Poreklo prezimena, selo Lipovac (Gornji Milanovac)

Poreklo stanovništva sela Lipovac, opština Gornji Milanovac – Moravički okrug. Prema knjizi Mihaila Dragića „Gruža“. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela – topografske prilike.

Na razvođu donjeg toka Kameničke i Vraćevšničke Reke, koje su pritoke Gruže, ispod Malog i Velikog Klika, na zaravnima kačerske površi, a ponegde i više, nalaze se kuće ovog sela. Pomenuto razvođe ispresecano je kratkim jarugama tako da se kuće drže poglavito njegovih temena. Ali, glavno pružanje sela je od severozapada ka jugoistoku sa krajnjim kućama čak do druma.

Vode.

Selo je dosta bogato izvorima; ima ih u selu osam, i nisu mnogo udaljenu od kuća – od 100 do 200 metara – ali se služe i bunarskom vodom.

Zemlje i šume.

Seoske šume su na: Velikom Kliku, Velikoj Kosi, Srninom Dolu, Malom Ribniku, Mandrini, Glavici, Talambasu i Lekinoj Glavici. Dakle, atar im prelazi i preko Gruže. Visovi do kojih dopire atar ovog sela nose imena: Veliki Klik, Mali Klik, Parlog – sa leve strane Gruže i Glavica, Lekina Glavica i Talambas – sa desne strane Gruže. Selo ima danas samo još jedan stan u planini i jedno trlo u polju; ranije ih je bilo više.

Tip sela.

Selo je razbijenog tipa. Kuće su obično udaljene jedna od druge od 200 do 500 metara, ali se ipak primaćuje više ili manje grupisanost srodničkih kuća. Selo se deli prema položaju na dva kraja; Gornji i Donji Kraj, ali one prelaze jedan u drugi.

Starine u selu.

Na današnjem selištu ima još tragova od pomenutog Starog Lipovca; tu se izoravaju crepine i cegle. Samo to mesto zovu Stari Lipovac. Udaljeno je od današnjeg sela do dva kilometra. Tu je još i danas lipovačko groblje na kome je i jedna crkvina. Crkva je bila vrlo mala i priča se da je slavila Aranđelovdan.
U donjem delu današnjega sela još se poznaje trag od starog puta od Rudnika za stari Karanovac i na jednom mestu – u današnjem Donjem Kraju – poznaje se mesto gde je bio turski han.

Ime selu.

Selo Lipovac nije od svog postanka nije bilo na ovom današnjem mestu. Ona je najpre bio sa desne strane Gruže, pod Glavicom, koja je tada bila obrasla lipom, zbog čega je ovo selo dobilo ime.

Postanak sela i porekla stanovništva.

Sa starog mesta selo je bilo premešteno na danšnje mesto pe Prvog ustanka. Uzrok premeštanja je bio turski zulum, jer je stari put od Rudnika išao na Donji Kraj današnjeg Lipovca i prolazio kroz sredinu starog Lipovca dalje za Karanovac – Kraljevo.
Selo je, dakle, moralo postojati krajem 18. veka – ali ne na današnjem mestu. Najstarije familije, koje su bile u Starom Lipovcu, većinom smatraju kao starinačke, jer se ne zna za sve odakle su doseljene. Ipak izgleda da se najviše doseljavalo od Sjenice i Starog Vlaha, zatim iz Dragačeva i iz same Šumadije. Od manjeg značaja su pojedinačka doseljavanja iz drugih krajeva.

U Donjem Kraju su ove familije:

-Radojičići (Pustenjakovići). Oni se ovde smatraju kao starinci. Zna se samo da su bili u Starom Lipovcu. Slave Nikoljdan.
-Vujinovići (Topalovići i Markovići). I oni su starinci i bili su u Starom Lipovcu. Slave Nikoljdan.
-Aksentijevići su po starini rod sa Vujinovićima. I oni su bili u Starom Lipovcu. Slave Nikoljdan.
-Ponorci (Lukovići). I oni su biili u Staroom Lipovcu a tu su se doselili iz sela Ponora kod Studenice. Simovići u Gornjem Kraju su od ove familije. Slave Mratindan.
-Jovanovići su po starini rod sa Stevanovićima u Gornjem Kraju i prema tome i oni su od Sjenice. Slave Lazarevdan.
-Lazarevići su po starini rod Stevanovićima, što znači da su i oni od Sjenice. Slave Jovanjdan.
-Trivunovići (Ćumovići). Ne zna se njihovo poreklo. Slave Aranđelovdan.
-Milutinovići (Prekići, Janjići i Pavlići). Praded Milutin doveden je iz sela Banje kod Aranđelovca. Slave Jovanjdan.
-Žilovići (Nešovići). Praded Nešo došao kao uljez u familiju Ponoraca. Oni su od Žilovića iz Gornjeg Kraja. Slave Sv. Vrače.
-Ristivojevići. Današnjima se doselio otac Glišo („Cincarin“) pre 50 godina iz Ohrida kao zidar i ušao kao uljez u kuću Vasiljevića. Slave Ilindan.

U Gornjem Kraju su ove familije:

-Žilovići. Došli su u Stari Lipovac krajem 18. veka iz sela Kravarice u Dragačevu. Slave Sv. Vrače.
-Dobričići. I oni su bili u Starom Lipovcu. Slave Đurđevdan.
-Pavlovići (Belobrkovići). Bili su u Starom Lipovcu. Na zna se odakle su doseljeni, ali je do sada četvrto ili peto koleno. Slave Nikoljdan.
-Ponorci (Simovići). U Stari Lipovac se doselili iz sela Ponora kod Studenice. Slave Mratindan.
-Kuzmanovići (Madžarevići). Onu su familija sa Pustenjakovića iz Donjeg Kraja. Slave Nikoljdan.
-Stevanovići („Kajmakovići“). Donešeni su od Sjenice gde, kako pričaju, još postoji Kajmakovića Česma. Slave Jovanjdan.
-Tomići („Gušomerovići“) su doseljeni za vreme Karađorđa od Sjenice. Slave Tomindan.
-Ognjanovići. Praded Veselin došao iz Dragačeva. Slave Nikoljdan.
-Jelići. Ded Jovan došao od Sjenice u Stari Lipovac. SLave Jovanjdan.
-Pantelići. Došao otac Milan („Čokanja“) iz Grabovice pre 35 godina. Slave Ilindan.
-Ćurčići su došli pre 30 godina od Ivanjice. Slave Lučindan.
-Jovanovići (trgovac) su došli pre 30 godina iz Bačine. Slave Andrijevdan.
-Pajevići. Doselio se ovamo iz Kolašina pre 20 godina, pobegao jer je ubio Turčina. Slave Lučindan.
-Erići su došli pre 15 godina iz Gornje Crnuće od tamošnjih Erića. Slave Sv. Jevstatija.
-Kruškovići su se doselili pre 15 godine iz Gornje Crnuće od tamošnjih Kruškovića. Slave Nikoljdan.
-Jovanovići (trgovac) su došli pre 10 godina iz Konjuše. Slave Sv. Jevstatija.

IZVOR: Mihailo Dragić „Gruža“. Priredio saradnik Porekla Milodan