Poreklo stanovništva sela Krupac, opština Bela Palanka – Pirotski okrug. Prema knjizi dr Mihaila Kostića „Belopalanačka oblast (kotlina)“, izdanje 1970. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Geografsko topografske prilike.
Selo leži u aluvijalnoj ravni Nišave, između njenog korita i 290 metara viskog odseka kraške zaravni Ručistene (589 m). Ta je zaravan poslednji obronak Gulijanskih Planina, koje se na severnom obodu, strmim odsecima završavaju prema dnu donjeg – zapadnog dela Belopalanačke Kotline. Naselje je lokalizovano pored istoimenog, vrlo jakog, kraškog vrela koje izbija pod Rčistenom na mestu gde dolina periodskog toka Kanine Duvke ulazi u kotlinu.
Vode.
Meštani se vodom služe sa Krupačkog Vrela, bunara i izvora. Vodu za piće sa Vrela uzima pola sela a celo naselje na Vrelu napaju stoku i pere rublje. Gotovo svaka kuća ima svoj bunar; dubina bunara kreće se od 2 do 12 metara. Za vreme velikih suša, kada se izdan spusti, neki bunari presuše. Nekoliko kuća, umesto bunara, imaju pumpe, koje crpe izdansku vodu sa dubine 3-4 metra. Kuće izmeštene pored leve obale Nišave služe se vodoma i sa česme na železničkoj pruzi. Glavni izvori atara su: Banjica i Kladenac.
Granice atara, zemlje i šume.
Granice atara povučene su na mestima: Karadžina Međa, Božin Tor, Zelenište, Popova Rudina, Draga i Zeleni Vrh – sa Dolcem; Zeleni Vrh – sa Gulijanom; Ravnište i Banjin Dol – sa Gornjim Rinjem; Golat, Vrbica, Iždeglava u Punče – sa Vran Dolom; Nišava, Čivlik i Dindarica – sa Crvenim Bregom; Dindarica – sa Tamnjanicom.
Topografska imena za obradive površine su: Dindarica, Orničje, Avramova Čuka, Bučar, Gradiško Polje, Spasov Krst, Kriva Luka, Punče, Iždeglava, Pojatište i Staro Selo. Utrina je na mestima: Ćitke, Mrtvina, Matina Livada, Osreci, Pažar, Lice, Poljane, Popova Rudina, Draga i Draška Rudina. Šume obuhvataju: Vrbicu, Graničak i seosku šumu.
Tip sela.
Krupac je po tipu zbijeno naselje pravougaonog oblika. Nekoliko kuća se izmestilo iz sela na levu obalu Nišave. Razlikuju se nekoliko naseljenih krajeva: Donja Mala, Gornja Mala, Špirdinska Mala, Vilipovska Mala i Vakarelska Mala.
Starine u selu.
Na mestu Majmilov Grad, na jednoj istaknutoj čuki, nalaze se „zidurine“ nekog ranijeg utvrđenja, koje stanovništvo zove „Latinsko Gradište“. Na mestu Gradac ima tragova od nekog starog mosta, koje stanovništvo naziva „Latinski Most“. U Starom Selu nalaze se ostaci nekog starog crkvišta poznatog pod nazivom „Latinsko Crkvište“; koje je posvećeno Spasovdanu a otkriveno je 1917. godine. Tu je bio obrok podignut 1868. godine. Novi obrok Sv. Ilije podignut je 1921. godine u Sredselu na mestu Ilija, gde je ranije bilo neko „Latinsko Crkvište“.
Poreklo stanovništva.
Starinci su:
-Vakarelci (Pešići, Milići i Pavlovići), Nikoljdan. Prešli su iz Starog Sela.
-Miloševci (Tričkovići, Đorđevići i Aranđelovići), Alimpijevdan. Prešli su iz Starog Sela.
Doseljenici su:
-Ranđelovci (Ćirići, Filipovići i Mitrovići), Aranđelovdan, doseljeni su iz Komrena u tursko doba.
-Veselinovci (Veselinovići), Mitrovdan, su iz Oklišta kod Svrljiga, doseljeni u tursko doba.
-Stevanovci (Stevanovići i Spasići), Aranđelovdan, su iz Miranovca, doseljeni u tursko doba. Ima ih odseljenih u Lalincima.
-Orljanci (Markovići, Stevanovići i Stamenkovići), Aranđelovdan, su iz Orlje. Naselili su se u Staro Selo odakle su prešli u današnje naselje.
-Sokolovci (Živadinovići), Aranđelovdan, su iz Gornjeg Rinja, doseljeni u tursko doba.
-Ogorelci (Nešići i Petkovići), Aranđelovdan, su iz Gornjeg Rinja, doseljeni u tursko doba. Naselili su se u Staro Selo odakle su došli u današnje naselje.
-Salići, Jovanjdan i Sv. Vaslije, su Cigani-Romi, doseljeni iz Šljivovika.
Seoska preslava je Spasovdan; zavetina je Ilindan. „Volovska slava“ su Sv. Vlasi. Za „sitnu stoku“ da se „odbrani od vukova“ svetkuje se Sv.Mina.
Selo ima svoje groblje.
„Latinsko Groblje“ bilo je na mestu današnjeg naselja; od tog groblja otkopavaju se: kosti, ugljen, posuđe, nakit i dr.
IZVOR: Prema knjizi dr Mihaila Kostića „Belopalanačka oblast (kotlina)“, izdanje 1970. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)