Poreklo stanovništva sela Džep, opština Vladičin Han – Pčinjski okrug. Prema knjizi dr Jovana F. Trifunoskog „Grdelička Klisura“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Džep je poznato naselje u Grdeličkoj Klisuri; u njegovom zapadnom delu pored Južne Morave postoji železnička stanica i u njemu se, sa putem pravca sever-jug, ukršta put koji dolazi sa istoka dolinom Džepske Reke. Okolna naselja su: Dupljane, Kopitarce, Tegovište i dr.
Zemlje i šume.
Pojedini krajevi atara nose ove nazive: Bostanište, Širina, Bežanija, Staro Selo, Raskrsje, Zadnište, Samokov, Anište, Grčka Njiva, Kriva Njiva i dr.
Tip sela.
Džep je selo razbijenog tipa. Srodničke kuće su jedna drugoj bliže i više grupisane. Deli se na tri mahale: Ridarska ili Popovska, Moravska i Donja Mahala. Džep je imao 1958. godine 48 domova.
Starine u selu i ostali podaci iz prošlosti.
Kriva Njiva je na granici sa susednim selom Kopitarcem. Prilikom obrađivanja zemlje tamo su nalažene „rimske cigle i zidine“.
Za vreeme Turaka u Džepu je postojao „turski samokov“. Nalazio se pored ušća Džepske Reke. Na mestu Samokova do 1948. godine nalazila se „zgurija“. Pomenute godine bila je velika poplava i tada je voda odnela sve starine od samokova. U džepskom samokovu radili su Srbi i Cigani kovači. Srbi su većinom pravili ćumur.
Naziv Staro Selo odnosi se na mesto u severoistočnom delu atara. To je više zemljište na granici sa Garinjem. Ostataka od starina nema. Pamti se da je do skora u Starom Selu bile dve kuće, čiji su se stanovnici kasnije iselili, u Surdulicu i Momčilovo.
Mesto Zidinište je u blizini pomenutog samokova, uzvodno uz Džepsku Reku. Ostataka od starina nema. To je sada vodenica Stojana Radivojevića.
Mesto Anište je pored sadašnjeg glavnog druma u Grdeličkoj Klisuri. Tu su najpre imali han stanovnici sadašnjeg roda Popovića. Oni su han prodali Grku Vasilu Janiću. Njegov sin Sterija, koji je postao učitelj, han je ustupio nekom Srbinu – Avramu iz sela Žitorađe u okolini Surdulice. Pomenuti Grci su izumrli. Po njima se zove potes Grčka Njiva u blizini ranijeg hana.
Meštani Džepa su se 1878. godine krili u gustoj šumi, sada zvanoj Bežanija. U Drugom svetskom ratu tu šumu su potpuno posekli bugarski okupatori.
Postanak sela.
Opšte je predanje da su današnje selo Džep osnovala četiri doseljena domaćinstva; tri su pripadala današnjem rodu Popovića (Popovci, Stambolci i Deda Jovinci), dok je jedno domaćinstvo pripadalo današnjem rodu Mlađinci.
Seoska slava je Spasovdan. Tada se održava seoski sabor na mestu zvanom Raskrsje.
Džep ima posebno groblje. Nalazi se pored Džepske Reke, blizu ranijeg samokova.
U većim praznicima meštani posećuju crkve u selima Gornjoj Jabuci (Vladičin Han) i Mrtvici a danas odlaze u crkvu u varošici Predejanu.
Džep se nalazi podjednako udaljen od Vranja i Leskovca tako da stanovnici u tržišne dane posećuju oba mesta. Do 1955. godine Džep je pripadao Vranjskom, odnosno Vladičin –Hanskom srezu da bi potom pripao Leskovačkom srezu.
U Drugom svetskom ratu nemački okupatori vršili su rudarsku eksploataciju u planinskom selu Mačkatici. Zbog toga su dolinom Džepske Reke izgradili automobilski put. U Džepu, oko tog puta, brzo je organizovano jedno trgovačko-zanatsko naselje. Imalo je 20 dućana, kovača, obućara, bakalnice, dve kafane.. Godine 1948. poplava je odnela najveći deo tog naselja i razorila pomenuti put za Mačkaticu.
Poreklo stanovništva.
Srbi:
-Popovići, Aranđelovdan. Rod je osnovao Ivko, predak četvrtog pojasa: Tomo, 91 godina-Stevan-Petar-Milenko-Ivko. Stevan i Petar su bili sveštenici, dok je Milenko bio handžija u Džepu.
-Stanbolici, Deda Jovinci i Stanojevići, Aranđelovdan. Oni su grane od roda Popovića. I njihov predak je Ivko.
-Mlađinci, Nikoljdan, potiču od pretka Srbina, koji je živeo u selu Mrtvici i tamo bio oženjen Cigankom. Potom su iz Mrtvice prešli u Džep. Dalje poreklo ne znaju. Današnji pripadnici ovog roda „ne naliče“ na Cigane.
-Kačarci, Jovanjdan i Stanojini, Nikoljdan, su doseljeni iz susednog Tegovišta. Kačarci su ovde kupili vodenicu. Oni su u Tegovištu pripadali istoimenom rodu doseljenih iz Jabukova kod Vladičinog Hana.
-Gološici, Aranđelovdan, doseljeni su u tursko doba iz sela Guberevca kod Leskovca. Tamo su pripadali istoimenom rodu.
-Mišinnci, Sv. Đorđe, su doseljeni iz Graova. Tamo imaju brojne rođake doseljenih iz Bjelopavlića u Crnoj Gori.
-Miajlovci, Ničići i Milosavljevići, Nikoljdan, su doseljeni iz Ružića a tamo su odnekuda bili doseljeni. Ničići u Ružiću pripadali su rodu Deda Velkovci. Milosvljevići u Džepu su bili kafedžije.
Pravoslavni Cigani-Romi:
-Stamenkovići, Nikoljdan i Mladence. Doselili su se 1878. godine, kada su oterani Turci, iz susednog sela Ružića. U Ružiću danas nema Cigana.
Iseljenici.
Znaju se ovi iseljenici.
-Kačarevići su se iselili u susedno selo Garinje.
-Popovići su se iselili u Suševje.
-Đelinci su se iselili u Kovačevu Baru.
-Đorđevići su se iselili u varošicu Predejane.
-Kamenjarci i Vataovci su se iselili 1878. godine u surduličko selo Žitorađu.
Od srpskih iseljenika ima ih još u Momčilovu kod Leskovca, Surdulici i Banatu.
IZVOR: Prema knjizi dr Jovana F. Trifunoskog „Grdelička Klisura“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)