Poreklo stanovništva sela Dubnica, opština Sjenica. Prema studiji „Sela sjeničkog kraja antropogeografska proučavanja“ Mile A. Pavlović iz 2009. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.
Dubnica je selo smešteno u podnožju Bukove glave (1.235 m) u visinskom pojasu 1.070-1.140 m. Atar sela nalazi se na obodu i dnu Sjeničke kotline. Spada u naselja razbijenog tipa i kroz njega teče reka Grabovica i Dubnički potok, koji se u nju uliva. Grabovica teče kroz klisuru u kojoj postoji tzv. Devojačka stena. Selo je udaljeno 4 km južno od Sjenice. Objedinjuje nekoliko mahala i zaselaka: Rujovsku, Jukića, Hasanovića, Majunovića, Muhovića sa Baletićima i Ramičevsku i zaseoke Krajište i Žari. Žari su zaselak sela Dubnica i nalaze se na putu prema Trijebinama, koji je asfaltiran. Površina seoskog atara i Katastarske opštine Dubnica iznosi 1.048 ha. Prema popisu 2002. godine u selu je živelo 380 stanovnika.
Prostor između sela Trijebine i Dubnice je kraški teren i obiluje vrtačama. Jedna od najvećih poznata je pod imenom Ledenica. U njoj i u sred leta na dnu ima leda. Duboka je oko 400 t. Nedaleko od Lednice se nalazi još jedna vrtača približno iste dubine. Ovaj kraški prostor je pošumljen 1976. godine (ORA “Pešter”).
Borivoje Ž. Milojević 1921. godine piše: „I kod Dubnice ispod krečnjačke strane su Vrela, od kojih potiču znatne rečice. Na njima su vodenice, gde dogone žito radi mlevenja seljaci iz onih sela, koja nemaju rečica. U Đereku (u Pešteru) iz jedne pećine ističe Ćerekarska Rijeka, koja je brza i ima veliku količiiu vode. Na njoj su mnogobrojne vodenice. Kako je ova reka jedina reka Peštera, i kako u ovoj oblasti nema na drugom mestu vodenica, to seljaci iz okolnih sela dogone na kolima žito i ovde melju.” [Milojević, 1921, 91] Na početku XXI veka na Đerekarskoj rijeci ne postoji nijedna vodenica, a kod Dubnice je samo jedna koja radi. U ataru sela postoji i nekoliko izvora. Na granici sela Dubnica i Sjenice nalaze se Vrela. To su kraška vrela, dva jača i nekoliko manjih. Pored spomenutih vodenica, od kojih danas jedna radi, tuje postojala i jedna strugara, koja ne radi. Od Vrela nastaje reka Grabovica, koja teče kroz Sjenicu. Voda ovih vrela bila je kaptirana odmah posle Drugog svetskog rata za vodosnabdevanje Sjenice, i Sjenica je sve do 70-ih godina XX veka koristila ovu vodu.
Dubnica je jedno od najstarijih sela u Sjeničkom kraju. Po predanju, Nemanjići su u njoj imali svoju kulu. U turskom popisu iz 1455. godine pominje se selo Durnica, a pretpostavlja se da je to današnje selo Dubnica. Po popisu sa kraja XVI veka selo Dubnica se svrstavalo u veća sela i imalo je 76 kuća. U jednom spisu iz 1531. godine zabeleženo je da je Uvac na početku, a Dubnica na kraju Sjenice, što se odnosi na Sjeničko polje. Dubnica se pominje 1572. (da se Turali-bega kuća nalazi u Dubnici), kao i 1580. godine (Pavle Kontarini prošao kroz Dubnicu na putu za Novi Pazar). Ovi podaci, kao i veličina naselja, idu u prilog narodnom predanju, koje glasi: „Grad Dubnica, a selo Sjenica.” Treba napomenuti da u to vreme Sjenica nije ni postojala kao naselje [Premović-Aleksić, 1997, 50]. Po podacima iz 1921. godine Dubnica je imala 35 domova i 224 stanovnika.
„Naziv je selo dobilo po dubu – hrast, dubnica – hrastova šuma, što znači da se mesto nekad isticalo stasitom gorom, što pokazuje i naziv brda Bukova glava, koje je iznad njega.” [Nedeljković, 1999, 98]
Prema narodnoj pesmi, na čemu se zasnivaju i pojedini radovi više istraživača (hroničara), u selu Dubnica su se nalazili dvori srpskog junaka Steva Vasojevića, čiji su ostaci locirani sa leve strane puta Sjenica – Dubnica. U narodu se veruje da i ostaci crkve na Radišića brdu vode poreklo od crkve Steva Vasojevića, podignute u XIV veku. Sećanje na Steva Vasojevića Sjeničani i dalje čuvaju nazivom ulice u gradu (po kazivanju Jevta Vučkovića).
Iako se selo naslanja na Sjenicu, u njemu nema privrednih objekata. U Dubnici ne postoji škola, pa deca pohađaju školu u Zaječićima. U selu je mekteb i prodavnica mešovite robe. Selo struju dobija 1973, a povezano je sa Sjenicom makadamskim putem dužine 3 km od 1945. godine. Telefon je dobilo 2006. godine. Domaćinstva se individualno snabdevaju vodom, ali je u toku izgradnja vodovoda.
Najvažnija zanimanja stanovništva su stočarstvo i ratarstvo. Stanovnici Dubnice, Breze i Krća za ispašu stoke koriste poznate livade “Trunovac”, dok livade poznate pod imenom “Jablanice” koriste stanovnici Breze, Dubinja i Krća.
U selu je struktura dnevnih migranata sledeća: 10 radnika, 12 učenika srednje škole i 20 učenika osnovne škole.
U periodu 1948-1961. broj stanovnika u Dubnici je porastao 12%, a do 2002. godine se smanjio 20%. Broj domaćinstava se menjao neujednačeno, ali je od 1991. do 2002. godine porastao 8%. Prosečan broj članova u domaćinstvu od 1961. je u blagom opadanju, pa su 1991. evidentirana 44 domaćinstva sa 5 i više članova 44 (69,23%), a 2002. godine 47 domaćinstava (67,14%). Interesantan podatak je da je 2002. bilo 17 domaćinstava sa 7 i više članova, što je u odnosu na 1991. godinu, kada ih je bilo 20, neznatno smanjenje.
Broj stanovnika i domaćinstava sa indeksima i prosečnim brojem članova u domaćinstvu
Godina Broj stanovnika Broj domaćinstava Srednji broj članova u domaćinstvu
1948. 424 68 6,23
1953. 471 69 6,82
1961. 475 64 7,42
1971. 449 65 6,90
1981. 453 66 6,86
1991. 386 65 5,93
2002. 380 70 5,42
Domaćinstva u selu Dubnica:
1. Jukić Osman
Domaćinstvo ima 7 članova. Udaljeno je od Sjenice i autobuske stanice 5 km, a od osnovne škole 3 km. Kuća je građena od tvrdog materijala, sa sanitarnim uređajima i vodom. Struju su dobili 1973. godine.
Poreklo: Vreme doseljavanja i odakle vode poreklo nisu poznati.
Rod: Jukići.
2. Hasanović Bejsilj
Domaćinstvo ima 10 članova. Udaljeno je od Sjenice i autobuske stanice 5,5 km, a od osnovne škole 3,5 km. Kuća je građena od tvrdog materijala, sa sanitarnim uređajima i vodom. Struju su dobili 1973. godine. Jedno lice je zaposleno u rodnom selu.
Poreklo: Vreme doeeljavanja i odakle vode poreklo nisu poznati.
Rod: Hasanovići.
1. Hasanović Zećo
Dmaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od autobuske stanice 6 km, a od osnovne škole 4 km. Kuća je građena od tvrdog materijala, sa sanitarnim uređajima i vodom. Dva lica traže posao, a 3 su učenici osnovne škole. Domaćinstvo se bavi uzgojem ovaca i goveda.
Iseljenici iz sela Dubnica:
1. Ramićević Hanefija
Domaćinstvo ima 10 članova. Iselili su se u Skoplje 1965. godine bez posebnog razloga. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.
2. Ljukić Šućro
Domaćinstvo ima 10 članova. Iselili su se u Istanbul 1965. godine bez određenog razloga. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme.
3. Ramićević Šerif
Domaćinstvo ima 7 članova. Iselili su se u Istanbul 1966. godine bez određenog razloga. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme.
4. Hasanović Nuro
Domaćinstvo ima 9 članova. Iselili su se u Skoplje 1965. godine bez određenog razloga. Nosilac domaćinstva je bez školske spreme.
5. Jukić Safa
Jednočlano domaćinstvo. Iselila se u Sjenicu 1988. godine radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.
6. Nedić Vaso, 8 članova, iseljeni u Bijelo Polje;
7. Nedić Veso, 5 članova, iseljeni u Kraljevo;
8. Nedić Budo, 8 članova, iseljeni u Sjenicu;
9. Nedić Drago, 10 članova, iseljeni u Kraljevo;
10. Nedić Nikola, 2 člana, iseljeni u Sjenicu;
11. Nedić Relja, 4 člana, iseljeni u Sjenicu;
12. Nedić Nikodim, 5 članova, iseljeni u Sjenicu;
13. Nedić Sveta, 2 člana, iseljeni u Sjenicu;
14. Nedić Ranko, 4 člana, iseljeni u Beograd;
15. Nedić Milun, 5 članova, iseljeni u Beograd;
16. Nedić Branko, 6 članova, iseljeni u Čačak;
17. Nedić Stefan, 8 članova, iseljeni u Kraljevo;
18. Pušonja Vule, 4 člana, iseljeni u Kraljevo;
19. Čakarević Ratko, 5 članova, iseljeni u Novu Varoš;
20. Mlađenović Ranko;
21. Nedić Rade, 6 članova, iseljeni u Beograd.
Navedeni podaci ukazuju na to da su se žitelji Dubnice selili najviše u Sjenicu, Kraljevo, Beograd, Skoplje i Istanbul.
Dubnica je jedno od retkih sjeničkih sela za koje se može reći da ima povoljnu starosnu strukturu stanovništva. Učešće stanovnika do 19 godina života 2002. godine bilo je 42,89%, a stanovništva preko 60 godina života 12,64%. Ohrabrujući podatak je što se u periodu 1991-2002. godine neznatno smanjio broj mladog stanovništva za 8. Indeksi starenja bili su 1971. godine 0,09, 1991. godine 0,21 i 2002. godine 0,29 indeksnih poena.
Stanovništvo po veroispovesti
Godina 1991. %
Pravoslavni 2 0,50
Muslimani 383 99,25
Ostali 1 0,25
Stanovništvo po nacionalnoj pripadnosti
Godina 2002. %
Srbi – –
Bošnjaci 371 97,63
Muslimani 1 0,26
Ostali 8 2,11
Prema podacima iz 1991. godine u selu je, po veroispovesti, živelo 99,25% muslimana, 0,50% pravoslavnih i 0,25% ostalih. Po nacionalnoj pripadnosti, 2002. godine u selu je živelo 97,63% Bošnjaka, 2,11% ostalih i 0,26% Muslimana. Doseljeni su u XVIII veku iz Crne Gore.
Broj stanovnika preko 10 (1961.) i 15 godina života u selu bio je sledeći: 1961. godine 333, 1981. godine 278, 1991. godine 258 i 2002. godine 255. U periodu 1981-2002. godine broj lica bez školske spreme smanjio se 54%, sa 4 razreda osnovne škole 35% i sa osnovnom školom 1%, a povećao se sa srednjom školom 90%. Samo su 2 stanovnika 1981. imala višu školu, a 2002. godine je bilo samo jedno lice sa višom školom i jedno sa fakultetom. Prema podacima iz 1961. evidentiran je 161 nepismeni stanovnik (48,34%), 1991. godine 50 nepismenih stanovnika (19,37%) i 2002. godine 37 nepismenih lica (14,50%).
Na osnovu podataka vidi se da se stanovništvo uglavnom bavi govedarstvom i ovčarstvom, gde je 1981. bilo 361 grlo goveda i 498 ovaca, a 2002. godine 270 goveda i 330 ovaca. Ovakvo stanje u oblasti stočarstva potvrđuju i domaćinstva prema izvorima prihoda, kada je 1991. godine 41,53% domaćinstava prihode ostvarivalo od poljoprivrede, a 44,61% domaćinstava pripada kategoriji mešovitih. Prema podacima iz 2002. godine samo 12,86% domaćinstava izvore prihoda ostvaruje iz poljoprivrede, dok je 42,85% mešovitih i 40,00% nepoljoprivrednih. I ovo selo je suočeno sa istim problemima kao i većina sjeničkih sela.
IZVOR: UNIVERZITET U BEOGRADU GEOGRAFSKI FAKULTET, Mila A. Pavlović: SELA SJENIČKOG KRAJA antropogeografska proučavanja – naučna monografija, štampa „Forma B“, Beograd, 2009. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić
Komentari (0)