Poreklo stanovništva sela Vrmdža, opština Sokobanja – Zaječarski okrug. Prema knjizi Petra Jovanovića „Banja“. Priredio saradnika Porekla Milodan.
Položaj sela.
Vrmdža se nalazi pod rasedim odsekom Rtnjeve krečnjačke mase, pored reke Pakleša. Izvestan deo je u samoj dolini Pakleša, dok veći deo leži na jezerskoj terasi na visini od 600 metara; između krečnjačkog rta na kome je vrmaški grad i rta na kome je škola i crkva.
Vode.
Meštani koriste vodu za piće u najvećem delu sa izvora i vrela, koji izbijaju iz krečnjaka. Niže kuće imaju bunare.
Klima i komunikacije.
Najjači su vetrovi severac i košava. Selo je vezano za Banju dosta dobrim putem preko Trgovišta. Pomenuti put koji vodi od Jošanice produžava kroz selo i vezuje ga sa ostalim selima. Za Rtanj i Lukavicu vode dva puta, jedan dolinom Pakleša a drugi, bolji, dolinom Keštice.
Tip sela.
Selo je pojedinim krečnjačkim rtovima dosta ispredvajano i razređeno. Kuće pojedinih familija su grupisane. U selu postoje tri male: Gornja, Srednja i Donja.
Gornja Mala je pod odsekom terase od 600 metara, u njoj su ove veće familije: Dulci, Pavkovci, Petrovci, Marićevci i Lukovci.
U Srednjoj mali, koja ide sredinom sela i površi od 600 metara su ove familije: Zaimovci, Kneževci i Đuričići.
U Donjoj Mali, koja je na ivici terase od 600 metara i u dolini Pakleša su familije: Šerbići, Kalupovci i Džavići.
Vrmdži pripada i zaselak Vlaško Selo. Ono leži u dolini Dupleša, upravo na izlazu ove doline iz krečnjačke mase. U Vlaškom Selu su familije: Živići, Srejići, Stokovci i jedan deo Šerbića.
Zanimanje stanovništva, zemlje i šume.
Meštani se bave zemljoradnjom i stočarstvom. Stočarstvo je dosta razvijeno. Imanja su im većinom ispod sela, oko Pakleša, ali ih ima i iznad, na krečnjačkim površima. Njive ispod sela nisu dobre rodnosti, jer je zemljište sastavljeno poglavito od jezerskih oblutaka, šljunka i peska. Stoku, ovce i koze napasaju leti ispod Rtnja, gde su im letnje pojate, koje su im na imanjima. Kod stoke je leti stalno jedan muškarac, najviše neki stariji član zadruge, koji je nesposoban za rad u polju. Na pojatama muzu stoku i prerađuju mleko. Najviše prave sir; maslo malo bućkaju. Šume ima malo i ona je obično izdeljena. Primećuje se da utrinu sve više preobraćuju u njive.
Starine u selu.
Na krečnjačkom rtu pored Pakleša nalaze se zidine od starog grada, za koga se misli da je „latinski“. U tim zidinama nalazili su meštani sitne parice, krstiće i strelice. U dolini Pakleša se nalaze ostaci i nekog starijeg naselja, o kome u selu ne znaju ništa.
Postanak sela i poreklo stanovništva.
Selo je bilo najpre niže. Priča se da su Lalići bili u Selištu ispod crkve. Tamo je još Lalin Voćnjak i Lalina Kruška. U Selini, ispod današnjeg mesta su bili Šerbići. Oni su se potom naselili na današnje mesto, da bi imali više zemlje za obrađivanje i da bi bili svi na okupu. Selo je raslo množenjem i doseljavanjem
U selu ima tri groblja. Jedno je u Selištu, gde se sahranjuju Lalići; drugo je u Prdaku, gde se sahranjuju Šerbići i treće je „ispod lojze“, u kome se sahranjuju Džavići, Petrovci, Đuričići i dr.
O imenu sela nema nikakvih očuvanih predanja.
Zavetina su Sv. Trojice.
U selu su ove porodice:
-Lalići, Tomindan, su velika familija od 113 kuća. Lala, od koga vodi poreklo ova familija, doselila se kažu „od Jedrene“. Najpre se naselio u Selištu. Imao je četiri sina, od kojih su danas četiri velike porodice:
-Dulci, 40 kuća, „bio napet kao dulek“.
-Pavkovci, 51 kuća.
-Atlisci, 12 kuća, predak im kao starac došao za jedan dan iz Vidina, pa se Turčin zbog toga čudio i kazao mu „at li si“, i:
-Zaimovci, 10 kuća, su mnogo pozamljivali.
Ima ih odseljenih oko Parćina i Jagodine. Od ove porodice ima kuća i u drugim mestima: U Sokobanji – Grujići, Milići i Milosavljevići; u Šarbanovcu – Dulci; u Belom Potoku – Dulci; u Poružnici Marinkovići; u Žučkovcu Živkovići. Sve porodice su veoma cenjene, naročito Dulci.
-Šerbići, Alimpijevdan i Đurđevdan. To je ista familija sa Kašmerovcima iz Trgovišta, koji vode poreklo od nekog „Jere“. Kumuju im Stojakovci.
-Marićevci, Alimijevdan i Đurđevdan. Oni su jedna famillija sa Šerbićima – Kešmerovcima.
-Đuričići, Sv. Aliseja, su doseljeni sa Kosova, zovu ih „Arnauti“.
-Petrovci, Sv. Aliseja, su jedna familija sa Đuričićima – Kosovcima.
-Stojakovci (Stokovci), Jovanjdan, su neoznatog porekla. Staro im je kumstvo u Subotincu – Aleksinac.
-Kalupovci, Nikoljdan, su nepoznatog porekla. Staro imje kumstvo u Ilinom – Crna Reka. Bežali su u Sedlare.
-Živići, Nikoljdan, su doseljeni iz Bučuma – Svrljig. Kad su se doselili nisu hteli da uzmu dobru zemlju, već su kao stočari zauzeli slabiju zemlju. Za njih kažu da su „sejali pepeo“.
-Džavići, Jovanjdan, su doseljeni iz Krivog Vira, još za vreme Turaka.
-Jovići, Nikoljdan, ne zna se odakle je došao „Šareni Đoka“, od koga vodi poreklo ova familija.
-Ničići, Nikoljdan, su doseljeni u familiju Šerbića iz Plane – Paraćin.
-Minići, Sv. Aliseja i Đurđevdan. Familija su sa Petrovcima a slavu Đurđevdan su preuzeli od Šerbića na čije su se imanju naselili.
-Srejići, Trifundan i Sv.Đorđe, su doseljeni iz Galibabinca – Svrljig. Slavu Sv.Đorđa su preuzeli od Šerbića, na čije su se imanje naselili.
-Petrovići, Tomindan i Sv.Đorđe, su doseljeni iz Jošanice od familije Petrovića. Slava Sv. Toma im je „na imanje“, pošto su došli u Lalića familiju.
-Miljkovići, Mala Gospojina, su doseljeni iz Crne Gore.
-Bogosavljevići, Mitrovdan, su doseljeni iz Krivog Vira.
-Radosavljevići, Tomindan i Đurđevdan, su doseljeni iz Jošanice od familije Petrovića. Slavu Sv. Tomu su uzeli od familije Lalića, gde je predak došao kao uljez.
-Kadrići, Sv. Đorđe i Sv. Vasilije, su Cigani-Romi.
IZVOR: Prema knjizi Petra Jovanovića „Banja“. Priredio saradnika Porekla Milodan.
Komentari (0)