Poreklo prezimena, selo Slatina (Leskovac)

Poreklo stanovništva sela Slatina, Grad Leskovac, Jablanički okrug. Prema knjizi dr Jovana F. Trifunoskog „Grdelička Klisura“. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Slatina svojim najvećim delom leži po dnu doline Kopašničke Reke, leve pritoke Južne Morave. Položaj je pogodan iz ekonomskih razloga, na dolinskom dnu meštani gaje vlažne a na padinama suve kulture.

Vode.

Meštani koriste vodu za piće iz bunara.

Zemlje i šume.

Krajevi atara oko sela nose ove nazive: Gradac, Kale, Jasen, Rid, Bara, Selište, Muratovica, Vojnovički Rid, Ravnjak, Prohod, Leska i dr.

Tip sela.

Zbog položaja na dolinskom dnu Slatina ima nizni tip. Položaj je izdužen u pravcu sever-jug oko 1000 metara. Delovi naselja zovu s: Donja, Srednja i Gornja Mahala, ili se zovu po rodovima, na primer, Boškovci, Jocini, Pavlovi itd. Od glavnog dela sela dosta je izdvojena mahala Bara sa 17 kuća. Ona je u jugozapadnom delu Slatine na planinskoj padini, udaljena od centra sela oko dva kilometra. Selo je 1961. godine imalo 103 doma.

Starine i prošlost sela.

U Slatini i oko nje postoje razne starine i karakteristični topografski nazivi. Oni ukazuju da je ovde bilo stanovnika u ranije doba.
Desno od reke, pokraj kuća u Srednjoj Mahali nalaze se dva uzvišenja, Gradac i Kale. Meštani kažu da je na Gracu bilo „rimljansko groblje“. Pojedini nadgrobni kamenovi i sada se poznaju. Na „ćuviku“ uzvišenja Kale postoje zidine u ruševinama. Zidine su od kamena lepljene malterom. Mesto sa tim ruševinama prostrano je kao jedno kućno dvorište. U narodu se veruje da je u Kaleu postojao podzemni kanal i da se u njemu nalazi bačva sa novcem.
U Slatini postoje ostaci od stah crkava. Jedna se nalazi u podnožju Kalea. Tu sus e do skoro poznavale zidine od hrama. Ovde se poznaje i jedan stari bunar ispunjen zemljom.
Druga crkva u ruševinama je levo od reke, kod seoskog groblja. Tamo je Donja Mahala. Kod te crkve se poznaje „oltar na izgrev sunca“. Neki kamenovi iz zidova crkve upotrebljeni su prilikom zidanja crkve u susednoj Oraovici.
Potes Selište leži levo od reke na padini. Sada su tamo livade, njive i bašte. U narodu se smatra da je tamo bilo neko starije naselje, koje je postojalo pre današnje Slatine.
Pred kraj turske vladavine plodnija zemlja u Slatini bila je „gospodarska“. Njeni vlasnici su bila tri Turčina iz Leskovca. Oni su imali kule u današnjoj Donjoj Mahali. Do 1878. godine tu zemlju su obrađivali Srbi, kao kuluk. Po odlasku Turaka neki Srbi su platili zemlju Turcima a neki su je dobili besplatno.
U gornjem delu Slatiine kraj Kopašničke reke je postran deo zvani Muratovica. Sada je tamo 8 valjarica i vodenica. Ranije ih je bilo 18. Broj im je opao posle Drugog svetskog rata. Valjarice su ortačke. Njihovi vlasnici prerađuju sukno pribrano od meštana iz okoline pijačnim danima u Predajena, Grdelici, Vlasotincu i Leskovcu.

Postanak sela.

Današnja Slatina je relativno mlado selo. Osnovano je krajem XVIII ili početkom XIX. U osnivače sela računaju se današnji najstariji rod Boškovci, doseljeni iz Leskovca. Posle njih je došao predak roda Čivutci iz okoline Vladičinog Hana. Uglavnom, u toku XIX veka usledilo je doseljavanje i ostalih rodova.
Najstariji je onaj deo Slatine, koji se razvio po dnu doline Kopašničke reke. Izdvojena mahala Bara na visini je mlađeg postanka. U početku je više slatinskih kuća bilo sa leve strane pomenute reke sve do velike poplave 1948. godine kada su mnoge kuće bile oštećene – od tada Slatina se više širi desno od reke. Na toj strani skoro je izgrađen dobar put, namenjen za izvoz drveta sa planine Kukavice.
Seoska slava je Markovdan. Tada se skupljaju mnogobrojni gosti iz drugih naselja.

Poreklo stanovništva.

U glavnom delu Slatine nalaze se kuće ovih rodova:
-Boškovci, Nikoljdan, su prvi doseljenici. Poreklo ima je iz sela Radonjice u okolini Leskovca.
-Čivutci i Pavloci, Nikoljdan. Potiču od istog pretka. Najstariji predak se zvao Ilija. Kada se doselio u Slatinu tu s u bili samo Boškovci. Za pomenutog Iliju priča se ovo: Najpre je živeo u Vrbovu kod Vladičinog Hana. U njegovo doba tamo su bili naseljeni Muslimani i Arbanasi. Oni su tražili Ilijinu sestru. On je u sukobu ubio 12 Arbanasa i iza toga izbegao u visoko selo Dupljevo, koje više ne postoji, kod Rdova. Odatle je prešao u potes Mlado Selište u ataru Mrtvice pa potom prešao u Slatinu. Danas se u rodu Čivutci zna ova genealogija: Petar, 77 godina-Jovan-Simon i Ilija koji je došao u ovo selo i osnovao ovaj rod.
-Milenkovi i Kolarci, Aranđelovdan, imaju isto poreklo kao i rod Boškovci. Priča se da je predak roda Milenkovi „živeo dosta dobro, jer su ga Turci čuvali“.
-Milenkovci, Jocini i Đorđevići, Aranđelovdan. Oni su poreklom iz Trna u Bugarskoj.
-Milosavljevići, Nikoljdan, su doseljeni iz Tegovišta. I tamo su odnekuda doseljeni. Osnivač roda Milisav se prizetio u rod Čivutci.
-Blagojčini i Pešinci, Sv. Vrači, potiču od istog pretka doseljenog pre 1878. godine iz nekog sela kod Velesa. Otuda su pobegli zbog lošeg života. U Slatini su se najpre kao siromašni „cenili kod gazda“.
-Stojkovi, Prostiševci i Aleksići, su došli iz mahale Vojinovci u susednoj Oraovici. Prvi slave Sv. Petku, ostali Aranđelovdan. Ne zna se njihovo poreklo.
-Sinadinovići, Jovanjdan i Milošajci, Aranđelovdan su se doselili iz susednog Padeža. Sinadinovići potiču od prizetka. U Padežu su pripadali istoimenom rodu čije je dalje poreklo iz Crne Trave. I Milošajci u Padežu su pripadali istoimenom rodu čije je dalje poreklo iz Crne Trave.
Ne zna se poreklo ovih rodova:
-Tojčini, slave Jovanjdan i:
-Nikolići, Đokini i Cakini, slave Nikoljdan ali nisu u srodstvu.
U izdvojenoj mahali Bara žive ovi rodovi:
-Ranđelovići, Radojčići i Stankovići. Prva dva roda slave Aranđelovdan a ostali Pantelijevdan. Potiču od doseljenih predaka ali se ne zna njihovo poreklo.
U glavnom delu Slatine, u Donjoj Mahali, nalaze se tri kuće pravoslavnih Cigana-Roma. Ranije su „išli po mnogim selima“. Ovde su se naselili pre 30 godina. Bračne veze sklapaju sa Romima iz drugih sela.

Iseljenici.

Neki Stojko Baba Radin iz Slatine iselio se u selo Gradnju u Poljanici. Odmah posle Drugog svetskog rata oko 6 domaćinstava iz Slatine se preselilo u Vojvodinu.

IZVOR: Prema knjizi dr Jovana F. Trifunoskog „Grdelička Klisura“. Priredio saradnik Porekla Milodan.