Poreklo prezimena, selo Krivelj (Bor)

Poreklo stanovništva sela Krivelj, opština Bor – Borski okrug. Prema knjizi Marinka Stanojevića „Crna Reka“. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Selo se nalazi na takozvanoj Kriveljskoj Reci ili kako je meštani nazivaju Valja Mare. Ona nastaje od potoka: Crvena, Sakaštica, Cerova, Ujova, Banjica i Saraka. Leti ponekad presušuje. Ne nanosi štete selu osim u priobalnom seoskom imanju prilikom provala oblaka ili nailaska bujica kada zasipa šljunkom obradivu zemlju. Na desnoj strani reke, idući do potoka Crveni ima oko 300 a na levoj strani oko 360 domova. Zbog nedostatka prostora nije celo selo pored reke. Kuće su raštrkane po udaljenim brdskim stranama, a ima ih i u planini. Atar sela je veoma veliki, dug je preko 20 kilometara.

Vode i klima.

Meštani koriste vodu za piće sa izvora. Kladenaca ima veoma mnogo, preko 300, bunara oko 50. U seli postoji opštinski vodovoda sa dve česme a privatnih česama ima 25.
U selu duvaju vetrovi. Košava, severac, gornjak i jug ili beli vetar.

Tip sela.

Selo je zbijenog tipa. Ima i dva zaseoka, Brezonik i Cerova. Zaseoci nisu podeljeni na krajeve, kao selo rekom na dva, severni i južni. U zaseoku su kuće zbijene, osobito u Brezoniku, koji je udaljen od sela jedan sat a Cerova na sat i po hoda. U samom selu kuće su zbijene, poređane uglavnom u ulice, nepravilno izukrštane.

Zemlje i šume.

U selu ima dovoljno obradive zemlje, pašnjaka i šuma. Selo ima salaše na planinskim mestima gde se čuva stoka preko leta, obrađuje zemlja, pribira ljudska i stočna hrana. Na salašima se zimi čuva i hrani stoka.

Ime sela i zaseoka.

Krivelj je dobio ime po jednom visokom brdu – Krivelju. Zaselak Brezonik je dobio ime po istoimenoj rečici a tako i Cerova po rečici koja kroz njega protiče.

Starine u selu.

U ataru sela postoji mesto zvano Selište, za koje se priča da je tu nekada bilo selo, još pre dolaska predaka današnjeg stanovništva Krivelja. Na njemu se zapažaju tragovi starog groblja. Ima tragova od starog groblja kod Banjice, blizu turske vodenice, ali se o njemu ništa pouzdano ne zna. Tu se po koji put nađe stara srebrna parica, grivna i sličan nakit.
U Kiveljskom kamenu, koji se i danas eksploatiše u cilju topljenja bakarne rude, postojalo je rimsko utvrđenje, od kojeg je danas malo šta sačuvano. Tu se, pored cigala i zemljanih sudova, često nalaze predmeti od gvožđa, sitan bkarni a ređe i zlatan novac.
Tragovi starih puteva postoj u mestima: Od Bela Mare preko Otašu Buzej za Kriveljsku Reku; od mesta Bara preko velikog Krivelja i Šereta za Ogašu Kirićesk i preko Kraku Bugaresk za planinu i dalje prema Žagubici.

Postanak sela i poreklo stanovništva.

Atar sela je, po pričanju, bio dugo pustara, jer je tamošnji živalj uništen od Turaka ili izbegao na sever. Vele da je neki turski paša iz Vidina doveo i potom tu naselio najpre: Ćosu, Radivoja, Biroveskua, Barbula, Predu i Germana od kojih su nastale sledeće porodice:
-Ćosići:
-Radivojevići;
-Biroveski (sadašnji Paunovići i Mikulovići);
-Barbulovići;
-Predići i;
-Germanovići.
Oni su se zaselili pored reke i do izvora Banjica, gde je danas centar sela. Ipod Banjice podigao je neki Turčin vodenicu a docnije su Radivoje i Ćosa, kod mesta Đumnice, niže od prve, napravili drugu vodenicu, gde su i živeli.
Ostale porodice doselile su se za njima iz raznih prekodunavskih krajeva.
Broj kuća po slavama je sledeći:
Cveti slave:
-Cokići – 4 kuće.
Veliku Gospojinu – 3.
Malu Gospojinu:
-Jovići – 24.
S. Petku:
-Čivokanovići, Firanovići, Otaševići, Vladići, Stankovići, Ragorijevići i Lapadatovići – 61.
Mitrovdan:
-Bogdanovići i Radivojevići – 69.
Aranđelovdan:
-Paunovići, Lućanovići, Nikolići i Staparevići – 115.
Alimpijevdan:
-Jankucići, Stanimirovići i Firanovići – 128.
Nikoljdan:
-Šćopići, Trujkići, Surulovići, Prvulovići i Germanovići – 108.
Jovanjdan:
-Simonovići i Bugarinovići – 39.
Mratindan:
-Roškanovići – 8.
Tomindan:
-Srbulovići – 4.

Seoska slava je Voznesenje Hristovo. Zavetina nemaju. Troši s mnogo na pomene za podušje mrtvih, koje se daju do 7 godina po smrti umrlog.
U ratovima od 1912-1919. godine poginulo je ili umrlo 222 ratnika iz Krivelja. Njima je u crkvenoj porti, pored samog puta u centru sela, podignuta spomen-česma od crvenog švedskog granita u obliku piramide sa belim orlom na vrhu.

IZVOR: Prema knjizi Marinka Stanojevića „Crna Reka“. Priredio saradnik Porekla Milodan.