Poreklo stanovništva sela Pretoke, opština Knić – Šumadijski okrug. Prema knjizi Mihaila Dragića „Gruža“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela – topografske prilike.
Selo leži ispod Velikog Vrha na prostranim terasama kačerske i ripanjske faze. Između pojedinih kosa su manji potoci – obično ovde svojim gornjim delom – od kojih je najveći Vagan Voda.
Vode.
Selo je siromašno izvorima, ali se i bunarska voda teško dobija. Izvori su: Krupnička Česma, Izvor u Selištu i Svetinja. Postoje samo 2-3 trla u polju.
Tip sela.
Selo je razbijenog tipa. Deli se na pet krajeva: Gornji Kraj, Prosek, Bodine, Ražanica – između Proseka i Bodina i Donji Karaj.
Ime selu.
Priča se da je selo dobilo ime po tome što su Srbi u jednom boju pretekli Turke i vratili se natrag.
Starine u selu.
Ima jedno selište od nekog strog sela. U Proseku ima jedna crkvina; ne zna se od koje crkve. Na pločama oko nje istoku okrenutim, ima znak krsta. Stara kaldrma je išla od Borča preko ovog selišta.
Postanak sela i poreklo stanovništva.
U selu ima starih familija,može se računati da su iz prve polovine 18. veka. Četiri familije znaju pouzdano da su ovde bile za vreme Kočine Krajine. Inače, veliki broj broj seoskog stanovništva je doseljen od Sjenice za vreme Karađorđa. Ima i docnijih doseljenika od Sjenice, Starog Vlaha, Dragačeva, susednih oblasti Gruže i iz same Gruže. Do Karađorđa nije bilo u ravni naseljenih, već samo pod planinom.
U Gornjem Kraju su ove familije:
-Vasovići se smatraju kao starinci. Bili su ovde još u vreme Kočine Krajine. Oni su od starih Gagića u Potočanima – Gagića Kućišta ali se ne zna odakle su ovamo došli. Slave Aranđelovdan.
-Terzići (Glišovići, Petrićevići, Markovići, Lukovići i Milojevići). Čukunbaba dovela sinove iz sela Brezove pod Mučnjem kad je Karađorđe ratovao pod Sjenicom. Muž joj je u tom ratu poginuo. Dever joj Milivoje je malo pre nje došao iz istog sela. Slave Aranđelovdan.
-Raketići. Došla su braća Nikola i Aksentije od Sjenice za vreme Karađorđa. Slave Nikoljdan.
-Đokovići su za vreme Karađorđa doseljeni od Sjenice. Slave Aranđelovdan.
-Stevanovići (Rosići). Došli su za vreme Karađorđa od Sjenice. Slave Sv. Ćirila i Metodija.
-Milovanovići su doseljeni za vreme Karađorđa od Sjenice. Slave Nikoljdan.
-Grujovići su došli pre 50 godina iz sela Brezove pod Mučnjem. Slave Đurđevdan.
-Popovići. Otac pop došao iz gružanskog Belog Polja – gde ih ima još, Popovića – a starinom su iz Bijelog Polja u današnjoj Crnoj Gori. Slave Jovanjdan.
-Savići su došli iz Bumbarevog Brda pre više od 30 godina. Oni su od tamošnje familije Čušajića. Slave Đurđevdan.
-Glišovići su ovamo došli iz Bresnice a starinom su iz Čajetine, odakle je došla u Bresnicu za vreme Karađorđa. Slave Nikoljdan.
U Proseku su ove familije:
-Brkovići (Simovići i Blagojevići) su starinci. Bili su ovde u vreme Kočine Krajine. Slave Nikoljdan.
-Bekčići su se doselili za vreme Karađorđa od Sjenice. Slave Ilindan.
-Jeremići. Došla su braća Komnen i Jeremija iz nekog sela preko Javora za vreme Karađorđa. Slave Nikoljdan.
-Uroševići su familija sa Đurovićima i Petkovićima u Donjem Kraju. Slave Aranđelovdan.
-Vranići su se doselili pre 30 godina iz sela Gonja kod Sjenice. Slave Nikoljdan.
U Ražanici (Sredina Sela) su ove familije:
-Ajdarovići, staro prezime Petrovići, pa pošto je jedan od njih za vreme Karađorđa ubio Turčina Ajdara, nazove se po njemu cela familija. Ovo je jedna od najstarijih familija u selu. Bili su ovde za vreme Kočine Krajine. Slave Đurđevdan.
-Obradovići su došli pre 50 godina iz Cerove u Dragačevu. Po starini su familija sa Petkovićima i Đurovićima. Slave Đurđevdan.
-Krgovići su došli pred Prvi srpsko-turski rat iz sela Kladnice u okolini Sjenice. Slave Mitrovdan.
-Ilinčići (Mišovići, Ilinčići, Glišovići i Đorđevići) su doseljeni iz jednog sela pod Javorom, izgleda u početku vlade Karađorđeve. Slave Lučindan.
-Andrići. Čukunded Simo doselio e iz sela Bratljeva u Starom Vlahu za vreme Karađorđa. Slave Đurđic.
-Planići. Braća Radisav i Radosav doseljeni su za vreme Karađorđa iz sela Plane kod Sjenice. Slave Nikoljdan.
-Krupnikovići su doseljeni za vreme Karađorđa od Sjenice. Slave Nikoljdan.
U Donjem Kraju su ove familije:
-Lukovići (Lukovići i Pantovići). Jedna od najstarijih familija. Bili su ovde već za vreme Kočine Krajine; do sada sedmo koleno. Slave Nikoljdan.
-Muruzovići su po starini rod sa Brkovićima. Slave Nikoljdan.
-Đurovići i Petkovići. Đuro i Petko bratučedi doselili se od Sjenice za vreme Karađorđeva ratovanja po Sjenici. Slave Đurđevdan.
-Tomići su familija sa Đokovićima iz Gornjeg Kraja. Slave Aranđelovdan.
Napomena: U kraju Bodine nije navedeno koje familije žive ili je to učinjeno kroz susedne krajeve.
IZVOR: Mihailo Dragić „Gruža“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)