Poreklo stanovništva sela Višnjice, opština Sjenica. Prema studiji „Sela sjeničkog kraja antropogeografska proučavanja“ Mile A. Pavlović iz 2009. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.
Višnjice su seosko naselje razbijenog tipa, koje je udaljeno 12 km istočno od Sjenice i 3 km od puta koji ga povezuje sa gradom. Atar sela se nalazi na obodu Sjeničke kotline, u podnožju Golije, levo od puta Sjenica – Duga Poljana – Novi Pazar, u visinskom pojasu 1.100- 1.130 m, ispod brda Bojište i Štavljanske breze. Višnjice je 1921. godine predstavljalo je zaselak sa 9 domova i 94 stanovnika. Status posebnog sela je dobilo 1964. godine tadašnjim statutom opštine Sjenica. Seoski atar, površine 397 ha, pripada Katastarskoj opštini Štavalj. Prema popisu 2002. godine u selo je živeo 41 stanovnik.
Jedan deo sela nosi naziv “Jame” jer se tu nalaze gotovo paralelno poređane četiri jame. U ataru sela (ispod naselja) nalazi se izvor Vrelo, čiju je vodu teško koristiti kako zbog lokacije izvora, tako i zbog toga što se i zbog manje kiše zamuti. Na kraju sela se nalazi izvor od kojeg počinje i Bogutski potok. Vrelo Beljan izbija iz pećine i hrani vodom istoimeni potok. Selo je poznato po livadama, od kojih su najznačajnije Mravinpolje i Višnjičke ravni.
Stanovnici sela smatraju da je selo ime dobilo po rodnom drvetu višnje, čija stabla uspevaju u selu. Meštani tvrde da njihovi preci vode poreklo iz mesta Rakonje kod Bijelog Polja i da su se doselili u Višnjice 1823. godine.
Selo je struju dobilo 1974, a vodovod delimično 1976, telefon 1990, ali meštani kažu da retko imaju telefonske veze. Selo je dobilo makadamski put 1996. godine. Sa izvora Belan se vrši individualno vodosnabdevanje domaćinstava, a deo sela se snabdeva vodovodom sa vrela Ćulumi. Veliki problem ovog sela je nedostatak vode. Leti se za vodu ide i 1,5 km do izvora. Vodovod je urađen, samo nedostaju bazen i pumpe. JKP “Štavalj” je formirano 2007. godine i gradi vodovod za celu Mesnu zajednicu Štavalj, tako da će na ovaj način i sela Višnjice i Žitniće bizi obuhvaćena vodovodom i tako rešiti problem vodosnabdevanja. Selo nema ni školu ni prodavnicu, a ovi objekti se nalaze 3 km od sela. Glavno zanimanje stanovništva je stočarstvo jer su za to u ovom selu veoma povoljni prirodni uslovi. U manjem obimu, stanovništvo se bavi i ratarstvom.
Dnevne migrante u selu čine 1 radnik i 1 učenik osnovne škole, koji u školu odlazi u Štavalj.
Selo Višnjice je posle 1953. zahvatio proces depopulacije koji je bio veoma intenzivan, tako da se broj stanovnika do 2002. smanjio za 77%, a broj domaćinstava od 1971. do 2002. godine za 47%. Ovo je uslovilo veliko smanjenje prosečnog broja članova u domaćinstvu, pa su 1991. samo 2 domaćinstva imala više od 5 članova (9,09%), a 2002. godine nijedno.
Broj stanovnika i domaćinstava sa prosečnim brojem članova u domaćinstvu
Godina Broj stanovnika Broj domaćinstava Srednji broj članova u domaćinstvu
- 153 18 8,50
- 176 19 9,26
- 163 20 8,15
- 135 34 3,97
- 107 29 3,68
- 56 22 2,54
- 41 18 2,77
Domaćinstva u selu Višnjice:
1.Rakonjac Milan
Domaćinstvo ima 5 članova. Udaljeno je od osnovne škole i autobuske stanice 4 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala, sa sanitarnim uređajima i vodom. Jedno lice je zaposleno u rodnom selu a jedno traži posao.
2.Rakonjac Radanko
Domaćinstvo ima 2 člana. Udaljeno je od osnovne škole i autobuske stanice 4 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala, sa sanitarnim uređajima i vodom. Nema zaposlenih lica u domaćinstvu, 1 član traži posao.
3.Rakonjac Velislav
Domaćinstvo ima 3 člana. Udaljeno je od osnovne škole i autobuske stanice 4 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala, sa sanitarnim uređajima i vodom. Jedan član domaćinstva traži posao.
4.Rakonjac Milija
Domaćinstvo ima 4 člana. Udaljeno je od osnovne škole i autobuske stanice 4 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala, sa sanitarnim uređajima i vodom. Jedno lice traži posao, a 2 člana domaćinstva su učenici osnovne škole.
5.Rakonjac Slaviša
Domaćinstvo ima 3 člana. Udaljeno je od osnovne škole i autobuske stanice 4 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala, sa sanitarnim uređajima i vodom. Jedno lice je zaposleno u rodnom selu a jedno traži posao.
6.Rakonjac Gajo
Domaćinstvo ima 2 člana. Udaljeno je od osnovne škole i autobuske stanice 5 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala, sa sanitarnim uređajima i vodom. Dva člana domaćinstva su zaposlena van teritorije Sjeničkog kraja. Bave se uzgojem stoke.
Rod: Kaličanini, Nišavići, Šekularci, Avramovići, Grbovići.
- Babić Dragan
Domaćinstvo ima 4 člana. Udaljeno je od osnovne škole i autobuske stanice 4 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala i ima vodu. Jedan član domaćinstva je zaposlen u Sjenici, a 1 traži posao.
Iseljenici iz sela Višnjice:
1.Rakonjac Vukomir
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se u Kraljevo 1972. godine radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme. Porodična slava: Sv. Nikola.
2.Rakonjac Vojo
Domaćinstvo ima 16 članova. Iselili su se u Kraljevo 1964. godine radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme. Porodična slava: Sv. Nikola.
3.Rakonjac Žarko
Domaćinstvo ima 8 članova. Iselili su se u Ribnicu kod Kraljeva 1981. godine radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme. Porodična slava: Sv. Nikola.
4.Rakonjac Svetislav
Domaćinstvo ima 8 članova. Iselili su se u Kragujevac (Vinogradi) 1962. godine radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme. Porodična slava: Sv. Nikola.
5.Rakonjac Radojko
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se u Pančevo (Mramorak) 1957. godine radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme. Porodična slava: Sv. Nikola.
6.Rakonjac Selimir
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se u Kragujevac (Vinogradi) 1962. godine radi zaposlenja, školovanja dece i zbog agrarne reforme, kada mu je oduzeta zemlja. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme. Porodična slava: Sv. Nikola.
7.Rakonjac Blagoje
Domaćinstvo ima 10 članova. Iselili su se u Pančevo (Mramorak) 1957. godine radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme. Porodična slava: Sv. Nikola.
8.Rakonjac Radovan
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se u Kraljevo 2000. godine radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme. Porodična slava: Sv. Nikola.
9.Rakonjac Miloš
Domaćinstvo ima 15 članova. Iselili su se u Kraljevo 1957. godine radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme. Porodična slava: Sv. Nikola.
10.Rakonjac Puniša
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se u Čačak 1962. godine radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme. Porodična slava: Sv. Nikola.
11.Balšić Milan
Domaćinstvo ima 3 člana. Iselili se 1960. godine u Kraljevo radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.
12.Babić Martin
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselnli se 1971. godine u Beograd radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je završio srednju školu (bravar).
13.Rakonjac Vladanko
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se u Kraljevo 1980. godine radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.
14.Rakonjac Milun
Domaćinstvo ima 13 članova. Iselili su se u Kraljevo 1959. godine radi zaposlenja i školovanja dece i zbog agrarne reforme, kada mu je oduzeta zemlja. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.
*
Prema napred navedenim podacima, stanovnici ovog sela iseljavali su se u Kraljevo, Kragujevac, Pančevo, Beograd i Čačak.
U selu je 1991. bilo samo 7 lica koja su mlađa od 19 godina (12,50%), a 2002. godine 4 (9,75%). Procentualno učešće stanovništva preko 60 godina 1991. je bilo 37,50%, a 2002. godine 58,55%. Indeks starenja je 1991. iznosio 3,00, a 2002. godine 6,00 indeksnih poena. Prema podacima iz 1981. evidentirana su 93 stanovnika sa preko 15 godina starosti, 1991. godine 52, a 2002. godine je bilo 37 stanovnika iz ove kategorije. Podaci iz prve tri tabele jasno govore da selo nema demografsku budućnost.
Stanovništvo po veroispovesti
Godina 1991. %
pravoslavni 50 89,29
muslimani – –
ostali 6 10,71
Stanovništvo po nacionalnoj pripadnosti
Godina 2002. %
Srbi 41 100,00
Bošnjaci –
Muslimani – –
Ostali – –
U selu je, po veroispovesti, 1991. godine bilo 89,29% pravoslavnog i 10,71% ostalog stanovništva. Po nacionalnoj pripadnosti, 2002. godine bilo je 100% Srba. Na osnovu podataka sa terena, smatra se da je selo osnovano u XVIII veku i da ga je naselilo stanovništvo iz okoline Bijelog Polja. U selu živi familija Rakonjac, koja slavi Sv. Nikolu.
Broj lica bez školske spreme se u periodu 1981-2002. godine smanjio za 71%, sa 4 razreda osnovne škole za 48%, sa osnovnom školom za 50% i sa srednjom školom za 65%. Sa višom školom i fakultetom 1981. su evidentirana po 2 lica, a 1991. i 2002. po jedno lice sa višom školom, dok 1991. je bilo 13 (25,00%), a 2002. godine 6 nepismenih stanovnika (16,21%).
Na osnovu podataka vidi se da domaćinstva glavni izvor prihoda ostvaruju iz poljoprivrede, a da je govedarstvo vodeća grana iako beleži stalni pad u broju grla. Ne planira se gajenje ovaca jer nema ko da ih čuva, i meštani smatraju da bi domaćinstva mogla imati 5-6 ovaca za svoje potrebe. Pored govedarstva, stanovnici ovog sela seju pšenicu, ovas, ječam i veštačku travu. Pšenicu gaje za kućne potrebe, a ostalo kao stočnu hranu. Pšenicu melju u Arilju jer na Vapi više nema vodenica. Za kućne potrebe gaje i krompir, luk i heljdu. Otkup mlečnih proizvoda je neorganizovan i meštani se sami snalaze. Sir niko ne otkupljuje, već ga prodaju nakupcima, a kajmak prave samo za svoje potrebe. Telad i bikove takođe prodaju nakupcima, a od ostvarene dobiti plate struju i osnovne potrebe domaćinstva. U strukturi domaćinstava prema izvoru prihoda značajno mesto zauzimaju nepoljoprivredna i mešovita domaćinstva (27,78% i 22,22% 2002. godine), što ukazuje na to da su meštani i van poljoprivrede našli zaposlenje kako bi obezbedili minimalne uslove života. Meštani smatraju da je, da bi se ublažili negativni procesi kojima je selo zahvaćeno, neophodno izgraditi dobar put do sela i završiti vodovod. Neophodno je da im država obezbedi kredite pod povoljnim uslovima kako bi se mogla izvršiti mehanizacija poljoprivrede. Ca ciljem poboljšanja statusa poljoprivrede, stanovništvo smatra da u selu treba otvoriti zadrugu koja bi vršila otkup njihovih proizvoda. Pored toga, tvrde da država mora da prestane sa uvozom mesa i mlečnih proizvoda i tako prestane da ih ugrožava jer su mesni i mlečni proizvodi njihov jedini izvor prihoda. Na ovaj način ovaj deo Srbije bi, kao i većina sela u Srbiji, imao budućnost. Iz podataka se vidi da je 2002. bilo 22,22% mešovitih domaćinstava jer je izvestan broj meštana zaposlen u rudniku “Štavalj”.
Zemljoradnička zadruga “Sopoćani” je pokušala da oživi govedarstvo u ovom selu, ali su uslovi pod kojim je to radila bili veoma nepovoljni (prodavala je junice po 1.400 evra, sa 5% kamate). Zbog ovakvih uslova, domaćinstva su odustajala od kupovine. Domaćinstvo Slaviše Rakonjca, koje poseduje 24 ha zemlje, nekada je imalo i 150 ovaca. Danas ovce ne gaji jer nema ko da ih čuva. U ovom selu se uglavnom gaje goveda, ali je veliki problem što nemaju kome da ih prodaju. U selo su nekada dolazili nakupci iz Šapca i za tov kupovali žuto-belu telad do 150 kg težine. Dolazili su i Albanci sa Kosova i Metohije i kupovali krave, ali posle ratnih događaja 1999. godine i svih događaja koji su usledili, ni njih nema.
Mlado stanovništvo iz sela uglavnom se iselilo u Kragujevac, Kraljevo, Čačak, Beograd i Novi Pazar. U selu su samo 3-4 kuće sa mladim ljudima. Ako navedeni problemi u skorije vreme ne budu rešeni, i oni će otići u potragu za boljim uslovima života.
IZVOR: UNIVERZITET U BEOGRADU GEOGRAFSKI FAKULTET, Mila A. Pavlović: SELA SJENIČKOG KRAJA antropogeografska proučavanja – naučna monografija, štampa „Forma B“, Beograd, 2009. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić
DODATAK: Prilog sajta RTS o selu Vinjšice
Komentari (0)