Poreklo stanovništva sela Repište, opština Vladičin Han, Pčinjski okrug. Prema knjizi dr Jovana F. Trifunoskog „Grdelička Klisura“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Selo se nalazi na prostornom terasastom zemljištu oko uzvišenja Deja, 889 metara. Istočno, južno i severno od uzvišenja vidi se serija od tri jezerske poda. Oni su visoki 800, 760 i 730 metara.
Vode.
Meštani se vodom snabdevaju sa izvora. Poznatiji izvori su: Careva Bara, Bela Voda, Golem Izvor, Deda Đurin Kladenac i dr.
Zemlje i šume.
Nazivi potesa na ataru su: Babin Trap, Selište, Manastir, Gradac, Buljukovac, Dobrošanica, Krkina Bara, Jazbine, Staro Selo, Smrdan, Crvena Njiva, Jalova Buka, Bela Voda, Musinci, Deja, Lešnički Rid, Komin, Jasikova Padina, Slivje, Stranje, Garvnik, Pričelj, Marić, Gabrak, Kurčine Košare, Cerovača, Pitomo Orište, Bukova Glava; Ivje, Petrićev Trap, Mala i Golema Tumbica i Studena Padina.
Tip sela.
Selo je razbijenog tipa. Kuće su rasturene i iz Repišta neprimetno se prelazi u okolna sela. Sve kuće pojedinih rodova nisu u istoj mahali. Glavnije mahale nose nazive: Ivkovci, Kaplarci, Pavlovci, Slivjarci, Đorkovci, Buljukovac, Deda Savinci, Izvor, Dokšan i Manastir. U Repišti je 1959. godine bilo 143 kuće.
Starine u selu.
Na potesu Babin Trap je lokalitet Crkvište, pored puta za Mrtvicu. Na površini se vide „tesan kamen i creputine“. Do Babinog Trapa je mesto Selište.
U severozapadnom delu Repišta postoji mesto Manastir, gde se poznaju ruševine starog manastira. Istočni zid očuvan je do krova na kojima se vide ostaci od fresaka. Za izradu zidova upotrebljavan je kamen lepljen krečom. Oko ostataka manastira su mnogi stari grobovi. Pokraj manastira jedno mesto se zove Gredac, ili možda Gradac. Pomenuti manastir potiče iz Srednjeg veka i jasno svedoči o postojanju života na ovom prostoru pre osnivanja Repišta. Misli se da je bio posvećen Sv. Iliji. Do ovog manastira zemljanim „ćunkovima“ bila je sprovedena voda sa izvora Bela Voda.
Kada je propao manastir i naselje oko njega? Legenda govori ovako: Jednom je kod manstira bio sabor. Tom prilikom na mestu sabora iz kljuna orla ispalo je parče turskog fesa. Ovo je bio nepovoljan znak i stanovnici su „izgubili volju da žive ovde“. Spustili su se do Južne Morave. Ovo se može dovesti u vezu austrougarsko ratovanje protiv Turaka u 17. i prvoj polovini 18. veka.
Postanak sela.
Današnje Repište osnovali su doseljeni srpski stanovnici u drugoj polovini 18. veka. Za njegove osnivače računaju se preci današnjih rodova: Pavlovci, Deda Savinci, Đorgovci i dr.
U zapadnom delu Repišta postoji potes Staro Selo. Tamo se nalaze tri kuće i više njiva. Smatra se da je Repište osnovano u Starom Selu. Kasnije, kada je selo naraslo, stanovnici su se naselili po drugim delovima atara.
Jedno mesto, zvano Selište leži u nižem delu atara pored Južne Morave. Tamo su livade. Ostataka od starina nema. Na tom selištu živeli su neki Pešići i Stojkovići. Oni su napustili to mesto i sagradili kuće u mahali Smrdan, koji ima visok položaj. I druge kuće se povlače iz nižih u više delove, jer su na visini imanja bolja.
Seoska slava je Đurđevdan. Tada se u Repištu sa gostima priređuje veliki asabor. Održava se kod krsta na mestu Trap blizu škole.
Bugarski okupatori su 23. marta 1943. godine spalili u Repištu veliki broj kuća i ostalih zgrada. Tada su oni iz ovog sela na mestu Jelova Gora streljali 18 muškaraca.
Poreklo stanovništva.
Današnje stanovništvo Repišta potiče od predaka doseljenih u ovo selo. Rodovi su:
-Pavlovci, Nikoljdan, su poreklom iz sela Drnova u Poljanici, odakle se doselio predak Ljubisav pre 180 godina. Tada je osnovano Repište. Ljubisav je imao sina Pavla, po kome je nastalo ime ovog roda. Pavlovci poznaju ovu genealogiju: Mirko, 60 godina-Milenko-Stamenko-Stanko-Pavle i Ljubisav. Priča se da je Ljubisav u Drenovcu imao sestru, koji su Turci ugrabili sa njive na kojoj su kopali. On je pobio Turke i sestru i pobegao u susednu Bistricu. Tamo su ga „otkrili“ Turci te je morao pobeći u Repište.
-Deda Savinci i Đorkovci, Nikoljdan, su doseljeni kada i Pavlovci pa se smatraju osnivačima sela. Mesto porekla ne znaju.
-Ivkovci i Kaplarci, Nikoljdan, su doseljeni kasnije ali se ne zna odakle.
-Dodićevci, Dankovci, Čupaci, Milenkovci i Murmunci, Nikoljdan. I njihovo poreklo se ne zna. Za Murmunce se priča da su nekada bili najbogatiji u selu.
-Pećavci, Aranđelovdan, ne znaju za svoje poreklo.
-Dokšinci, Sv. Vrači. Ni oni ne znaju odakle su doseljeni.
-Miloševci, Nikoljdan, su doseljeni iz susedne Mrtvice. Za dalje poreklo ne znaju.
Iseljenici.
Postoje da veća roda iseljenika iz Repišta. To su.
-Deda Markovi i:
-Miloševci, koji žive u Garinju, na desnoj strani Južne Morave.
Kasnije Repište nije davalo stanovnike za kolonizaciju u druge naše oblasti. Jedino je iz Repišta otišao po neki „prizetko“. Od jednog takvog potiču:
-Terzici, koji žibe u Jastrepcu.
-Spasići su se iselili u Grdelicu.
-Velimir i Radivoje, ne kaže se prezime, su se iselili u varošicu Predejane.
IZVOR: Prema knjizi dr Jovana F. Trifunoskog „Grdelička Klisura“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)