Poreklo prezimena, selo Brus (Lipljan, KiM)

Poreklo stanovništva sela Brus, Lipljan (Kosovo i Metohija). Prema studiji „Kosovo“ Atanasija Uroševića. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.

Selo je na istočnoj padini Androvačke planine, a delovi mu leže na kosama i dolinskim stranama potoka.

Razbijenog je tipa. Deli se u tri mahale: Brus, Pešter i Bukovište. Samo su u mahali Brus kuće na okupu, inače su u ostalim mahalama razbijene. Jedan deo mahale Bukovišta zove se Popova Livada. Udaljenja između mahala iznose 2-3 km.

U Gračaničkoj povelji kralja Milutina iz 1321. pominje se Brousv, samo se ne vidi je li to selo ili topografski naziv. Niže sela, na mestu Brusi Mal, jedno se mesto zove Kiša (Crkva). Selo je sada arbanaško. Preci njegovog arbanaškog stanovništva su doseljeni još sredinom 18. veka, ali su živeli u Androvcu, a na prostoru sadašnjeg Brusa držali koze. Sadašnje mahale su im postale premeštanjem iz Androvca na privremena naselja. Mahale Brus i Pešter su postale nešto pre dolaska muhadžira (nešto pre 1878), a u Bukovište su, takođe iz Androvca, izišli nešto po dolasku muhadžira. U Androvcu su bili čifčije u Hadži-bega iz Prištine, pa su zato prelazili na zemlju, koju su, kako kažu, kupili od sela Brasaljca (Novobrdska Kriva reka) uskoro po svom doseljenju.

Rodovi:

– Memović (7 k. u Brusu I 7 k. u Pešteru) i – Uković (7 k. u Bukovištu), od fisa su Gaša. Postali su od dvojice doseljene braće, Meme i Uke, iz Puke (Dukađin) sredinom 18. veka. Prvo su „pali” u Guštericu i „pošto su tu ubili tatarina”, izbegli na Androvačku Planinu. Pojasevi su u 1933. za Memoviće od doseljenja bili: Mema, Avdi, Smail, Imer, Kadri, Memet (70 godina). – Među njima je bilo dvoveraca, kriptokatolika (tajnih katolika u prividnom islamu), pa su po oslobođenju od Turaka neki raskinuli s tom pojavom time što su se izjasnili za javno katoličanstvo. Od Memovića su tako u Pešteru sada sve kuće u katoličanstvu, a u Brusu samo četiri, dok su tri kuće ostale i dalje u islamu. Od Ukovića su pak samo dve kuće javno pristupile katoličanstvu i to 1928.

– Smaljović (3 k.). Žive u Popovoj Livadi. Od fisa su Tsača, bratstva Žernjana. Muslimani su. Preselili se oko 1900. iz istoimenog roda u Vrbici na kupljeno imanje.

IZVOR: SANU, Srpski etnografski zbornik, knjiga LXXVIII, Odeljenje društvenih nauka, Naselja i poreklo stanovništva, knjiga 39, ATANASIJE UROŠEVIĆ: KOSOVO, IU “Naučno delo“, Beograd, 1965. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić