju je 1951. godine bilo 34 domaćinstava.

Postanak sela i starine.

U mahalama Pepeljarci i Uzunci današnji stanovnici, „kada su riljali lozja“, iskopavali su velike zemljane ćupove. To je znak da je malo Buštranje imalo stanovnike i ranijem dobu. Sadašnje Malo Buštranje nije mnogo staro; osnovano je pre oko 100 godina od stanovnika koji su se doselili na svoja trla iz susednog, starijeg sela Velikog Buštranja. Odmah posle prvih doseljenika u Malo Buštranje su došli i stanovnici iz drugih susednih oblasti.

Do 1878. godine Malo Buštranje se računalo kao mahala susednog Velikog Buštranja. Pomenute godine srpsko-turska granica odvojila je mahalu Malo  Buštranje od svog dotadašnjeg sela; zbog toga se ona od tada vodi kao posebno naselje. Na zemljištu gde je do 1912. godine vodila pomenuta granica poznaju se „mestišta“ od karaula. Do 1878. godine groblje i crkva Sv. Dimitrija meštana iz Malog Buštranja nalazila su se u Velikom Buštranju. Od tada osnovano je novo groblje u Malom Buštranju – u mahali Pepeljarci. Seoska slava je Sv. Nikola letnji. To je ista slava kao u Velikom Buštranju.

Poreklo stanovništva.

U Malom Buštranju žive ovi rodovi:

-Uzunci, Nikoljdan, su grana istoimenog roda u Velikom Buštranju. Dalje poreklo im je iz Uzova u slivu Pčinje – mahala blizu sela Pelinca.

-Ćurčici, Nikoljdan. Neki „stari se doselio iz Velikog Buštranja“, ovde ostao udovac pa se oženio ženom iz Šumate Trnice u Gornjoj Pčinji. Žena mu dovela sinove Pavla i Zlatana a u Malom Buštranju rodila sina Stošu. Od njih se razmnožio današnji rod. Genealogija je: Vladimir, 35 godina – Stojan – Zlatan. Jedan od pomenutih dovedenih sinova, Zlatan, je imao u Šumatoj Trnici oca Petra.

-Bogdanci i Cukanci, Nikoljdan, su ranije činili jedan rod. Došli su iz susednog Velikog Buštranja; a tamo su doseljeni iz kozjačkog sela Makreša u okolini Kumanova.

-Stamenkovi, Nikoljdan, su došli  iz Velikog Buštranja gde su bili odnekuda doseljeni.

-Korno, Nikoljdan, su ranije živeli u Velikom Buštranju gde imaju istoimenih rođaka a tamo su doseljeni odnekuda. Bili su siromašni i po tome dobili prezime.

-Kožljaci, Aranđelovdan, su poslednji seoski doseljenici. Došli su iz Maglenca u Gornjoj Pčinji. I danas održavaju kumovske veze sa pomenutim pčinjskim selom.

Iseljenici.

-Ćurčinci, četiri porodice iseljeno je u Bujanovac, jedna u Biljaču, jedna u Mamince, jedna u Cakanovce – sve kod Preševa i jedna u Beograd.

-Kožljaci, jedna porodica živi u Biljači i jedna u Karavukovu.

-Uzunci, dve porodice prešle su u Cakanovce, jedna u Beograd i jedna u Karavukovo.

-Brestovčani su se iselili u Tibuždu.

Veliko Buštranje:

Položaj naselja.

Neselje leži u dolini Buštranjske Reke, desne pritoke Južne Morave. Kuće su na dolinskoj ravni pored reke i na padinama – većinom na desnoj padini. Okolna naselja su: Malo Buštranje, Milanovo, Buljesovce i Kopanjaane.

Vode.

Meštani koriste vodu za piće iz većeg  broja bunara i sa pojedinih izvora-kladenaca.

Zemlje i šume.

Nazivi potesa su: Gložje, Adžinski Rid, Adžijina Livada, Reka, Rosuljak, Sliboki Dol, Belajkin Dol, Bojnmik, Široki Preslap, Cerova Bara, Ujevica, Markova Padina, Krnovac, Sv. Gora, Mramor, Vrljavište, Torina, Ravnište, Gorance, Kriva Rovina, Ciganske Kućetine, Presečka, Raška i dr.

Tip naselja.

Veliko Buštranje je naselje razbijenog tipa. Pojedini delovi zovu se po većim rodovima. Najglavniji i najstariji deo naselja – „Selo“ – leži u dolinskom dnu, oko crkve i škole. Tu su mahale: Uzunska, Gornje Mutavdžiska, Markovska, Mišajkovska i Stojčinovska. Iz tih mahala stanovnici su se razmeštali u ostale delove sela.

Veliko Buštranje je 1955. godine imalo ukupno 186 domova.

Postanak sela, starine i prošlost.

Ostaci od starina kazuju da je ovde bilo stanovnika od davnih vremena. Nedaleko od Buštranja na jednoj blagoj kosi nalazi se lokalitet Selište. Sudeći po fragmentima varvarizovane antičke keramike (?) i rimskih tegula, ovde se, verovatno, nalazilo jedno manje naselje, možda kastrum, čije bi mesto bilo opravdano mogućim postojanjem jedne varijante puta Morava – Vardar, koja bi delimično išla dolinom Pčinje. U gornjem delu Gornjeg  Buštranja postoji brdo Berkova Glava ili Orman (mlađe ime). Neki stariji meštani tvrde da je tamo postojalo selo Berkovac.

Na ataru Gornjeg Buštranja u gornjem delu j mesto Sv. Gora. Tu je mala crkva posvećena Sv.Đorđu, a oko nje su mnogi tabuisani hrastovi. Tu dolaze bolesnici i iz susedne Pčinje, koji traže leka. Crkva na Sv. Gori podignuta je oko 1900. godine na mestu gde su bile ruševine nekog starog hrama. Kod ove crkve meštani se skupljaju na Đurđevdan i Duhove-Sv. Trojice.

U glavno seoskom delu je crkva posvećena Sv. Dimitriju. Sagrađena je sredinom XIX veka na mestu gde se poznavala stara crkvina. Oko crkve je seosko groblje. Tu je bilo i groblje Malog Buštranja do 1878. godine.

Današnji stanovnici „naodili su na puno mesta“ stare grobove kod Krive Doline, Koštanarke, na Gramadi itd.

Današnje veliko Buštranje osnovali su doseljenici u drugoj polovini XVIII veka. Najpre su došli današnjeg roda Uzunci. Iza njih su doseljeni rodovi Biljašalci i Mutavdžici. Potom je usledilo doseljavanje drugih rodova.

Do 1878. godine Malo Buštrenje u slivu Kleničke Reke bilo je mahala Buštranja u slivu Buštranjske Reke.

Potesi Adžiski Rid i Adžijine Livade ime su dobili po Turčinu Adži Usejinu iz Vranja. On je u Velikom Buštranju do 1878. godine imao oko 40 hektara zemlje. Tu zemlju su obrađivali Srbi – čifčije. Čiflik-sahibijska kuća pomenutog Turčina i danas postoji u Gornjo-Mutavdžijskoj Mahali, pokraj reke. U njoj stanuje porodica Mihaila Veličkovića. Priča se, da je Adži-Usejin najpre bio raznosač pošte. Prilikom vršenja ove dužnosti on se jednom prilikom fizički onesposobio. Zbog toga mu je državna vlast za „90 kesa“ kupila zemlju za uživanje u Velikom Buštranju. Pre toga valsnik te zemlje bio je neki Šerif „pijanica“. Ostala zemlja na ataru ovoga sela za vrme Turaka bilo je srpska.

Od 1878. Do 1912. godine u ovom selu je bilo sedište četničke jedinice koje su izvodile akcije u susednim neoslobođenim oblastima.

Poreklo stanovništva.

Po vremenu kako su se doseljavali rodovi uglavnom idu ovim redom:

-Uzunci (Stojčinovci, Baba Treninci, Bojničani, Pločarci i Mišajkovci), Nikoljdan. Doselili su se iz Uzova u slivu Pčinje. To je mahala sela Sebrata. Od zakonitih sinova pretka Stanimira potiču svi rodovi, osim Mišajkovci. Naime, Stanimir je imao i nezakonitog sina rođenog sa jednom kozaricom. Od tog sina su Mišajkovci.

-Biljašalci, Nikoljdan, su doseljeni iz Biljače kod Preševa.

-Mutavdžidži se dele na:

-Gornji Mutavdžici i:

-Donji Mutavdžici. Slava im je Sv. Nikola. Poreklom su iz Makreša kod Kumanova.

-Markovci i Goranci, Nikoljdan, ranije su bili jedan rod. Ne znaju za svoje poreklo.

-Ljubanci, Nikoljdan, su doseljeni iz Ljubate kod Bosiljgrada.

-Lukovci, Sv. Petka, su doseljeni iz Lukova kod Vranja.

-Simonovci, Nikoljdan;

-Porečanci, Nikoljdan, i;

-Krnovčani, Aranđelovdan, ne znaju za svoje poreklo.

Iseljenici.

Od 1878. godine iz Velikog Buštranja bilo je znatnog iseljavanja. Smatra se da se  do iselilo oko 80 kuća.

U pojednina naselja Vranjske Kotline iselili su se:

-Uzunci – tri kuće, Ćurčinci (12), Bogdanci (7), Cukini (3), Stamenkovi (2) i Korno (5), koji sada žive u Malom Buštranju.

-Stajići, jedna kuća se iselila u Gornju Žapsku.

-Markovići, Đorđevići, Kačamaci i Antonijevići su se iselili u Bujanovac.

-Stamenovići, Stankovići, Stanojkovići, Đorđevići, Mitići, Stojkovići i Mladenovići su se iselili u Mali Trnovac.

-Jovičići, dve kuće žive u Kupinincu.

-Kitarci (1) žive u Lepenici.

-Buštranjci (5) žive u Dekutincu.

-Milosavljevići (6), Stojkovići (4) i Antići (4) su u Gramađi.

-Buštranjci (2) žive u Dlugojnici.

-Mitrovići (2) žive u Jelašnici.

-Božanci (2) su se iselili u Milanovo.

Ima iseljenika iz Velikog Buštranja u  Vranju.

U okolinu Preševa iselili su se:

-Stamenkovići prvi, Stamenkovići drugi, Stojkovići u selo Reljan.

-Antini u Biljaču.

-Stanojko u Čukarku.

-Buštranjci u Golemi Dol.

-Uzunci i Buštrančani u Žujince.

U pomenuta sela u okolini Preševa stanovnici su se iselili posle Prvog svetskog rata.

IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“ nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.