Poreklo stanovništva sela Tegovište, opština Vladičin Han, Pčinjski okrug. Prema knjizi dr Jovana F. Trifunoskog „Grdelička Klisura“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
-Selo leži neposredno iznad Južne Morave, na njenoj levoj strani. Kao i pomenuta reka ono je izduženo od jugozapada preme severoistoku u dužini od 3 kilometra. Istočno od sela na desnoj strani leži veliki i dobro poznati kamenolom Devojkin Kamen.
Vode.
-Stanovnici se snabdevaju vodom iz bunara i iz kladenaca.
Zemlje i šume.
-Potesi u ataru ovog sela zovu se: Cveća Luka, Bandilova Šuma, Bunar, Selište, Banjina Livada, Orao Luka, Livade, Musina Dolina, Golema Padina, Carevo Gumno, Šarulja, Obešenik, Golema Strana, Virovi i Ornavica. Potesi Carevo Gumno i Musina Livada su većinom pod šumom. U narodu nema nikakvog objašnjenja o postanku ovih imena.
Tip sela.
-Naselje u celini ima jako razbijen tip. Podeljeno je na mahale, po imenima: Bunar, Kućište, Lešje, Jazina, Gorunja, Kana Bara i Rid. Postoje i sasvim izdvojene kuće. Mahale su među sobom oštro izdvojene. U Tegovištu je bilo 66 domova – 1959. godine.
Starine u selu.
-Na padini iznad Južne Morave je lokalitet Crkvište. Tu se nalazi crkva u ruševinama sa položajem istok-zapad. Jasno se i danas vidi da se crkva sastojala iz dva dela, prednjeg – dugog 5 i zadnjeg – dugog 4 metra i širine 5 metara. Debljina zidova je 80 santimetara. Oni su od kamena lepljeni blatom. Severni zid visok je 2 metra a ostali delovi su znatno viši. Pokraj ove crkve bilo je i grobova.
Oko pomenutog Crkvišta nalazi se prostrano i obrađeno zemljište zvano Selište. Tamo ima po jednu ili više njiva „gotovo celo selo“. Po narodnoj tradiciji Crkvište i Selište pripadali su onom starom srpskom stanovništvu, koji je ovde živeo pre današnjeg naselja.
Postanak sela.
-Stanovnici pričaju da je najstariji rod u Tegovištu Frtunci – za koje se ne zna odakle su doseljeni. Posle njih doselili su se Dedaa Jovinci a iza njih i ostali rodovi. Prve dve familije imaju najviše dobre zemlje na pomenutom Selištu.
Seoska slava je Mitrovdan.
Seoski krst je na mestu Zabel pokraj škole.
Preci današnjih stanovnika ponekad su posećivali crkvu u Gornjem Jabukovcu. Sada se o većim praznicima ide u crkvu sela Mrtvice.
U Drugom svetskom ratu, 23. marta 1943. godine, bugarski okupatori su zapalili jednu trećinu Tegovišta. Tom prilikom uhvatili su 25 muškaraca i streljali na Jelovoj Gori, u planini iznad sela Jastrebca.
Poreklo stanovništva.
U Tegovištu žive ovi rodovi:
-Frtunci, Aranđelovdan, su osnivači današnjeg Tegovišta.
-Deda Jovinci, Aranđelovdan, su doseljeni iz sela Zagužana kod Surdulice. Od njih su:
-Anđelkovci, Petrovići, Bunarci, Ilići i Savići. Današnji rodovi potiču od petoro braće. Za Saviće se priča da su uvek imalo samo jedno domaćinstvo.
-Stanjinci, Nikoljdan. Ne zna se odakle su doseljeni. Izgleda da su njihova grana Kovačevci, koji žive u Dupljanu.
-Kačarevci, Jovanjdan, su se doselili iz Jabukova kod Vladičinog Hana. Tamo imaju istoimenih rođaka. Iz Jabukova se doselio Stojan, praded današnjih stanovnika. Stojan je imao tri sina, dva su ostala u Tegovištu a jedan je bio kačer i odselio se u Džep. Od njega u Džepu ima Kačarevića od kojih su neki odseljeni u Surdulicu.
-Stojilkovići, Lučindan. Osnivač roda se „prizetio“. Došao je iz Kržinca.
-Stojanovići, Sv. Đorđe Alimpije. Osnivač roda došao je kao „prizetko“ 1925. godine iz Mrtvice. Tamo je pripadao rodu Ćosinci. Dalje poreklo ne znaju.
Iseljenici.
Iz Tegovišta ima dosta iseljenika po selima Vranjske Kotline, Grdeličke Klisure i drugim oblastima. To su:
-Tegovištani žive u surdulčkom selu Žitorađi. Tamo su se iselili 1878. godine.
-Mitići i Veličkovići su se iselili u Polom kod Vladičinog Hana.
-Milenkovići su iz Tegovišta odseljeni u Donji Balinovac.
-Petrovci u Maloj Kopašnici su došli oz Tegovišta. Pripadali su rodu Stanjinci.
-Milosavljevići su iz Tegovišta otišli u Slatinu.
-Kokini su se iselili u Dupljane. Oni su grana od roda Frtunci.
-Stanojini su se odselili u Dikavu.
-Kačarevci i Stanojini su se iselilii u Džep. Kačarevci su grana današnjeg istoimenog roda.
-Mitinci su se iselili u Suševje.
Posle Prvog svetskog rata 3-4 porodice iz Tegovišta prešle su u Letovicu kod Preševa i isto toliko porodica naselilo se u gnjilanskim selima Ribniku i Gušici.
Posle Drugog svetskog rata samo je jedna porodica iz Tegovišta kolonizovana u Banatu.
Od roda Frtunci jedna porodica skoro se odselila u Dupljane.
IZVOR: Prema knjizi dr Jovana F. Trifunoskog „Grdelička Klisura“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)