Poreklo stanovništva naselja i sela Dolac, opština Bela Palanka – Pirotski okrug. Prema knjizi dr Mihaila Kostića „Belopalanačka oblast (kotlina)“, izdanje 1970. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Geografsko topografske prilike.
Pretežni deo sela leži u dnu i na obema dolinskim stranama proširenog, donjeg dela, kraške doline Slivine Padine, između diskecijama prosečnog i u komade izdvojenog donjeg jezerskog poda Njive i Slavkovog Dela (520 m), na zapadu i višeg podišta Lojza i Poda (826 m), na istoku. Zametni deo naselja postao je na mestu gde se Slivina Padina, koja u gornjem delu iznad sela – između Kitke i Komina sve do Preoda, Ručibuka, Gredice, Mrtvine i Čeline Stene, gotovo do pod sami greben svrljiškog planinskog venca u vrh severnog okvira kotline – ima dubok dolinski usek strmo nagnutih strana, sastaje se, s takođe kraškom, dolinom Draganine Padine.
Vode.
Meštani se služi vodom za piće sa seoske česme koja se zove Smrdenac a nalazi se kod škole, sa bunara i izvora. Bunari, duboki 3 do 10 metara, „gube vodu“ sušnih leta. Glavni izvori su: Sip i Ciganski Kladenac.
Granice atara, zemlje i šume.
Granice atara povučene su na mestima: Nišava, Dedac, Ljutetica, Podvinje, Del, Đurin Dol, Komin, Paralovo i Ćićerenje – sa Gradištem; Radev Kamen, Ručibuka, Prekobučje – sa Gulijanom; Orljak, Arnautski Trljak, Draga, Bilo, Skramina Padina, Popova Rudina, Gradiško Polje, Nišava, Karadžina Međa, Ošljanac – sa Krupcem; Ošljanac i Rogovica – sa Tamnjanicom; Orl i Nišava – sa Leskovikom.
Topografska imena za obradive površine su: Dedac, Del, Slavkov Del, Nikolin Grob, Njiva, Crenac, Pod, Livađe, Ravnište, Smokovinje, Brod, Rastoke, Padina i Lojza. Utrina je na mestima: Paralovo, Osreci, Gredice, Jasenovica, Koviljevina, Aluški Vrh, Popova Rudina i Draga. Šume (grab, jasen i divoleska) obuhvataju: Slivini Padinje, Koviljevinu, Skraminu Padinu i Popvu Rudinu.
Tip sela.
U celini Dolac je dolasto dolinsko naselje izraženijeg razređenog tipa. Kuće su u pojedinim mahalama okružene okućnicama i šljivacima, te su i kuće i mahale razređene. Najbliže mahale su na razdaljini od 200 do 250 metara a najudaljenija je mahala Rajčinaca od Donje Male, preko kilometar.
Starine u selu.
U selu je obrok Sv. Đorđa urezan u stoletnom hrastu, koga „ne mogu da opaše petorica ljudi“. Selo je ovaj obrok primilo od sarog naselja u Pustom Dolcu. Obrok Sv. Presvete podignut je 31. maja 1898. godine, kada je selo teško nastradalo od poplave i bujica.
Od naselja na Pustom Solcu ostalo je Staro Grobište, koje današnje stanovništvo poštuje i pored toga što u tom groblju ne počivaju njihovi preci.
Poreklo stanovništva.
Starinci su:
-Đusinci (Stojanovići i Jovanovići), Nikoljdan.
-Lolinci – Đusinci (Nikolići i Živkovići), Nikoljdan;
-Vučkovci – Đusinci (Vučkovići), Nikoljdan. Vučkovaca ima odseljenih u Moklište.
Doseljenici su.
-Popovci (Popovići), Aranđelovdan, su doseljeni iz Trna u Bugarskoj.
-Kovilkovci i Dmitrovci (Milići, Petrovići i Dimitrijevići), Aranđelovdan i Sv. Mina, su iz Gornjeg Rinja. Sve kuće Dmitrovaca slave Sv. Minu po svom pretku koji je došao u Kovilkovce kao privodnjak. Prekor Kovilkovci potiče od starinačkog roda koji je delom izumro a delom se raselio u Niš „zbog čume“. Turci su na jednu udovicu iz tog roda, koja je imala veliko imanje, doveli čoveka iz Gornjeg Rinja, koji se sa njom oženio. Tako je naseljena i većina predaka doseljeničkih rodova nepoznatih mesta i oblasti.
-Jocići, Sv. Petka, su iz Šljivovika.
-Radovanovci (Radovanovići), Jovanjdan, su iz Gulijana.
-Zajci (Jovanovići), Aranđelovdan, su iz Gornjeg Rinja.
-Milutinovići, Sv. Vasilije, su Cigani-Romi, doseljeni iz Šljivovika.
Doseljenici iz nepoznatih oblasti i mesta, naseljeni kao i ostali doseljenici u tursko doba su:
-Šuštarovci (Stojanovići), Aranđelovdan.
-Pajtinci (Živkovići), Aranđelovdan.
-Ćuvalci (Filipovići, Živkovići i Živadinovići), Aranđelovdan.
-Đurinci (Đorđevići), Aranđelovdan.
-Avramovci i Lilinci, Nikoljdan. Avramovci su (Jocići, Avramovići, Ristići);Lilinci su (Lilići, Nikolići i Petrovići).
-Milkinci (Anđelkovići i Nikolići), Jovanjdan.
Seoska preslava i zavetina je Sv. Đorđe.
Selo ima svoje groblje.
*
Poreklo stanovništva naselja Mali Dolac
Geografsko topografske prilike.
Naselje leži na aluvijalnoj ravni Nišave, u ataru sela Dolca, jer još nije oformilo definitivno svoj atar, kod istoimene železničke stanice na apsolutnoj visini od 357 metara. Mali Dolac je železničko naselje od 23 kuće, osnovano oko železničke stanice, kao odmorište i malo, isključivo lokalno, zanatsko-trgovinsko središte za susedna sela donjeg dela Belopalanačke Kotline. Prvu kuću u ranijoj zaselici Dolca, kao bakalnicu, otvorio je 1920. godine Antanas Savić od Čonđinaca iz sela Crnče. Otvaranjem druge bakalnice Aleksandra Veličkovića iz Gradišta, koji je podigao dve kuće, otpočelo je, od 1933. godine, znatnije naseljavanje, koje je i danas u toku, te Mali Dolac, koji se ponekad u stanovništvu zove Stanica Dolac, već prerasta u potpuno samostalno naselje. U naselju ima nekoliko zanatskih radnji i trgovaca oko kojih su zgomilane kuće doseljenika uzbijene grupe.
Poreklo stanovništva.
-Jonići, Sv. Petka, su iz Okruglice, kovač.
-Petrovići, Aranđelovdan, su iz Ostrovice.
-Jovanovići, Nikoljdan, su iz Dolca, trgovac.
-Nikolići, Jovanjdan, su iz Dolca, penzioner.
-Đorđevići, Aranđelovdan, su iz Dolca.
-Veličkovići, Nikoljdan, su iz Dolca, penzioner.
-Krstići, Aranđelovdan, su iz Dolca.
-Radovanovići, Jovanjdan, su iz Dolca.
-Činđinci (Savići), Sv. Petka su iz Crnče, trgovac.
-Manići, Nikoljdan, su iz Crnče.
-Veličkovići, Jovanjdan, su iz Gradišta, trgovac.
-Milići, Nikoljdan, su iz Gradišta, trgovci.
-Krstići, Sv.Đorđe, su iz Gradišta od Latkovaca.
-Stojanovići i Rajkovići, Aranđelovdan, su iz Laništa.
-Bugaraši (Živkovići), Jovanjdan i Sv. Đorđe, su iz Tamnjanice.
-Živkovići, Nikoljdan, su iz Tamnjanice.
-Ilići, Sv.Đorđe, su iz Tamnjanice od Vrcinih, železničar.
-Živkovići drugi, Jovanjdan, su iz Crvenog Brega od Pešinaca.
-Ćirići, Nikoljdan, su iz Moklišta.
-Markovci (Živkovići), Sv. Petka, su iz Tamnjanice.
IZVOR: Prema knjizi dr Mihaila Kostića „Belopalanačka oblast (kotlina)“, izdanje 1970. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)