Poreklo stanovništva sela Letovište, opština Vladičin Han, Pčinjski okrug. Prema knjizi dr Jovana F. Trifunoskog „Grdelička Klisura“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Selo leži levo od Južne Morave između okolnih naselja Donji Balinovac, Urviča, Zebnica i dr.
Vode.
Voda za piće dobija se sa izvora i iz po nekog bunara. Važniji izvori su Kućište – pored škole, Kraj Selo, Brajkovac, Krušjak, Izvor i dr. Vodom je obilnija leva dolinska padina u odnosu na desnu.
Zemlje i šume.
Nazivi potesa u ataru su: Prčova Padina, Crkvište, Smrdeća Bara, Rdovska Padina, Ignjatova Arnica, Lazine, Mala Njiva, Pričje, Mađarnica, Orniče, Ravnjak, Plasnice, Vrljak, Veli Vrh, Rakitovo, Izvorski Dol, Granik, Staro Selo, Gornje Groblje, Gradište, Gusti Šib i Popova Livada.
Tip sela.
U Letovištu su mahale: Beljaci, Deda Ristinci, Vučkovci, Deda Markovci, Deda Stojanovci, Smrdeća Bara i Popova Livada.
Starine u selu.
Naziv Crkvište odnosi se na mesto koje leži na severozapadnom delu sela. Danas su tamo njive i livade, pored kojih se mogu videti delovi porušenih zidova.
Potes Staro Selo leži desno od Zebinske Reke. Tamo su njive. Tragova od starina nema.
Gornje Groblje je mesto na padini je levo od reke, iznad škole. Prilikom gradnje jedne plevne na tom mestu je iskopano „puna kola ljudskih kostiju“.
Meštani govore da su pomenuta mesta ostala od stanovništva koji su živeli pre današnjih stanovništva.
Postanak sela.
Letovište spada u mlađa sela Grdeličke Klisure. Prvi je došao predak roda Beljaci, potom predak roda Deda Ristinci pa posle i ostalih rodova. Utvrđeno je da je predak Deda Ristinaca doselio početkom XIX veka, iz čega se zaključuje da je Letovište osnovano na prelazu XVII i XIX veka.
Seoska slava je Treći dan Duhova, kada je u Letovištu veliki sabor kod krsta blizu škole
Letovište ima posebno i lepo uređeno groblje. Nalazi se blizu škole.
Poreklo stanovništva.
Kako je rečeno, današnje stanovništvo Letovište potiče od predaka koji su doseljeni. Rodovi su:
-Beljaci, Aranđelovdan, su prvi doseljenici. Mesto starine ne znaju.
-Deda Ristinci, Aranđelovdan, potiču od Deda Riste. Pomenuti predak najpre je živeo „u planini“ iznad Zebinca, na mestu Letoviška Ornica. Tamo je Deda Rista je imao više dece i bio je veoma siromah. Potom se spustio niže u Letovište gde se postepeno obogatio. U rodu se zna njihova genealogija: Stojadin, 56 godina – Ranđel – Milisav – Stanko – Rista, osnivač roda. Jedna njihova grana osnovala su mahalu Smrdeća Bara.
-Deda Markovci, Aranđelovdan. Ne zna se odakle su doseljeni. Osnovali su mahalu Popova Livada.
-Deda Vučkovci, Aranđelovdan. Ne zna se odakle su doseljeni.
-Milenkovci, Mladenci, su doseljeni iz sela Manajla, neki kažu „Ovde ga neki doveja“. Tamo su pričali rodu Marčinci, čije je dalje poreklo sa Kosova. Kuće su im ne mestu Gusti Šib.
-Gulinci. Osnivač se doselio 1918. godine iz Zebinca. Prizetio se u rod Deda Vučkovci. Posle ovih niko se u ovo selo nije doselio.
Iseljenici.
-Milosavljevići su se po oslobođenju od Turaka iselili u surduličko selo Žitorađa.
-Letovištani i Miljkovci su se posle 1878. godine iselili u surduličko selo Balinovce.
Posle Prvog svetskog rata retka su bila iseljavanja iz ovog sela.
Veća iseljavanja desilo se posle Drugog svetskog rata. Četiri porodice ovog sela kolonizovano je u naselju Međa u Banatu. Potom je pet porodica iseljeno u Knićanin. Od ovi su se dve vratile natrag. U vojvođanskom selu Bavaništu živi tri porodice iz Letovišta. Iseljenika iz Letovišta, dve kuće, ima u selu Konjarniku kod Leskovca.
IZVOR: Prema knjizi dr Jovana F. Trifunoskog „Grdelička Klisura“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)